فعال شدن ۷ صندوق جسورانه بورسی در سازمان بورس/حمایت از طرح‌های استارتاپی پرریسک

محسن نوتاش در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه کسب‌وکارهای نوپا برای آنکه فعالیت خود را آغاز کنند، نیاز به تامین مالی دارند، افزود: این شرکت‌ها از آنجایی که نوپا هستند، دریافت تسهیلات از بانک‌ها و نهادهای مالی دیگر مانند صندوق نوآوری و شکوفایی در قالب تسهیلات و وام نمی‌تواند برای آنها موثر باشد؛ چرا که این نوع شرکت‌ها در ابتدای راه هستند؛ از این رو این شرکت‌ها به دنبال جذب سرمایه هستند.

وی یکی از مسیرهای جذب سرمایه در بازار سرمایه را صندوق‌های جسورانه بورسی (VC) یا (Venture Capital Fund) دانست و اظهار کرد: این صندوق‌ها نوعی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند که پول را از سرمایه‌گذارانی که قصد دارند سرمایه خود را در حوزه‌های کسب‌و کارهای نوپا، شرکت‌های دانش‌بنیان و یا استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند، جمع می‌کنند و به پروژه‌های استارتاپی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

نوتاش با بیان اینکه این صندوق‌ها تحت نظر بورس می‌توانند داخل شرکت‌های دانش‌بنیان‌ و استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند، ادامه داد: درصد بالایی از سرمایه‌های این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاری بر روی سهام پروژه‌های نوپا اختصاص داده می‌شود.

مدیر ارتباط با مشتری صندوق نوآوری و شکوفایی در پاسخ به این سوال که سرمایه‌گذاری جسورانه بورسی برای چه افرادی موثر است، توضیح داد: سرمایه این صندوق‌ها برای افرادی است که ریسک پذیری بالایی را قبول کنند، در قبال اینکه امید داشته باشند در آینده بازگشت سرمایه خوبی خواهند داشت، ضمن آنکه به سرمایه‌گذاری در کسب‌و کارهای فناورانه نوپا نیز علاقه داشته باشند.

وی با اشاره به مزایای سرمایه‌گذاری جسورانه، گفت: برای سرمایه‌گذاران علاوه بر آنکه ریسک بالایی را باید قبول کنند، از آنجایی که سرمایه‌گذاری بر روی فناوری است، قطعا بازدهی بالایی برای فرد سرمایه‌گذار نیز دارد و ریسک‌هایی که این صندوق‌ها قبول می‌کنند، علاوه بر ریسک‌های سیستماتیک داخل بورس، ریسک‌های مرتبط به هر یک از پروژه‌ها نیز هست.

نوتاش با بیان اینکه این صندوق‌ها تحت نظر بورس و طبق قوانین بورس راه‌اندازی می‌شوند، یادآور شد: این صندوق‌ها دارای شورای سرمایه‌گذاری هستند و این شورا طرح‌های فناورانه را مورد بررسی قرار می‌دهند و هر طرحی که از نظر آنها مناسب باشد، اقدام به سرمایه‌گذاری بر روی آنها خواهند کرد.

وی از حضور و فعال‌شدن 7 صندوق جسورانه بورسی در سازمان فرابورس خبر داد و گفت: علاوه بر آن تعدادی دیگر از این صندوق‌ها مراحل نهایی دریافت مجوزها را طی می‌کنند و هر کدام از صندوق‌های جسورانه دارای مجوز می‌توانند سرمایه‌ای را از بازار سرمایه، جذب و داخل طرح‌های استارتاپی سرمایه‌گذاری کنند.

نوتاش با اشاره به نقش صندوق نوآوری و شکوفایی در فعالیت‌های صندوق‌های جسورانه بورسی، خاطر نشان کرد: صندوق نوآوری به دو شکل می‌تواند با صندوق‌های جسورانه بورسی همکاری کند؛ یکی از این اشکال این است که در تاسیس این نوع صندوق‌ها مشارکت کنیم. یعنی این صندوق همانند سایر سرمایه‌گذاران مبلغی حداکثر تا 40 درصد سرمایه صندوق‌های جسورانه آورده داشته باشد تا این صندوق‌ها تشکیل شود تا صندوق‌های جسورانه بتوانند در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.

وی با بیان اینکه تاکنون این صندوق در تاسیس 5 صندوق جسورانه بورسی مشارکت داشته است، گفت: از این طریق سرمایه‌های صندوق نوآوری به عنوان بخش دولتی محرک و جاذبه‌ای می‌شود تا سایر بخش‌های اکوسیستم نوآوری، سرمایه‌های خود را وارد کسب‌و کارهای دانش‌بنیان کنند.

