قلّه مقاومت در آفریقا؛ کارنامۀ تبلیغی و مبارزاتی شیخ ابراهیم زکزاکی؛ رهبر شیعیان نیجریه

اشاره

علامه شیخ ابراهیم یعقوب زکزاکی(حفظه الله) که علوم و معارف اسلامی را در مراکز حوزوی آموخته و در رشتۀ علوم سیاسی و اقتصاد، تحصیلات دانشگاهی دارد، از معروف ترین و سرشناس ترین علمای شیعه در سرزمین نیجریه؛ بلکه در آفریقا می باشد. وی که همواره اشتیاق وافری نسبت به مکتب اهل بیت(ع) و شیوه های مبارزاتی این مذهب داشت، در همان ایام جوانی و هنگام روی آوردن به فعالیت های سیاسی در دانشگاه، در سال 1358 ش موفق گردید به ایران بیاید و در تهران با امام خمینی(ره) دیداری داشته باشد. این ملاقات، وی را کاملاً متحول نمود و با الهام از رهنمودها و تعالیم امام، مبارزات خود را در قالب «انجمن اسلامی دانشجویان سوکوتو» پی گرفت و هم زمان، به ترویج و معرفی اصول و مفاهیم تشیع در نیجریه پرداخت و از طریق سخنرانی و با کمک دوستان هم مسلک خویش، ضمن تلاش های تبلیغاتی برای نشر و گسترش فرهنگ اهل بیت(ع) نسبت به عملکرد دولت وقت حاکم بر نیجریه در قالب برخی تجمعات، تظاهرات و راهپیمایی ها اعتراض نمود و مشروعیت مذهبی نظام حکومتی و اداری این کشور را زیر سؤال برد.

این تکاپوهای سیاسی و ادامۀ اعتراضات وی منجر به دستگیری و زندانی شدن شیخ زکزاکی گردید؛ اما او دست از مبارزه و مقاومت بر نداشت و به اقدامات فرهنگی تبلیغی خود افزود و سازمان «حرکت اسلامی شمال نیجریه » را به طور رسمی تأسیس کرد. دولت مرکزی که از ادامۀ تلاش های فراگیر این عالم مجاهد احساس هراس نمود، بارها ایشان را بازداشت و روانۀ زندان کرد و هنگامی که مسلمانان با هدایت شیخ زکزاکی مشغول برپایی مراسم راهپیمایی روز قدس بودند، نظامیان نیجریه به صفوف تظاهرکنندگان یورش بردند و عده ای، از جمله سه فرزند شیخ زکزاکی را به شهادت رساندند.

هم چنین، در سال روز رحلت رسول اکرم(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) که با برنامه ریزی علامه زکزاکی مسلمانان، اعم از شیعه و سنی مشغول برگزاری مراسم سوگواری در حسینیۀ بقیة الله بودند، ارتش نیجریه این بار به عزاداران حمله کرد و عده ای از آنان را به ضرب گلوله به شهادت رساند و سپس به منزل شیخ یورش بردند که در این تهاجم، وی و همسرش به شدت مجروح شدند و با وجود جراحات زیادی که ایشان داشت، دستگیر و محبوس کردند و با پرونده سازی های دروغین، او را تحت محاکمه قرار دادند. چند ماه بعد، دادگاه عالی ایالت کادونیا حکم به آزادی این عالم مبارز داد؛ ولی وی همچنان تحت اسارت نیروهای امنیتی نیجریه قرار دارد و حتی به این بزرگوار مجال نمی دهند برای معالجات خود اقدام کند.

در این نوشتار زندگی، تلاش های ترویجی و کارنامۀ مبارزاتی علامه زکزاکی(حفظه الله) تقدیم می شود:

قبیلۀ مبلّغ

شیخ ابراهیم زکزاکی از طریق والدین به دو قوم «هوسا» و «فولانی» تعلق دارد. قبیلۀ هوسا بزرگ ترین طایفۀ نیجریه است که در شمال این کشور اسکان یافته و غالباً مسلمانند. آنان در گذر تاریخ نقش مؤثری در ترویج، نشر و گسترش اسلام در غرب آفریقا داشته اند. فرهنگ و تمدن این قوم همواره با تعالیم اسلامی گره خورده است. کثیری از بومیان آفریقای غربی با کوشش های بی دریغ این قبیله به آیین اسلام گرویده اند.[1] طایفۀ فولانی ها نیز افتخار دارند که گذشته ای مشرکانه و کفرآمیز نداشته و از ابتدا اسلام را اختیار کرده اند. علمای این قوم در گسترش فرهنگ اسلامی در نیجریه و کشورهای همسایه، نقش قابل توجهی داشته اند. جمعیت آنان در شهرهای کادو، زاریا و آداما افزون تر است.[2]

