با شیوع ویروس کرونا و خانه‌نشینی، تعداد سفرها با تاکسی‌های اینترنتی به طرز شدیدی کاهش پیدا کرد؛ در این ایام قیمت تاکسی‌های اینترنتی نه‌تنها گران‌تر نشد، بلکه در برخی مواقع ارزان‌تر هم شد. اما با گذشت روزها و ماه‌ها، حالا که شرکت‌ها باز شده‌اند و رفت و آمد شهری بیشتر شده، تاکسی‌های اینترنتی نیز نرخ خود را بالا برده‌اند و کاربران در شبکه‌های اجتماعی عقیده دارند که این افزایش بین 40 تا 100 درصد بوده است. اما از سوی دیگر مدیر تجاری اسنپ در گفتگو با دیجیاتو تاکید می‌کند که این افزایش قیمت تنها 15 تا 20 درصد بوده و آن را متاثر از تورم در جامعه می‌داند.
امروزه دیدن نرخ‌های بیشتر از سی هزار تومان در تاکسی‌های اینترنتی، به موضوعی رایج تبدیل شده است. آنطور که به نظر می‌رسد، تقاضای کاربران با بازگشایی ادارات و پاساژها بیشتر شده و از آن سو، قیمت‌ها نیز بیشتر شده است. جدا از مبحث قیمت، پیدا کردن تاکسی اسنپ یا تپسی نیز بسیار زمان‌بر شده و بسیاری از کاربران می‌گویند که گاهی تا نیم ساعت برای درخواست خودرو، وقت‌شان تلف می‌شود؛ آنهم با وجود اینکه نرخ مناسبی برای سفرشان در نظر گرفته شده است.
مردم ایران تقریبا با مقوله افزایش قیمت در پس از تعطیلات عید هر سال آشنایی دارند و آن را یک رسم همیشگی در اقتصاد و بازار می‌دانند. تقریبا چیزی نیست که بعد از این ایام دچار گرانی نشود و در مساله حمل و نقل نیز این اتفاق رخ داده است. تاکسی‌های خطی با افزایش سی درصدی کرایه‌های خود و سرشکن کردن هزینه مسافر چهارم بین سه مسافر یک نوع گرانی را به وجود آورده و افزایش نرخ تاکسی‌های اینترنتی یک نوع گرانی دیگر.
اما پیش از آغاز سال جدید بود که «رضا الفت‌نسب» در گفتگو با دیجیاتو خبر از گران شدن نرخ‌های تاکسی‌های اینترنتی داده بود، موضوعی که در همان زمان نیز اعلام شد در ایام شیوع کرونا شدنی نیست چرا که آنها حاضر هستند با هر قیمتی، مسافرین کم خود را جابجا کنند. رانندگان تاکسی‌های اینترنتی نیز مانند هر شهروند دیگری، با مشکلات اقتصادی و گرانی دست و پنجه نرم می‌کردند. این رانندگان با پذیرفتن ریسک خطر، کار در تاکسی‌های اینترنتی کساد شده را ادامه دادند تا به پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری رسیدیم.
تقریبا از اوایل خرداد بود که نرخ تاکسی‌های اینترنتی اوج گرفت و کاربران در شبکه‌های مجازی نسبت به این تغییرات اعتراض کردند. «فرید شهابی» مدیر تجاری اسنپ در گفتگو با دیجیاتو با رد ادعای افزایش چهل پنجاه درصدی کرایه‌ها، تاکید می‌کند که این سامانه نسبت به سال قبل حدود 15 تا 20 درصد افزایش داشته است. او در همین رابطه می‌گوید:
«هدف اصلی ما در قیمت‌گذاری این است که تمامی درخواست‌های مردم را به سفر تبدیل کنیم. در حال حاضر، برای تبدیل درخواست‌ها به سفر، نسبت به سال قبل به طور میانگین حدود 15 تا 20 درصد افزایش قیمت داشتیم. به طور کلی این افزایش قیمت همچنان کمتر از میزان افزایش قیمت مصوب سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی است.»
شهابی با اشاره به برخی قیمت‌های بالا و پیش‌بینی نشده‌ای که در سیستم اسنپ به وجود می‌آید، می‌گوید که در تمامی سامانه‌های هوشمند حمل‌ونقل در دنیا، بر اثر اتفاقات بیرونی نظیر تعطیلات یا شرایط جوی یا ایام خاص تغییرات قیمتی شدیدی به چشم می‌آید: «این قیمت‌ها ممکن است از حالت عادی و هر روزه آنها پایین‌تر و یا بالاتر باشد، مثلا بعد از محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا قیمت‌های اسنپ کاهش چشمگیری داشت و الان هم به دلیل عدم توازن عرضه و تقاضا افزایش داشته است. اما به طور مشخص این کاهش و افزایش خارج از عرف موقتی است.»
