گران‌فروشی در فروشگاه‌های اینترنتی رونق گرفت

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ اما برخلاف کارآمدی این شیوه عرضه در تامین نیاز خانوارها در اغلب کشورهای پیشرفته، هنوز هم نظام خرده‌فروشی اینترنتی کالا در کشورمان با اما و اگرهای بسیاری حتی در فروشگاه‌های دارای نماد اعتماد الکترونیک مواجه است. از عرضه کالاهای ممنوعه و قاچاق گرفته تا فروش کالاهای بی‌کیفیت، عرضه چندنرخی، گرانفروشی و... برخی کالاهای دارای نرخ مصوب مانند انواع محصولات بهداشتی مرتبط با شیوع کرونا در فروشگاه‌های اینترنتی به رویه‌ای جاری تبدیل شده است؛ گرچه هرازچندی اخباری مبنی بر برخورد با جعل نشان نماد اعتماد الکترونیک برخی شرکت‌های متخلف یا ابطال نماد، جریمه و برخورد با برخی دیگر از شرکت‌های اینترنتی متخلف عرضه‌کننده کالا در فضای مجازی منتشر می‌شود. اما این برخوردها نه‌تنها قادر به ساماندهی بازار عرضه اینگونه اقلام کالایی نبوده بلکه انتظارات تورمی ناشی از شرایط اقتصادی کشور موجب رشد تخلفات عرضه اینترنتی و خرده‌فروشی کالا شده است.

بررسی قیمت خرده‌فروشی اقلام مختلف کالایی در فروشگاه‌های اینترنتی بیانگر عرضه چندنرخی و بدون ضمانت محصولات مختلف صنعتی، بهداشتی، مواد غذایی و... در فضای مجازی توسط شرکت‌هایی است که حتی دارای نماد تجارت الکترونیک بوده و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صنعت، معدن و تجارت مدعی نظارت بر قیمت و عرضه کالا در اینگونه فروشگاه‌هاست. رشد تقاضا برای محصولات بهداشتی از ماسک و دستکش گرفته تا الکل، ژل، مواد ضد‌عفونی‌کننده، پدالکلی و... پس از شیوع کرونا موجب شد تا اینگونه محصولات نیز از مشکلات نظام عرضه مانند کم‌فروشی، احتکار و گرانفروشی در امان نمانند به‌نحوی که برخی انواع ماسک مانند N95یا ماسک‌های جراحی و پزشکی که به گفته کارشناسان بهداشتی قدرت بیشتری در مصونیت افراد در مقابل ویروس کرونا دارند، کمیاب و گران شد اما همین محصولات با نرخ‌های بالا در برخی فروشگاه‌های خرده‌فروشی سطح شهر، داروخانه‌ها و فروشگاه‌های مجازی به مشتریان عرضه می‌شود. این کمبود و گرانفروشی در حالی است که مسئولان از رشد تولید ماسک، ژل، مواد ضد‌عفونی‌کننده، الکل، دستکش و... برای تامین نیاز مردم خبر می‌دهند. با بازگشت موج تازه شیوع کرونا، بازهم اینگونه محصولات در سطح خرده‌فروشی و فروشگاه‌های اینترنتی کمیاب و گران شده است. این شرایط، وزارت صنعت را وادار کرده است تا طی اطلاعیه‌ای، شرکت‌های عرضه‌کننده در فضای مجازی را ملزم به اعلام به‌روز قیمت و موجودی کالا کند. چندی پیش نیز علی رهبری، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با بیان اینکه  از اسفند 97 تا‌کنون 55هزار مجوز نماد اعتماد الکترونیک برای کسب و کارهای اینترنتی صادر شده است، اعلام کرد: نتایج پایش 3500 کسب و کار دارای نماد اعتماد الکترونیکی، نشان داد که فعالیت 580 کسب و کار با تخلف همراه بوده است. همچنین این مرکز در ماه‌های گذشته 191 وب‌سایت با لوگوی نماد مجعول را شناسایی کرد و در نهایت 29 وب‌سایت جاعل نماد که اقدام لازم برای اصلاح یا حذف لوگوی مجعول انجام ندادند را مسدود کرد.