عالمی فرزانه و مبارز

شیخ زکزاکی علاوه بر پیوند قومی با عالم مبارز «شیخ دان فودیو» که از طایفۀ فولانی است، از حرکت های اصلاحی و تلاش های ترویجی این عالم مبارز بسیار تأثیر پذیرفته است. دان فودیو بعد از ستیز با سلاطین ستمگر و وادار نمودن آنان به هزیمت، با تکیه بر نیروی ایمان، در 1218ق با فتح سرزمین های مجاور، دولتی را بر پایۀ مبانی قرآن و سنت پایه گذاری کرد که مرکز آن شهر «سوکوتو » بود. طرح وی برای ایجاد چنین نظامی همان موضوع ولیّ فقیه و حکومت اسلامی بر اساس تفکر شیعه بود. وی اعتقاد راسخ داشت که باید علمای دین در رأس سرنوشت سیاسی - اجتماعی مسلمانان قرار گیرند و از این رهگذر، ضمن هدایت مردم، به امر به معروف و نهی از منکر بپردازند و ارزش های الهی را در جامعه حاکم سازند.

بعد از دان فودیو، در سال 1222ق فرزندش «شیخ محمد بللو » زمام امور دولت اسلامی سوکوتو را به دست گرفت. سرانجام حکومتی که توسط دان فودیو بنیان گذاشته شده بود، به سال 1319ق به وسیلۀ قوای استعماری انگلستان برچیده شد. با این حال، قیام این شیخ فداکار و فرزانه، الهام بخش خیزش های اسلامی و شیعی در آفریقای غربی گردید.[3]

خط حماسه از نیجریه تا نینوا

علامه زکزاکی(حفظه الله) این افتخار را برای خود رقم زده است که نسلش به «جون بن حوی»، خادم امام حسین(ع) که در رکاب حضرت در حماسۀ کربلا به شهادت رسید، می رسد. وی این ارتباط نورانی را فراتر از مسائل قومی می داند و معتقد است: ریخته شدن خون این سیاه پوست آفریقایی در نینوا، بیعت استوار شیعیان نیجریه با اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، خصوصاً حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در هر عمر و دوره ای می باشد و عده ای از همین افراد در سنوات اخیر، به اتهام همین ارادت به اهل بیت(ع)، اطاعت از فرامین امام خمینی(ره) و رهنمودهای حیات بخش مقام معظم رهبری(حفظه الله) به عنوان علمداران عصر کنونی در نبرد با جرثومه های فساد و تباهی، به فیض شهادت نایل آمده اند و در واقع خون «جون بن حوی» در عروق آنان جریان دارد.[4]

تأثیرپذیری از امام خمینی(ره)

علامه زکزاکی (حفظه الله) با روحیۀ مبارزاتی که داشت، علاقمند گردید با افکار و تعالیم رهبر گرانقدر انقلاب اسلامی ایران آشنا گردد. وی می گوید: هنگامی که دانشجو بودم، فردی در سخنرانی خویش به این موضوع اشاره کرد که میان نفوذ و قدرت تفاوت آشکاری وجود دارد و افزود: به عنوان مثال در ایران قدرت سیاسی در دست محمدرضا پهلوی می باشد؛ اما متنفذترین شخصیت در این سرزمین «امام خمینی» است و این عبارت را روی تخته نوشت. اولین بار بود که نام امام خمینی(ره) را می شنیدم. این ماجرا در سال 1397ق اتفاق افتاد.

از آن پس وی از طریق مطالعۀ مطبوعات و جراید این موضوع را پیگیر شد و چون نهضت امام خمینی(ره) اوج گرفت، زکزاکی با هیجان افزون تری اخبار و گزارش های مرتبط را به دست می آورد. سرانجام وی موفق شد در دهکده «نوفل لوشاتو» پاریس برای اولین بار رهبر بزرگ انقلاب، امام خمینی(ره) را در دیداری کوتاه ببیند. در سال 1358ش از زکزاکی به عنوان معاون دبیرکل دانشجویان مسلمان آفریقا دعوت شد تا به ایران سفر کند. او به این افتخار دست یافت تا در بیمارستانی که امام خمینی(ره) در آن بستری گردیده بود، با ایشان ملاقات کند. امام در این دیدار قرآنی به وی اعطا کرد و به او فرمود: برو بر اساس مضامین و مفاهیم این کلام الهی مردم سرزمین خود را ارشاد و هدایت کن.

