از انواع آزمایش‌های تشخیص کرونا چه می‌دانید

 

آیا تاکنون در رابطه با کرونا آزمایشی انجام داده‌اید؟ آیا چنین آزمایشی ضروری است؟ چه نوع آزمایش‌هایی وجود دارد و کدامشان برای چه کسانی خوب است و تا چه حد برای جلوگیری از گسترش بیشتر ویروس سارس‌کوو2 موثر است؟

از آغاز شیوع کووید19 (بیماری ناشی از ویروس سارس‌کوو2) شمار شرکت‌هایی که آزمایش‌های (تست‌های) گوناگون برای تشخیص این بیماری عرضه کرده‌اند همواره افزایش یافته است.

شمار محصولات این شرکت‌ها در سراسر جهان تا آخر ماه ژوئیه به بیش از 270 واحد رسیده بود. این آزمایش‌ها به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند: آزمایش تشخیص عفونتی (پی سی آر PCR)، ازمایش سرولوژیکی (پادتن یا آنتی‌بادی) و آزمایش آنتی‌ژن.

تاکنون به منظور بررسی این که آیا کسی در حال حاضر مبتلاست و می‌تواند دیگران را آلوده کند، بیشتر از آزمایش‌هایی با استفاده از روش "واکنش زنجیره‌ای پلیمراز" (PCR) استفاده شده است. آزمایش‌های تقویت DNA "ایزوترمال" نیز وجود دارد که بسیار شبیه آزمایش‌های پی سی آر عمل می‌کنند.

شیوه تشخیص
در هر دو مورد با استفاده از سواب پنبه‌ای بزاق از گلوی شخص خارج می‌شود. خلط ریه نیز برای تشخیص، مناسب است.

سپس بخش خاصی از مواد ژنتیکی بزاق یا خلط سینه در مراحل متعدد در حد زیادی بازتولید می‌شود و در نهایت با یک فرآیند بیوشیمیایی به نام "الکتروفورز ژل آگارز" مشخص می‌شود که آیا ماده ژنتیکی مورد انتظار ویروسی در نمونه‌ای که برداشته شده، موجود است یا خیر.

اگر ژنوم پیدا شود، شخص، مبتلا به‌شمار می‌رود، اما عدم وجود آن، لزوماً به معنای این نیست که بدن شخص، عاری از ویروس است. این امکان وجود دارد که ویروس‌ها در آن نمونه نباشند، اما در جایی دیگر از بدن وجود داشته باشند.

شاید به همین دلیل در برخی افراد، آزمایش‌های گوناگون نتایج گوناگونی را نشان داده‌اند.

کریستیان دروستن، ویروس‌شناس برجسته آلمانی این حالت را با حوضی که در آن ماهی قرمز وجود دارد مقایسه می‌کند. او می‌گوید، اگر توری را در حوض بیاندازیم و آن را خالی از حوض بیرون بکشیم، به این معنا نیست که ماهی در حوض وجود ندارد.

آزمایش پی سی آر باید در آزمایشگاه مرکزی انجام شود، جایی که بیماران زیادی آزمایش می‌شوند و در نتیجه بیمار یافته‌های آزمایشگاهی را پس از ساعت‌ها دریافت می‌کند. آزمایش سریع پی سی آر هم وجود دارد که در آزمایشگاه مرکزی انجام نمی‌شود و می‌توان آن را در مکان‌هایی که آزمایشگاه‌های سیار دایر است انجام داد.

فرآیند تجزیه و تحلیل این دستگاه‌ها می‌تواند بهینه‌سازی شود، طوری که نتیجه آزمایش حداکثر در عرض 45 دقیقه مشخص می‌شود. نقطه ضعف دستگاه‌های سیار این است که نمی‌توانند روزانه بیش از 80 آزمایش انجام دهند.

آزمایش‌های آنتی‌ژن
آزمایش‌های سریع آنتی‌ژن، تازه روانه بازار شده‌اند. در این گونه آزمایش هم آنتی‌ژن از بزاق گرفته می‌شود. به گفته برخی از تولید‌کنندگان، استفاده از آن‌ها به راحتیِ آزمایش بارداری است و نتیجه در عرض 15 دقیقه مشخص می‌شود.

