پادشاه بلامنازع جنگل های جنوب کشور هندوستان که انسان و حیوان از آن وحشت دارند، بسیار چابک، پرسرعت، کشنده و دارای لقب درازترین مار زهر دار جهان، خزنده ای است به نام «شاه کبرا».
شاه کبرا در بیشتر سنت ها و افسانه های شبه قاره هند جایگاه ویژه ای دارد و توسط بسیاری از دوستداران مار مورد پرستش قرار می گیرد. درازی، شیوه دفاعی و صدایی که هنگام خزیدن از خود ایجاد می کند موجب وحشت مردم می شود.
احتمالا برایتان جالب است بدانید که رژیم غذایی اصلی این خزنده ی پرابهت را مارهای دیگر تشکیل می دهند به طوری که شاه کبرا حتی افعی هم می خورد.
برای آگاهی از اطلاعات بیشتر در مورد کشنده ترین خزنده دنیا، در ادامه این مطلب با روزیاتو همراه باشید.
درازترین مار زهردار جهان
شاه کبرا که بومی جنوب و جنوب شرقی قاره آسیاست، بین 3 تا 4 متر درازی دارد. البته باید اشاره کنیم که بلندترین اندازه ای که تاکنون از این مار در جهان به ثبت رسیده، حدود 5٫5 متر بود که در کشور مالزی یافت شده و در باغ وحش شهر لندن نگهداری می شد.
هنگامی که شاه کبرا انسان را نیش بزند چه اتفاقی در بدن روی خواهد داد؟
همان طور که اشاره کردیم، شاه کبرا از خطرناک ترین و کشنده ترین مارهای جهان است. دندان نیش این مار قادر است تا 7 میلی لیتر زهر بیرون بریزد که معادل 1٫5 قاشق چایخوری است. این میزان زهر برای کشتن قربانی کفایت می کند. هدف اصلی زهر مار، از کار انداختن سیستم عصبی است و به سرعت موجب از کار افتادن قلب و سیستم تنفسی می شود.
از نشانه های اولیه آغشته شدن به زهر شاه کبرا می توان به درد، خواب آلودگی، ناتوانی در راه رفتن، تار شدن بینایی، فلج دست و پا، تشنج، سر درد و از دست دادن هوشیاری اشاره کرد.
تنها گونه ای است که برای خود لانه می سازد
تقریبا 70 درصد از مارهای جهان تخم های خود را درون سوراخ یا شکاف های زمین ریخته و آن ها را به حال خود رها می کنند. اما شاه کبرا از این قاعده مستثناست. جنس ماده ی این مار پر جذبه، ابتدا تعدادی برگ جمع می کند، سپس چنبره زده و با ایجاد فضای دایره ای، حدود 20 تا 30 عدد تخم درون آن می ریزد.
شاه کبرا فقط مار می خورد
واژه افیوفاگوس از زبان یونانی گرفته شده و به معنای مارخور است.دلیلش هم این است که رژیم غذایی اصلی این خزنده زهر دار را مارهای دیگر تشکیل داده اند. از جمله می توان به مارهای کوچک پیتون یا حتی مارهای سمی و خطرناک همانند کارایت و افعی اشاره کرد.
این خزنده هنگامی که ماری برای بلعیدن پیدا نکند، به خوردن مهره دارانی همانند مارمولک، پرنده ها و جونده هایی همانند موش می پردازد.
داشتن توانایی های متعدد
شاه کبرا دارای توانایی های بیشماری است که از جمله می توان به قابلیت تطبیق با شرایط جدید اشاره کرد. این مار می تواند به سرعت با محیط جدید خود را سازگار نماید. همچنین باید بدانید که شاه کبرا قوه ی بینایی بسیار قوی ای دارد به طوری که می تواند شکار خود را از فاصله حداکثر 91 متری هم تشخیص دهد.
حس بویایی این خزنده نیز بی نظیر است و یکی از بلندترین زبان های دو شاخ جهان را به خود اختصاص داده است. جالب است بدانید که شاه کبرا، همانند دیگر مارهای جهان از زبان خود برای بو کشیدن استفاده می کند.
با اینکه این مار گوش ندارد اما می تواند حرکاتی که روی زمین صورت می گیرد را حس کند. در آخر هم بگوئیم که مار کبرا با نوای فلوت مارگیرها رقصیده و از سبد بیرون می آید.
