نوید باقری در گفت و گو با ایسنا درباره عواقب زیست‌محیطی و اجتماعی استفاده از سوخت‌های فسیلی توضیح داد: سوخت‌های فسیلی باعث انتشار آلاینده‌هایی در هوا می‌شوند که به سلامتی انسان‌ها و کره زمین آسیب وارد می‌کنند در حالی‌که انرژی‌های تجدیدپذیر از انتشار آنها جلوگیری می‌کند.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: بیشتر دانشمندان علوم زیست محیطی و مهندسی انرژی درباره این نکته اتفاق نظر دارند که عامل بیش از 90 درصد آسیب به محیط زیست مستقیما مربوط به مصرف انرژی ناشی از سوخت‌های فسیلی است که چیزی نیست جز کربنی (C) که میلیون‌ها سال در اعماق زمین به وجود آمده است و ما طی 100 تا 200 سال اخیر مقدار زیادی از این کربن را از پوسته زمین به‌صورت زغال سنگ، نفت و گاز استخراج و در طبیعت رها کرده‌ایم و اینگونه چرخه طبیعت را بر هم زده‌ایم.
باقری درباره تاثیر و نقش سوخت‌های فسیلی بر تغییرات اقلیمی اظهار کرد: سوخت‌های فسیلی دارای زنجیره کربنی هستند و ما از انرژی آزاد شده سوختن این کربن‌ها به روش‌های مختلف انرژی الکتریسیته برداشت می‌کنیم اما مابقی این کربن‌ها در اتمسفر رها می‌شوند و چون میزان کربن رها شده در حال حاضر بیش از حد ظرفیت کره زمین است با پدیده‌هایی مانند افزایش دمای کره زمین و تغییرات اقلیمی روبه رو شده‌ایم
وی درباره انرژی‌های تجدیدپذیر توضیح داد و گفت: منابع انرژی تجدیدپذیر به انرژی‌هایی گفته می‌شود که در چرخه طبیعت به‌صورت خود به خود به وجود می‌آیند و این منابع بدون نیاز به دخالت انسان می‌توانند خود را تجدید کنند. انرژی خورشیدی، انرژی بادی، انرژی زیست توده، انرژی زمین گرمایی و جذر و مد( امواج) نمونه‌هایی از انرژی‌های تجدیدپذیر هستند که در چرخه طبیعت به‌صورت طبیعی به وجود می‌آیند و هیچوقت تمام نمی‌شوند.
این کارشناس سیستم‌های انرژی با بیان اینکه در مقایسه سوخت‌های فسیلی و انرژی‌های تجدیدپذیر چند مزیت و عیب وجود دارد، تاکید کرد: مهم‌ترین عیب وارده به انرژی‌های تجدیدپذیر مانند وزش باد و نور خورشید که در تمام طول روز یا سال نمی‌توان از آنها بهره‌مند بود، ناپیوستگی وعدم اطمینان به دسترسی مداوم به آنها است. از این رو لازم است این نوع انرژی‌ها به صورت الکتریکی یا حرارتی ذخیره‌سازی شوند که خود هزینه‌های زیادی به‌همراه دارد بنابراین ناپیوستگی وعدم اطمینان به دسترسی مداوم پاشنه آشیل انرژی‌های تجدید پذیر است.
باقری در پاسخ به این پرسش که آیا ایران پتانسیل استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر را دارد، گفت: وسعت زیاد مناطق بیابانی کشور و نزدیکی آن به خط استوا باعث شده است که خورشید تابش مناسبی در این منطقه داشته باشد، بر همین اساس پتانسیل استفاده از انرژی خورشیدی در کشور ما بسیار بالاست.
اغلب انرژی‌های تجدیدپذیر صرفه اقتصادی ندارند
وی ادامه داد: اغلب انرژی‌های تجدیدپذیر صرفه اقتصادی ندارند و بازار انرژی حول آنها شکل نمی‌گیرد از این رو معمولا توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با حمایت دولت‌ها صورت می‌پذیرد. در ایران نیز چند نمونه از نیروگاه‌های خورشیدی را داریم که هنوز قابلیت افزایش و توسعه آنها وجود دارد و برای محقق شدن آن نیاز به حمایت دولت است.
این مدرس دانشگاه در پاسخ به این پرسش ایسنا که استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر چه میزان بر کاهش مصرف منابع انرژی طبیعی تاثیر می‌گذارد، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در کشور ما این پتانسیل وجود دارد که حجم زیادی از انرژی از طریق منابع تجدیدپذیر تامین شود، استفاده از انرژی‌های خورشیدی، بادی و کشندی (جزر و مد) با همدیگر می‌تواند سهم بزرگی از مصرف انرژی کشور را تامین کنند. در مبحث تبدیل انرژی، به ازای هر کیلووات- ساعت (یک واحد انرژی) که به خانه‌های ما و... می‌رسد یا مصرف می‌شود تقریبا سه تا چهار برابر آن در نیروگاه‌ها انرژی فسیلی مصرف شده است.