اما این ادعا در باره همه آزمایش‌هایی که تا امروز عرضه شده‌اند صدق نمی‌کند. برخی از آن‌ها بر خلاف آزمایش بارداری، هنوز به تجزیه و تحلیل دستگاه‌های سیار نیاز دارند؛ بنابراین همه آن‌ها برای مصارف خانگی مناسب نیستند.

البته در آلمان استفاده شخصی از این دستگاه‌های آزمایش مجاز نیست، زیرا بر اساس قانون، تمامی موارد ابتلا به کووید19 باید ثبت شود و به همین دلیل آزمایش‌ها باید توسط پزشکان انجام شوند. به هر حال، آزمایش آنتی‌ژن به اندازه آزمایش پی سی آر دقیق نیست، اما مزیت آن، دسترسی سریع و امکان استفاده مستقیم از آن در خارج از آزمایشگاه است.

ازمایش سرولوژیکی
آزمایش‌های سرولوژیکی (پادتن یا آنتی‌بادی) پادتن‌های موجود در خون افراد را تشخیص می‌دهد. وجود پادتن در خون، بدان معناست که بدن شخص قبلا در برابر ویروس مقاومت نشان داده است.

آزمایش سرولوژیکی، اما در تشخیص موردی، کمتر به کار می‌آید، زیرا از طرفی مدت زمان طولانی برای نتیجه نیاز است و حتی پس از دریافت نتیجه نمی‌توان با اطمینان گفت که آیا این آنتی‌بادی، مربوط به عفونت فعلی است یا یک عفونت قدیمی‌تر.

درصد تشخیص دقیق ویروس سارس‌کوو2 در این گونه آزمایش بسیار پایین است، زیرا نمی‌توان دریافت که آیا شخص به این ویروس مبتلا شده یا به یکی دیگر از ویروس‌های خانواده کرونا، مانند سرماخوردگی.

چه زمانی یک آزمایش مفید است و برای چه کسانی؟
آزمایش‌های پی سی آر و آنتی‌ژن برای کشف افراد بیمار و کسانی که با آن‌ها در تماس بوده‌اند حائز اهمیت است، زیرا میزان عفونت را نشان می‌دهند و این را، که چه کسی تا چه زمانی به قرنطنینه نیاز دارد و آیا قرنطینه در خانه و در کنار خانواده بودن کافی است یا اینکه باید به قرنطینه مطلق برود.

آزمایش‌های آنتی‌ژن شاخص مهمی برای کارشناسان اپیدمی به‌شمار می‌روند، چون آن‌ها از این طریق می‌توانند تخمین بزنند که چه تعداد از افراد مبتلا کشف نشده‌اند و اینکه آیا در برخی از نقاط ممکن است ایمنی گله‌ای حاصل شود یا خیر.

این می‌تواند به سیاستمداران کمک کند تا در مورد کاهش یا افزایش محدودیت‌ها تصمیم بگیرند. در مقایسه جمعیتی، آلمان یکی از کشور‌هایی است که آزمایش‌های زیادی را انجام می‌دهد، اما عمدتاً افرادی آزمایش می‌شوند که ثابت شود با مبتلایان ارتباط داشته‌اند و علائم بیماری در آن‌ها موجود باشد.

کشور‌های دیگر، از جمله ایالات متحده آمریکا ظرفیت‌های آزمایش کووید19 را گسترش می‌دهند، اما در این کشور‌ها بیماری همه‌گیر پیشرفت کرده و تعداد مبتلایان بسیار زیاد است.

در طرف مقابل، برخی کشور‌های آفریقایی وجود دارند که در آن‌ها عملاً هیچ آزمایشی انجام نمی‌شود. در حال حاضر در اینترنت آزمایش‌های فراوانی عرضه می‌شود که بیشتر ارائه‌دهندگان آن‌ها شرکت‌های چینی و روسی هستند. ویروس‌شناسان آلمانی، اما توصیه می‌کنند که در این زمینه باید با احتیاط رفتار کرد، زیرا هنوز پژوهش‌های دقیقی برای سنجش اعتبار این آزمایش‌ها صورت نگرفته است.

 

منبع: دویچه وله