شهابی در پاسخ به این سوال که آیا این افزایش قیمت باعث کاهش درخواست‌ها از سوی کاربران شده به دیجیاتو می‌گوید که قیمت در هر سفر بر اساس 4 فاکتور «قیمت پایه»، «مسافت سفر»، «مدت زمان سفر» و «نسبت عرضه و تقاضا» تعیین می‌شود. او از میزان دقیق کاهش یا افزایش درخواست‌ها صحبتی نمی‌کند اما به این سوال، اینگونه پاسخ می‌دهد: «زمانی که میزان تقاضا از عرضه پیشی بگیرد قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند و افزایش قیمت فعلی به همین دلیل اتفاق افتاده است.»
نکته مهم اینجاست که تاکسی‌های اینترنتی پس از افزایش قیمت بنزین در سال گذشته، از افزایش قیمت‌ها منع شده بودند. حالا شهابی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش قیمتی که کاربران به آن معترض هستند مربوط به این مسئله است یا خیر، به دیجیاتو می‌گوید که افزایش قیمت تاکسی‌های اینترنتی متاثر از هزینه‌های تورمی در جامعه است، به طوری که اگر قیمت‌ها برای راننده به‌صرفه نباشد، طبیعتا تعداد کمتری تمایل به ادامه همکاری خواهند داشت. او تاکید دارد که افزایش قیمت‌ها به طور مستقیم متاثر از افزایش قیمت بنزین نبوده و عوامل دیگری در این مورد دخیل بوده‌اند:
«در یک سال اخیر با افزایش چشمگیر قیمت خودرو، لوازم یدکی و در مجموع استهلاک خودرو مواجه بودیم و دور از ذهن نیست که فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی با کرایه‌های قبلی برای کاربران راننده صرف اقتصادی نداشته باشد.»
شهابی همچنین در پاسخ به این سوال که با قیمت‌های جدید، آیا رسالت تاکسی اینترنتی که قرار بود جایگزین خودروی شخصی بشود، زیر سوال خواهد رفت یا خیر و اساسا اکنون چند درصد جامعه می‌توانند به شکل روزانه از این سرویس‌ها استفاده کنند، می‌گوید:
«تاکسی‌های اینترنتی دو بال دارند و راننده‌ها را در کنار مسافران نباید فراموش کرد. به طور کلی قیمت در اسنپ یک رقم ثابت ندارد و نسبت عرضه و تقاضا در آن نقش مهمی ایفا می‌کند. با این حال در بحث قیمت‌گذاری اسنپ با تدابیری مثل تعیین بیشینه و کمینه در افزایش یا کاهش قیمت همواره تلاش می‌کنیم که هر دو سمت مشتریان خود را راضی نگه داریم. همچنین برای متعادل نگه داشتن عرضه و تقاضا، هزینه‌های زیادی را در زمینه جذب راننده و برنامه‌های تشویقی برای فعالیت بیشتر آنان در نظر می‌گیریم.»
اسنپ پیش از شیوع ویروس کرونا از طرحی موسوم به «تاکسی خطی» رونمایی کرده بود که این روزها خبری از آن نیست. از شهابی درباره سرنوشت این طرح پرسیدیم و او نوید بازگشت سرویس تاکسی خطی با تمهیدات بهداشتی را می‌دهد:
«در تلاشیم تا با اجرایی کردن تمهیدات بهداشتی و تامین سلامت مسافران و رانندگان سرویس تاکسی خطی را پرقدرت‌تر از قبل برگردانیم. در واقع در حال بررسی روش‌هایی هستیم که به وسیله آنها فاصله‌گذاری اجتماعی را به شکل مناسب‌تری بتوان رعایت کرد.»
گفتنیست پیش‌تر عضو اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی، رضا الفت نسب درباره چرایی گران شدن نرخ تاکسی‌های اینترنتی به دیجیاتو گفته بود: «حتی اگر در نظر بگیریم که صد درصد بنزین رانندگان ناوگان تاکسی‌های اینترنتی به شکل سهمیه‌ای تامین بشود که نمی‌شود، باز هم باید یادمان باشد که بنزین هزار تومانی به هزار و پانصد تومان افزایش قیمت داشته و یک رشد 50 درصدی را تجربه کرده است. با این حساب چطور می‌توان گفت که نرخ تاکسی‌های اینترنتی نباید چند درصد افزایش پیدا کند؟»
اما در نهایت واقعیت این است که درآمد جامعه در سال جدید به اندازه‌ای افزایش پیدا نکرده که افراد بتوانند به شکل سابق از تاکسی‌های اینترنتی استفاده کنند. نظر شما چیست؟ آیا گرانی در تاکسی‌های اینترنتی را در شهر خود تجربه کرده‌اید و آن را با توجه به تورم‌های حاکم در کشور منطقی می‌دانید؟ نظر و تجربه‌تان را با ما در میان بگذارید. تلاش می‌کنیم در این زمینه با مدیران شرکت تپسی هم گفتگو کنیم.