وی ادامه داد: زمانی‌که برق ساختمان از طریق انرژی خورشیدی و استفاده از «پنل‌های فتوولتائیک» تامین شود، به ازای هر واحد برقی که از این پنل‌ها دریافت می‌شود در واقع چهار واحد از مصارف منابع انرژی تجدیدناپذیر صرفه‌جویی و از این رو آسیب کمتری به محیط زیست و منابع انرژی فسیلی وارد می‌شود.
باقری اضافه کرد: نقاط مختلفی در کشور پتانسیل سنجی و یک سری توربین‌های بادی در محدوده منجیل و رودبار و سایر نقاط کشور نصب شده‌اند و طی چند سال اخیر ساخت توربین‌های بادی در ایران نیز انجام می‌شود و توسعه خوبی در این زمینه داشته‌ایم همچنین با توجه به اینکه مرزهای جنوبی کشور راه به دریاهای آزاد دارند و این دریاها دارای امواج مناسبی برای استفاده از انرژی‌های کشندی هستند، این مناطق نیز پتانسیل سنجی شده‌اند اما به‌دلیل سرمایه‌گذاری‌های کلانی که اجرای این نوع طرح‌ها می‌طلبد استفاده از انرژی‌های کشندی در کشور اجرا نشده است.
اقدامات انجام شده جهت توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر کافی نبوده‌اند
این کارشناس انرژی در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا به اندازه کافی از پتانسیل انرژی‌های تجدیدپذیر کشور استفاده شده است، تاکید کرد: به‌طور قطع ما از پتانسیل‌ها به‌خاطر مشکلات اقتصادی به میزان کافی استفاده نکرده‌ایم چراکه تامین تجهیزات مرتبط به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نیاز به ارز دارد و طی چند سال اخیر بخصوص سال 91 و سال گذشته که قیمت ارز دچار نوسان شد، توجیه‌پذیری اقتصادی استفاده از این نوع از انرژی‌ها ضعیف شد بنابراین آن‌طور که انتظار داشتیم در این زمینه رشد زیادی نکرده‌ایم.
باقری ادامه داد: به‌دلیل اینکه هزینه تامین، تجهیز و نصب انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار گران‌تر از هزینه انرژی‌های تجدیدناپذیر شده است، از این رو توجیه‌پذیری اقتصادی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌شکلی بوده که بنگاه‌های اقتصادی- خصوصی در این زمینه سرمایه‌گذاری زیادی نکرده‌اند.
وی اضافه کرد: در گذشته سازمان انرژی‌های نو (سانا) متولی استفاده از این نوع انرژی‌ها بود و این سازمان اکنون با سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) ادغام شده است. طی سال‌های اخیر در «ساتبا» طرح‌های زیادی اجرا شده‌اند، همچنین یک سری کمک‌های بلاعوض به فعالان اقتصادی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر صورت گرفته اما این اقدامات برای توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر کافی نبوده‌اند.
افزایش حمایت دولت، راهکار توسعه بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر
این کارشناس سیستم‌های انرژی با اشاره به اینکه یکی از راهکارهای توسعه بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور پررنگ‌تر شدن حمایت‌ها در ساختار بدنه دولت است، تصریح کرد: فعالان اقتصادی و مردم نمی‌توانند به تنهایی انرژی‌های تجدیدپذیر را در کشور توسعه دهند بنابراین به حمایت جدی دولتی در این زمینه نیاز است تا سهم بیشتری از انرژی کشور از منابع تجدیدپذیر تامین شود.
این مدرس دانشگاه ضمن بیان اینکه انرژی‌های تجدیدپذیر صرفه اقتصادی ندارند، اظهارکرد: هزینه‌های سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر هم مانند سایر موارد اقتصادی نیازمند تولید انبوه و فراگیر است تا به‌لحاظ اقتصادی ارزان و به‌صرفه شود اما چون این نوع از انرژی‌ها هنوز فراگیر نشده‌اند توجیه پذیری اقتصادی آنها با تعرفه‌های موجود انرژی وجود ندارد.
باقری در پایان گفت: امروزه در کشورهای توسعه یافته به منظور افزایش توجیه‌پذیری انرژی‌های تجدیدپذیر علاوه‌بر در نظر گرفتن هزینه‌های اقتصادی، پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی استفاده از سوخت‌های فسیلی نیز مدنظر قرار می‌گیرد و زمانی که تمام این هزینه‌ها وعواقب اجتماعی و زیست محیطی در نظر گرفته شد، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر توجیه اقتصادی بیشتری پیدا می‌کند و به‌همین علت است که بسیاری از کشورها به سمت استفاده از آنها حرکت کرده‌اند.