در ابتدای هفته جاری مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در اطلاعیه‌ای با تأکید بر لزوم به‌روزرسانی قیمت و موجودی کالا در فروشگاه‌های اینترنتی دارای نماد اعتماد الکترونیکی، اعلام کرد: به اطلاع کسب و کار‌های اینترنتی دارای نماد اعتماد الکترونیکی می‌رساند مطابق با ماده 33 فصل اول از باب سوم قانون تجارت الکترونیکی، فروشندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات بایستی اطلاعات مؤثر در تصمیم‌گیری مصرف‌کنندگان جهت خرید و یا قبول شرایط را از زمان مناسبی پیش از عقد قرارداد در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند. ازجمله اطلاعات لازم، اعلام همه هزینه‌هایی که برای خرید کالا برعهده مشتری خواهد بود (اعم از قیمت کالا و یا خدمات، میزان مالیات، هزینه حمل و هزینه تماس) است، لذا به استناد ماده فوق‌الذکر، چنانچه کسب و کار‌های اینترنتی کالایی را موجود ندارند باید عدم‌موجودی کالا را در سایت‌شان اعلام کنند. در ادامه این اطلاعیه آمده است: قیمت کالا‌ها باید در سایت این شرکت‌ها به‌روز شده باشد و چنانچه به‌دلیل نوسانات بازار از قیمت نهایی کالایی اطمینان ندارند باید در سایت خود اعلام کنند تا خریدار قبل از اقدام به سفارش کالا، قیمت نهایی را استعلام کند.

رشد تولید اقلام بهداشتی 

کمبود و عرضه محصولات بهداشتی مورد نیاز برای مقابله با کرونا در بازار خرده‌فروشی در حالی است که متولیان تولید و تنظیم بازار این محصولات از رشد تولید و نبود کمبودی برای تامین این اقلام به نرخ مصوب خبر می‌دهند. دبیر ستاد لجستیک مقابله با کرونا و سرپرست مرکز امور اصناف و بازرگانان وزارت صمت با بیان اینکه تولید انواع مواد بهداشتی مورد نیاز مبارزه با کرونا افزایش یافته به‌طوری که تولید ماسک تنفسی نسبت به قبل از شیوع ویروس کرونا 11برابر بیشتر شده و از روزانه 200هزارعدد به 2میلیون و 300هزار عدد افزایش یافته است، گفت: تمام واحدهای تولیدی مکلف به ارائه آمار به دستگاه‌های نظارتی هستند. بازرسان در 104واحد تولیدی وضعیت تولید و عرضه را کاملا رصد می‌کنند. همچنین واحدهای تولیدی ملزومات بهداشتی مکلف به ثبت اطلاعات در سامانه تی‌تک وزارت بهداشت و سامانه جامع تجارت هستند. جمشید گلپور افزود: تولید الکل نسبت به قبل از کرونا 2برابر شده است به‌طوری که تولید روزانه الکل متانول از 170هزار لیتر قبل از شیوع کرونا، اکنون به 300هزار لیتر افزایش یافته است. به گفته او تولید روزانه ماسک N95نیز با رشد 300درصدی از 5هزار به 145هزار عدد و تولید مواد ضد‌عفونی کننده با افزایش 8برابری از روزانه 50هزار لیتر به 400هزار لیتر، دستکش طبی با رشد بیش از 2برابری از روزانه 2میلیون عدد به 4و نیم میلیون عدد، تولید لباس یکسره (کاورال) بیش از 860برابر و شیلد محافظ صورت هزار برابر نسبت به قبل از شیوع ویروس کرونا افزایش یافته است. محمد رضا کلامی، سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت معدن و تجارت نیز با بیان اینکه مشکلی برای تولید و تامین نیاز مردم به ماسک قابل شست‌وشو وجود ندارد، گفت: ماسک قابل شست‌وشو با نرخ حمایتی 1500تومان به بازار عرضه می‌شود.

دردسرتغییر روزانه و ساعتی نرخ‌ها 

دبیر انجمن صنفی کسب‌و‌کارهای اینترنتی با اظهار بی‌خبری از اطلاعیه اخیر مرکز تجارت الکترونیک وزارت صمت در مورد ضرورت اعلام قیمت و موجودی کالا توسط شرکت‌های اینترنتی، گفت: این اطلاعیه بدون هماهنگی اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی صادر شده و اجرای آن توسط فروشگاه‌های مجازی با ابهاماتی مواجه است. رضا الفت‌نسب، در مورد عرضه چند نرخی کالاها در فروشگاه‌های مجازی گفت: تنها نرخ برخی کالاها در سامانه 124سازمان حمایت اعلام می‌شود حال بماند که این سامانه برخی اوقات در دسترس نبوده یا اینکه قیمت‌های اعلام‌شده در این سامانه به‌روز نیست و برخی دیگر از کالاها اصلا در سامانه مذکور قیمت مصوب ندارد. به گفته او، تکلیف کالایی که در سامانه 124قیمت مصوب ندارد، مشخص است و تنها با ارائه شکایت مشتریان است که اتحادیه فاکتور فروش کالا با درنظرگرفتن نرخ خرید عمده، سود متعارف، ارزش افزوده و... را بررسی و با متخلفین احتمالی برخورد می‌کند. الفت نسب تأکید کرد: با وجود این نمی‌توان منکر تخلف عرضه کالا در فروشگاه‌های اینترنتی بود اما نوسان نرخ ارز همه فعالان صنفی را با مشکل مواجه کرده و به روزرسانی قیمت تعداد بالای اقلام کالایی را کاری غیرممکن کرده است. افزایش روزانه و ساعتی قیمت کالاها برای فروشگاه‌های مجازی دردسرساز شده است.

