افزایش شمار مبتلایان به ویروس جدید کرونا در سراسر جهان به رقم حدود 8 میلیون و 500 هزار نفر و مرگ بیش از 450 هزار نفر از آنها، باعث شده تا نهادهای بهداشتی ملی و بینالمللی بیش از هر زمانی بر شستشوی دستها با آب و صابون آنهم در هر فرصت ممکن توصیه کنند. شستشویی که باید با دقت کامل انجام شود، همه اجزای دست را دربر بگیرد و دستکم 20 ثانیه طول بکشد.
آنها همچنین تاکید دارند که در صورت نبود آب و صابون، برای کاهش میزان انواع میکروبها از روی پوست که متشکل از ریزاندامگان متفاوتی از جمله انواع باکتریها و ویروسها و قارچها هستند، باید از ژلهای بهداشتی با غلظت دستکم 60 درصد الکل استفاده شود تا به این ترتیب از بیمار شدن یا انتقال ویروس به دیگران جلوگیری شود.
اما شیوۀ موثر ضدعفونی دستها با این ژلها چگونه است؟ متخصصان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در ایالات متحده آمریکا (CDC) با انتشار دستورالعملهای متعددی به این پرسش پاسخ دادهاند که چکیده این دستورالعملها در ادامه میآید.
ضدعفونی کنندههای الکلی میتوانند شمار قابل توجهی از میکروبها را از بین ببرند، اما نه همه را
برای از بین بردن میکروبها، آب و صابون بسیار موثرتر از ضدعفونی کنندههای الکلی هستند و بخش قابل توجهی از انواع آلودگیها بویژه انگل کریپتوزپوریدیوم که باعث بیماریهای معده-رودهای میشود، نوروویروس که به ویروس استفراغ زمستان نیز معروف است و باکتری بیماریزای کلوستریدیوم را از بین خواهند برد.
اگرچه ضدعفونیهای الکلی نیز میتوانند بسیاری از میکروبها را غیرفعال کنند، اما این خطر وجود دارد که مردم حجم کافی از این مواد را استفاده نکنند یا پیش از آنکه ژل الکلی روی پوست خشک شود، آن را پاک کنند.
هنگامیکه دستها کثیف یا چرب باشند، ضدعفونی کنندهها موثر نخواهند بود
پژوهشها نشان داده که مواد ضدعفونی عمدتا در محیطهای کلینیکی مانند بیمارستانها بخوبی عمل میکنند؛ یعنی مکانهایی که اگرچه دستها با انواع میکروبها تماس دارند، اما ظاهری پاکیزه دارند و در مجموع کثیف و چرب نیستند.
اما در سطح جامعه وضعیت تفاوت است؛ مثلا بعد از خوردن غذا، ورزش کردن، ماهیگیری یا حتی کار در باغ و باغچه دستها کثیف و چرب میشوند. هنگامیکه دستها خیس یا چرب باشند، ژلهای ضدعفونی کننده در از بین بردن ویروسها و باکتریها موثر نخواهند بود و در چنین شرایطی شستشوی دست با آب و صابون توصیه میشود.
ضدعفونی کنندههای الکلی نمیتوانند مواد شیمیایی مانند سموم دفع آفات را از روی پوست پاک کنند
ضدعفونی کنندهها قادر به پاک کردن یا غیرفعال کردن مواد شیمیایی مضر برای بدن از سطح پوست نیستند. علاوه بر این، در یک تحقیق دیده شد که میزان سموم دفع آفات در بدن افرادی که از ضدعفونی کنندههای الکلی برای شستشوی دستها استفاده کرده بودند، افزایش یافته بود. برای این کار نیز بهترین روش، شستشو با آب و صابون است.