ویژگی های ظاهری
شاه کبرا عموما به رنگ سبز زیتونی، قهوه ای یا سیاه با نوارهای بی رنگ هستند که به آن ها اجازه می دهد تا در میان سبزی های استتار کند. این موجودات همچنین فک انعطاف پذیر و بزرگ دارند که آن ها را قادر می سازد طعمه خود را به صورت درسته ببلعند.
چرا اسم شاه کبرا روی آن نهاده اند؟
شاه کبرا، با نام علمی افیوفاگوس هانا (Ophiophagus Hannah)، در زیر مجموعه سرده ی کفچه مارها دسته بندی می شود. این مار از سرده ی «ناجا» که بیشتر کبراها به آن تعلق دارند، نیست.
شاه کبرا در بالای سر خود 11 فلس بزرگ دارد که همانند تاج پادشاهی است. به همین خاطر به آن شاه کبرا می گویند. همین فلس ها، وجه تمایز این خزنده از دیگر گونه های مارهاست.
امپراتوری مارهای شاه کبرا
کینگ کبرا عموما در شبه قاره هند (هندوستان، پاکستان، سریلانکا، نپال، بوتان و بنگلادش) و جنوب شرقی آسیا (اندونزی، جنوب چین، تایلند، میانمار، فیلیپین، لائوس، ویتنام، سنگاپور) زندگی می کند.
شاه کبرا در محیط های مرطوب و خشک قادر به زندگی است اما اولویت اصلی این خزنده ها، زندگی در جنگل های متراکم با باتلاق و مرداب است.
ضعیف بودن در مقابل میمون نمس
میمون پوزه دار هندی موسوم به نمس را می توان قاتل مارهای زهر دار دانست. شاه کبرا در برابر این حیوان هیچ قدرتی ندارد زیرا بدن این میمون دارای پادزهر است و سم شاه کبرا روی وی اثری نخواهد داشت.
مسکن طبیعی درد
زهر شاه کبرا برای مصارف پزشکی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این سم یکی از بهترین خنثی کننده های درد به شمار می رود. وقتی مورفین پاسخگویی تسکین درد نیست، زهر شاه کبرا بدون شک افاقه خواهد کرد. به همین خاطر آن را داروی ضد درد بسیار قوی می دانند. حتی برخی مطالعات علمی ادعا می کنند که از این زهر می توان برای درمان سرطان و بیماری های عفونی نیز بهره گرفت.
جالب است بدانید که شاه کبرا موجودی بسیار خجالتی است
شاه کبرا در بسیاری از مواقع که با انسان رو به رو می شود، ترجیح می دهد از محل فرار کند. البته اگر موجب خشم او بشوید، عصبی شده، تاج خود را باز کرده، دندان های نیشش را نمایش داده و با صدای بلند به هیس کردن می پردازد.
وقتی شاه کبرا جلوی شماست لازم نیست خیلی بترسید
چرا؟ زیرا می توان به روشی ساده از خود دفاع کرده و به سرعت از محل فرار کنید. هنگام مواجهه با شاه کبرا کافی است لباس خود را در آورده یا کلاه را از سرتان برداشته و آن را مقابل مار بیندازید. سپس فرار کنید.
گلاویز شدن برای جفت گیری
همانند بیشتر گونه های مار در جهان، شاه کبرا نیز برای تولیدمثل با جفت خود گلاویز می شود. اول اندازه خود را برابر هم می کنند، سپس سرهایشان را تا ارتفاع یک متری از سطح زمین بالا می آورند و در آخر بدن خود را در هم می پیچانند.
در آستانه انقراض
با افزایش جمعیت دنیا، جنگل ها در حال از بین رفتن هستند و این مساله روی قلمرو مارهای شاه کبرا تاثیر گذاشته است. در بسیاری از کشورها، این مار در دسته حیوانات در حال انقراض دسته بندی شده است. در هندوستان، سازمان حمایت از حیات وحش قوانین سرسختانه ای برای مقابله با شکار این خزنده وضع کرده به طوری که هر فردی که شاه کبرا شکار نماید، به 6 سال حبس محکوم خواهد شد.
حضور پررنگ در فرهنگ مردم هندوستان و جنوب شرقی آسیا
مردم هندوستان در بسیاری از مراسم های مذهبی و سنتی خود از مار کبرا به عنوان نماد استفاده می کنند. حتی مجسمه هایی از این خزنده روی دیوار معابد نصب می شود. برخی از هندی ها این خزنده را می پرستند.