جاماندن نرخ مصوب محصولات بهداشتی 

 دبیر انجمن صنفی کسب‌و‌کارهای اینترنتی در مورد عرضه محصولات بهداشتی به نرخ بالاتر توسط اغلب فروشگاه‌های اینترنتی، گفت: همه فروشگاه‌های مجازی ملزم به رعایت نرخ اعلام شده برای عرضه محصولات بهداشتی مانند ماسک، ژل، دستکش و... هستند اما نکته قابل توجه آن است که محصولات بهداشتی کیفیت‌های متفاوت داشته و حتی نرخ این اقلام در سامانه 124درج نشده یا به‌روزرسانی نمی‌شود. الفت نسب، تأکید کرد: تنها نرخ ماسک سه‌لایه نیمه صنعتی 1500تومان اعلام شده و ما نیز به فروشگاه‌های مجازی رعایت این نرخ را تأکید کرده‌ایم. در برخی سایت‌ها این محصولات با نرخ مصوب و دریافت جداگانه هزینه ارسال عرضه می‌شود. به گفته او بیش از 90درصد کسب و کارهای اینترنتی تنها واسطه عرضه کالا بوده و به تنهایی قادر به تامین عمده کالاها با نرخ مصوب فروش نیستند؛ در واقع با این شیوه قیمت‌گذاری و تامین محصولات بهداشتی، مسئولان تنظیم بازار به نوعی توپ گرانفروشی این کالاها را به زمین فروشگاه‌های اینترنتی انداخته‌اند. اینکه قیمت‌های بازار خرده‌فروشی این اقلام را رها کرده و به‌دنبال مقصران گرانی این کالاها در فضای مجازی بگردیم، رویکرد درستی نیست. دبیر انجمن صنفی کسب‌و‌کارهای اینترنتی، افزود: با موج جدید بازگشت کرونا ، اعلام یکباره الزام به استفاده از ماسک از 15تیر‌ماه و تأکید بر عرضه غیرحضوری کالا، فروشگاه‌های اینترنتی در حالی ملزم به فروش ماسک، ژل، دستکش و سایر اقلام بهداشتی به نرخ مصوب دولتی شده‌اند که دست‌اندرکاران تنظیم بازار، اقدامی برای تامین این کالاها به نرخ مصوب نکرده و معتقدند این فروشگاه‌ها درصورت توانایی در تامین این اقلام، می‌توانند آن را به نرخ مصوب عرضه کنند. الفت‌نسب اینگونه مصوبات را متناقض دانست و افزود: دست‌اندرکاران تنظیم بازار هیچ الزامی برای تامین محصولات بهداشتی با نرخ مصوب نداشته و تنها نرخ فروش اینگونه اقلام را اعلام می‌کنند. وی افزود: با موج تازه شیوع کرونا عرضه محصولات بهداشتی کمتر شده و فقط در مورد ژل فهرست برخی مراکز عرضه برای تامین این کالا توسط فروشگاه‌های مجازی اعلام شده و در مورد ماسک و الکل چنین فهرستی اعلام نشده است.

نبض بازار

 با وجود بازگشت موج کرونا و تأکید بر عرضه غیرحضوری کالا، فروشگاه‌های اینترنتی در حالی ملزم به فروش ماسک، ژل، دستکش و سایر اقلام بهداشتی به نرخ مصوب دولتی هستند که دست‌اندرکاران تنظیم بازار، الزامی برای تامین این کالاها به نرخ مصوب نداشته و معتقدند این فروشگاه‌ها درصورت توانایی در تامین این اقلام، می‌توانند کالا را به نرخ مصوب عرضه کنند

124 به روز نیست

رضا الفت‌نسب، دبیر انجمن صنفی کسب‌و‌کارهای اینترنتی: کسب و کارهای اینترنتی ملزم به عرضه کالاها براساس نرخ مصوب درج‌شده در سامانه 124هستند اما متأسفانه نرخ مصوب بسیاری از کالاها در این سامانه درج نشده یا به‌روزرسانی نمی‌شود