اگر آب و صابون در دسترس نبود از ژل ضدعفونی حاوی 60 درصد الکل استفاده کنید
پژوهشها نشان داده است که مواد ضدعفونی کننده حاوی 60 تا 95 درصد الکل در کشتن انواع میکروبها بسیار موثرتر از موادی با غلظت الکل کمتر بوده است. مواد ضدعفونی کنندهای با درصد الکل کمتر یا نمیتوانند انواع میکروبها را از بین ببرند یا ممکن است به جای از بین بردن آنها، صرفا رشد میکروبها را کاهش دهند.
ژل ضدعفونی کننده را روی تمام سطح دست خود بمالید و بگذارید خشک شود
برای استفادۀ «کمتر» از ژلهای ضدعفونی وسوسه نشوید. ماده ضدعفونی کننده باید تمام سطح دست، از کف دست تا پشت آن گرفته تا لابهلای انگشتان و ناخنها را بپوشاند. میزان ژل ضدعفونی مهم است و به اصلاح دست باید از این ژل اشباع شود. همچنین باید هر دو دست ضدعفونی شوند.
بلعیدن ضدعفونی کنندههای الکلی میتواند باعث مسومیت شود
اتانول یا الکل اتیلیک که ماده اصلی سازنده ضدعفونی کنندههای الکلی است، تنها زمانی برای بدن انسان بیخطر است که روی پوست مالیده شود. اما اگر افراد آن را بخورند، ممکن است دچار مسمومیتهای الکلی شوند. گزارشهای مرکز کنترل سموم ایالات متحده حاکی از آن است که تنها در سالهای 2011 تا 2015 میلادی حدود 85 هزار نفر به دلیل مسمومیت کودکانشان با مواد ضدعفونی کننده الکلی با این مرکز تماس گرفتهاند.
خطر خوردن این مواد توسط کودکان بسیار بالاست بویژه آنکه ژلهای ضدعفونی کننده معمولا معطر هستند، رنگی روشن و براق و بسته بندی جذاب دارند. این ضدعفونی کنندهها را نباید در دسترس کودکان قرار داد و ضروریست تا تنها با نظارت بزرگسالان از آنها استفاده کرد.
به ضدعفونی کنندهها فرصت عمل بدهید
علاوه بر استفاده از حجم کافی از این ژلها در هر بار ضدعفونی و پوشاندن کامل بخشهای مختلف دست با آن، بسیار ضروریست تا به این ژلها فرصت عمل بدهید. این ژلها برای خشک شدن به دستکم یک دقیقه زمان نیاز دارند؛ بنابراین اگر مقدار کمی از ژل را به دستهای خود بمالید و بلافاصله دستهایتان را به صورتتان بزنید، ممکن است همچنان با خطر آلودگی به ویروس کرونا روبرو باشید.
تا جای امکان مخزنهای حاوی ژلهای ضدعفونی کننده را در اماکن عمومی لمس نکنید
به یاد داشته باشید که افراد زیادی پیش از شما به این مخزنها دست زدهاند، بنابراین این پمپها نیز میتوانند به اندازه دستگیرههای در آلوده به ویروس باشند. با گوشۀ کوچکی از دست خود پمپ را فشار داده و از ژل داخل آن استفاده کنید. سپس تمام دست را ضدعفونی کرده و پس از ضدعفونی دستها دیگر به هیچوجه به این مخزنها دست نزنید.
ضدعفونی کنندهها باکتریهای خوب را نیز از بین میبرند
پزشکان هشدار میدهند که از آنجا که ژلهای ضدعفونی علاوه بر باکتریهای بد، باکتریهای خوب و مفید برای پوست را نیز از بین میبرند، استفاده بیش از حد از آنها میتواند مضر باشد و به پوست آسیب بزند.
این ضدعفونی کنندهها پوست را بیشتر از آب و صابون خشک میکنند بنابراین میتوانند باعث تحریک پذیری بیشتر پوست شوند. به همین دلیل پیشنهاد میشود که مردم در این روزها از کرم مرطوب کننده دستها نیز بیش از گذشته استفاده کنند.
منبع: یورو نیوز