محققان موفق شدند با ارتقای یکی از قدرتمندترین لیزرهای اشعه ایکس در جهان، نسل جدیدی از این دستگاه‌های پرتو را طراحی کنند. دستگاه Linac Coherent Light Source که با تابش پرتوهای قدرتمند اشعه ایکس روی اتم‌ها و مولکول‌ها تصاویر آنها را به ثبت می‌رساند، حالا وارد دومین فاز از عملیات شده است.
دستگاه LCLS که به عنوان لیزری بدون الکترون برای مصارف اشعه ایکس شناخته می‌شود، جهت ثبت تصاویر کوچکترین اجسام با جزئیاتی بسیار بالا، پرتوهایی تا کیلومترها از خود ساطع می‌کند. برای چنین کاری ماشین از مجموعه‌ای الکترون استفاده کرده و آنها را به کمک اندلاتور به سمت هدف هدایت می‌کند. به این ترتیب اشعه ایکس ساطع شده می‌تواند در انواعی از آزمایش‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
مدت زمان این پرتوها تنها یک فمتوثانیه (معادل با یک میلیون میلیاردم ثانیه) است؛ بنابراین می‌توان با این دستگاه مجموعه تحرکاتی را با سرعتی بسیار بالا و جزئیاتی قابل توجه به ثبت رساند.
وقتی این دستگاه اشعه ایکس برای اولین بار در سال 2009 وارد فاز عملیاتی شد، از آن برای ثبت تصاویر و فعالیت ویروس‌ها، تولید مجدد شرایط درون یک ستاره، فعال کردن آبشار مولکولی، جوشاندن آب در وضعیت پلاسمایی جدید، و شبیه‌سازی باران الماس که روی سیاراتی مانند اورانوس و نپتون می‌بارد، استفاده شد.
حالا وقت ارتقای سیستم رسیده و دومین دوره از زندگی LCLS آماده به کار است. این ماشین جدید تقریبا از نظر توان اشعه ایکس دو برابر قدرت دارد و می‌تواند پرتوهایی طولانی‌تر از همیشه ساطع کند. ماشین قبلی به ازای هر ثانیه می‌توانست 120 اشعه ایکس از خود ساطع کند، اما LCS-II توانایی پرتوی یک میلیون اشعه ایکس در هر ثانیه را داراست.
در تاریخ 17 ژولای (27 تیر) اولین پرتو از دستگاه ارتقا یافته اشعه ایکس مورد بحث ساطع شد و این تازه ابتدای راه است؛ محققان مدعی هستند فرآیند تکمیل و بهینه‌سازی LCLS-II طی دو سال آینده انجام خواهد شد. در کنار اندلاتوری جدید، شتاب‌دهنده تازه‌ای هم در دست توسعه بوده که می‌تواند سرعت جابجایی الکترون‌ها را تقریبا با سرعت نور برابر کند.
طی هفته‌های آینده مجموعه‌ای از اپتیک‌های مختلف نیز جهت تنظیم اشعه ایکس دستگاه مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. بعد از آن نیز حدود هشتاد آزمایش متنوع در دستور کار است که یکی از آنها به مطالعاتی پیرامون ویروس کووید-19 ارتباط خواهد داشت و طی شش ماه آتی انجام خواهد شد.