مدیر ارتباط با مشتریان صندوق نوآوری و شکوفایی، هم‌سرمایه‌گذاری را شکل دوم همکاری این صندوق با صندوق‌های جسورانه بورسی عنوان کرد و افزود: اگر صندوق جسورانه‌ای تشکیل شده باشد، ولی صندوق نوآوری و شکوفایی جزو سهامداران آن نباشد، می‌توانیم در قالب "هم‌سرمایه‌گذاری" کنیم. صندوق نوآوری از نظر قانونی این امکان را دارد که اگر یک صندوق جسورانه بورسی قصد داشت بر روی پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کند، ما نیز به همان میزان در آن پروژه‌ سرمایه‌گذاری کنیم.

رسیدن به طرح‌های با فناوری پیشرفته از مسیر حمایت از طرح‌های متوسط

وی با تاکید بر ضرورت حمایت از طرح‌های فناورانه متوسط و کوچک، اظهار کرد: بسیاری از طرح‌هایی که به صندوق‌های جسورانه بورسی معرفی می‌شوند، طرح‌های استارتاپی‌ هستند که بزرگ نیستند و سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته بر روی آنها در واقع سرمایه‌گذاری بر روی آینده این پروژه‌ها است، ولی به آنها نمی‌توان لفظ فناوری‌های متوسط را اطلاق کرد. سطح فناوری با سایز شرکت‌ها متفاوت است؛ از این رو ممکن است برخی از استارتاپ‌ها فناوری‌های بالایی داشته باشند، ولی صندوق‌های جسورانه بورسی این طرح‌ها را از لحاظ میزان فروش بررسی می‌کنند.

به گفته وی، ممکن است برخی از طرح‌هایی را که صندوق‌های جسورانه بورسی بر روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کند، فناوری بالایی نداشته باشند، ولی بازار خوبی داشته باشند و بازار به محصولات آنها نیاز داشته باشد.

نوتاش با تاکید بر اینکه هدف از راه‌اندازی صندوق‌های بورسی سرمایه گذاری بر روی مگا پروژه‌ها نیست، گفت: این صندوق‌ها به سراغ سرمایه‌گذاری بر روی طرح‌هایی با رقم‌های پایین‌تر، ولی با ریسک بالاتر می‌روند، ضمن آنکه این پروژه‌های کوچک محرکی برای توسعه بازار فناوری‌های کشور هستند و فناوری‌ها الزاما در داخل پروژه‌های بزرگ متولد نمی‌شوند.

همکاری صندوق نوآوری در غیر دانش‌بنیان‌ها

نوتاش با بیان اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی در ردیف خدمت "هم‌سرمایه‌گذاری" الزام دارد که بر اساس اساسنامه این صندوق، سرمایه‌ها به سمت شرکت‌های دانش‌بنیان هزینه شود، تاکید کرد: ولی از نظر دستورالعملی، زمانی که قرار است در راه‌اندازی صندوق‌های جسورانه مشارکت داشته باشیم، چون این صندوق‌ها نهادی مجزا هستند، صندوق نوآوری می‌تواند در صندوق‌های جسورانه سرمایه‌گذاری کند و این صندوق‌ها می‌توانند به حیطه حمایت از طرح‌های استارتاپی و فناور ورود کنند. در این صورت صندوق نوآوری مستقیما در شرکت‌های استارتاپی سرمایه‌گذاری نمی‌کند، ولی اعتبارات صندوق نوآوری از طریق تامین مالی که در صندوق‌های جسورانه انجام می‌شود، اهرم خواهد شد.

ورود مستقل شرکت‌ها به بورس یا صندوق‌های جسورانه

مدیر ارتباط با مشتریان صندوق نوآوری و شکوفایی در خصوص حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در فرابورس، توضیح داد: اگر شرکتی به بلوغ رسیده باشد، می‌تواند IPO (عرضه‌ عمومی اولیه سهام شرکت در بورس) و وارد فرابورس شود و قیمت‌گذاری کند و عرضه شود. ولی وقتی صحبت از استارتاپ‌ها می‌شود، یعنی تامین شرکت‌های نوپایی که ایده آنها شکل گرفته و تا بالغ شدن فاصله زیادی دارند.

وی اضافه کرد: از این رو این شرکت‌ها برای گام اول سرمایه‌ای از سرمایه‌گذار دریافت کرده و ایده شکل می‌گیرد و محصول ساخته و وارد بازار می‌شود و در گام بعدی برای رشد می‌توانند تسهیلات دریافت کنند و یا جذب سرمایه‌گذار داشته باشند و در گام سوم بعد از اینکه شرکت به حدی از بلوغ رسید و محصول تجاری‌سازی شد، شرکت‌ها می‌توانند، IPO و مستقیما وارد بازار سرمایه شوند.

به گفته نوتاش، هیچ شرکتی نمی‌تواند از طریق صندوق‌های جسورانه IPO‌ شود.