سازمان جهانی بهداشت در آخرین گزارش خود درباره روند تحقیق‌ها در مورد واکسن بیماری «کووید 19» اعلام کرده است که 21 طرح تولید این واکسن در مرحله آزمایش بالینی بر روی انسان قرار دارد. این در حالی است که یک ماه پیش تنها 11 طرح تولید واکسن به مرحله آزمایش بالینی بر روی انسان رسیده بود.
یک سوم طرح‌هایی که به مرحله آزمایش بالینی رسیده است در چین، خاستگاه اولیه ویروس جدید کرونا انجام می‌شود. چین برای تولید اولین واکسن بیماری «کووید 19» تلاش زیادی می‌کند و در همین راستا مراحل آزمایش واکسن را تسریع کرده است.
اکثر طرح‌هایی که به مرحله آزمایش بالینی بر روی انسان رسیده اند در مرحله اول قرار دارند. دانشمندان در این مرحله به دنبال حصول اطمینان از ایمنی واکسن تولید شده هستند. در دومین مرحله از آزمایش بالینی واکسن، کارایی آن سنجیده می‌شود.
تنها دو طرح تولید واکسن تاکنون به مرحله سوم که در آن کارایی واکسن در سطح گسترده سنجیده می‌شود رسیده اند. یکی از این دو طرح پروژه اروپایی دانشگاه آکسفورد است که با همکاری شرکت داروسازی «آسترازنکا» (AstraZeneca) انجام می‌شود.
دومین طرح هم از سوی شرکت داروسازی سینوواک از چین دنبال می‌شود. انستیتوی پژوهش بوتانتان در برزیل نیز هم در این تحقیق مشارکت کرده است. بنا به اعلام سازمان جهانی بهداشت 139 طرح تحقیقاتی برای کشف واکسن علیه نوع جدید ویروس کرونا نیز در مرحله پیش از آزمایش بالینی قرار دارند.
روش‌های مورد استفاده در طرح‌های تحقیقی برای دستیابی به واکسن چیست؟
رویکرد‌های متفاوتی برای دستیابی به واکسن بیماری‌ها وجود دارد. برخی از دانشمندان تلاش می‌کنند تا با استفاده از نوع غیرفعال شده ویروس یا نوع تضعیف شده آن، بدن انسان را وادار به تولید پادتن بیماری کنند. در مقابل در شماری از طرح‌های تحقیقاتی از پروتئین (آنتی ژن) استفاده می‌شود تا سیستم ایمنی بدن انسان را به واکنش وا دارند.
یکی دیگر از رویکرد‌ها که به نوعی ابتکاری محسوب می‌شود بر پایه استفاده از «ویروس حامل» است. در این روش دانشمندان از یک ویروس دیگر (مثلا ویروس سرخک) برای دگرگون سازی آن در راستای مقابله با ویروس جدید کرونا استفاده می‌کنند. به عنوان مثال انستیتو پاستور در فرانسه طرح استفاده از ویروس سرخک برای تولید واکسن نوع ویروس جدید کرونا را در دست دارد.
در نهایت پایه برخی از طرح‌های پژوهشی نیز استفاده از «دی ان ای» و «آر ان ای» است. دانشمندان بر این باور هستند که هر چه روش‌های آزمایشی برای دستیابی به واکسن بیماری «کووید 19» بیشتر باشد احتمال موفقیت نهایی و کشف واکسن بیشتر خواهد بود.
نتیجه طرح‌ها تاکنون چه بوده است؟تنها منبع اطلاع رسانی موجود درباره طرح‌های تحقیقاتی شرکت‌های داروسازی هستند. برخی از این شرکت‌ها از نتایج «امیدوارکننده» تحقیقات و آزمایش‌های بالینی سخن گفته اند. این در حالی است که باید توجه داشت که اطلاعات ارائه شده از سوی این شرکت‌ها هیچگاه بی طرفانه نخواهد بود و همه این شرکت‌ها برای دستیابی به واکسن ویروس جدید کرونا با یکدیگر در رقابت به سر می‌برند.
مخاطب اطلاعاتی که شرکت‌های داروسازی اعلام می‌کنند در درجه اول سهامداران هستند.
چرا ایمنی واکسن‌های احتمالی اهمیت دارد؟یکی از اولویت‌ها در تولید واکسن بیماری‌ها همواره ایمنی آن است. دانشمندان باید اطمینان حاصل کنند که واکسن تولید شده منجر به وخامت حال انسان در صورت ابتلا به بیماری نخواهد شد. در دهه 1960 میلادی واکسن‌هایی برای سرخک تهیه شد که منجر به ابتلا به نوع شدیدتری از بیماری در صورت ابتلا به ویروس می‌شد.
این واکسن‌ها در نهایت جمع آوری شد، اما همین امر ثابت کرد که ایمنی واکسن‌ها باید پیش از عرضه آن‌ها به بازار به دقت سنجیده شود. برخی از دانشمندان هشدار می‌دهند که تلاش‌ها برای دستیابی هر چه سریعتر به واکسن بیماری «کووید 19» نباید به قیمت عدم توجه به ایمنی واکسن تمام شود.
این در حالی است که تعدادی از شرکت‌های داروسازی ابراز امیدواری کرده اند که بتوانند واکسن ویروس جدید کرونا را پائیز امسال به بازار عرضه کنند. اکثر پژوهشگران در مقابل این ادعا‌ها رویکردی محتاطانه دارند و تاکید می‌کنند که روند تولید واکسن زمان بر است.
منبع: یورو نیوز