شیخ زکزاکی خاطرنشان نموده است: در اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در حالی به ایران رفتم که آروز داشتم کشوری با حاکمیت ارزش های الهی و اسلامی داشته باشیم؛ زیرا نظام حاکم بر نیجریه در آن زمان کمونیستی بود. بعد از آن که با امام خمینی(ره) دیدار کردم و از ایران دیدن کردم، واقعاً دیدگاهم دگرگون شد و به این نکته رسیدم که باید الگویی شبیه به جمهوری اسلامی ایران با الهام از رهنمودهای رهبر کبیر انقلاب ایران در نیجریه به وجود بیاوریم.[5]

بعد از آن زکزاکی این ضرورت را احساس کرد که به حوزۀ علمیۀ قم برود و در آن جا به تحصیل علوم و معارف اهل بیت(ع) بپردازد، چنان که خودش گفته است: من تحصیلات حوزوی را بر اساس مذهب مالکی در نیجریه گذراندم. بعد از این کوشش های آموزشی در حوزۀ علمیۀ زاریا، درک مضامین و متون و دروسی که در حوزۀ قم ارائه گردید، برایم هموار شد. پس از بازگشت به نیجریه، با تأسی به افکار و آموزه های امام خمینی(ره) فعالیت های فرهنگی - تبلیغی خود را ادامه دادم. مردمی که تشنۀ اندیشه های این مرد بزرگ بودند، وقتی متوجه شدند من در ایران بوده و با رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی دیدار داشته ام، کیلومترها راه را با سختی و رنج می پیمودند تا با من دیدار کنند و به سخنانم گوش دهند. همین برنامه ها باعث شد عدۀ زیادی از اهالی نیجریه با اندیشه و موضع گیری های امام خمینی(ره) آشنا شوند و به اسلام ناب محمدی(ص) و تشیع علوی(ع) گرایش پیدا کنند.[6]

ایشان در ادامه می گوید: امام خمینی(ره) ویژگی های بارزی داشت که او را در مسیر پیامبران و اولیای الهی(ع) قرار داده بود. او موازین و قوانین اخلاقی و شرعی اسلام را در وجود خویش پیاده کرده بود. ما باید در عرصۀ عمل از اخلاق و رفتار و سیرۀ وی پیروی کنیم.[7]

زکزاکی نه تنها کتاب ولایت فقیه، تحریرالوسیله و رسالۀ توضیح المسائل امام خمینی(ره) را خوانده بود؛ بلکه این آثار را در نیجریه تدریس می کرد. هم چنین مجموعۀ سخنرانی ایشان دربارۀ رهبر بزرگ انقلاب اسلامی(ره) به زبان محلی نیجریه ای چاپ شده است. زکزاکی تصریح می نماید که به لطف خداوند انقلاب اسلامی در نیجریه نفوذ کرده و در حرکت های اجتماعی - سیاسی مسلمانان آن تحولاتی به وجود آورده و جنبشی را سامان داده که سرچشمۀ آن ارزش های الهی است و قدرت خود را از طریق بسیج نیروهای مؤمن و پرشور به دست می آورد.[8]

زکزاکی در هفتمین کنفرانس وحدت اسلامی که در شهریور 1373ش در تهران برگزار شد، حضور یافت. در نشستی با موضوع «امام خمینی، احیاگر تفکر دینی» شرکت کرد و متذکر شد: امام خمینی(ره) همان رهبری بود که امت اسلامی می خواست. او همه را به توحید دعوت نمود و برای انسجام جهان اسلام و پرهیز از تفرقه میان مسلمانان تلاش کرد، این در حالی است که دنیای غرب می کوشد امت مسلم را به هزیمت و پراکندگی وادارد؛ اما چون مسلمانان بیدار شده و اسلام در حال تجلی است، نیرنگ آنان کم رنگ گردیده است. همۀ ما باید برای معرفی افکار و تعالیم امام(ره) که خنثی کنندۀ نقشه های دشمنان است، تلاش کنیم و آثارش را به زبان های گوناگون ترجمه نماییم.[9]

رهبر شیعیان نیجریه هنگام دیدار از دانشگاه رضوی در مشهد مقدس، گفت: چشم امید جهان تشیع به ملت ایران است. و در جمع دانشجویان، از امام خمینی(ره) به عنوان الگوی راستین تشکیل نظام اسلامی به پشتوانۀ مردم یاد کرد.[10]

تأسیس جنبش اسلامی نیجریه

علامه زکزاکی(حفظه الله) در 1358 ش/1400ق با الهام از افکار امام خمینی(ره)، حرکت اسلامی دان فودیو و مقاومت اسلامی، با همکاری دوستان همفکر و همرزم خویش، جنبش اسلامی با عنوان «الحرکة الاسلامیة فی نیجیریا» را راه اندازی کرد. وی می گوید:

در نیجریه فعالیت های فرهنگی و ترویجی با صبغۀ شیعی صورت می گرفت؛ اما راهکارهای عملی مناسبی برای ما وجود نداشت، تا آن که انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید و امام خمینی(ره) شیوه ای کاربردی را پیش روی ما گذاشت. بنابراین، من به این فکر افتادم که جنبشی باید در این سرزمین شکل گیرد که متعلق به تمام اقشار مسلمان باشد؛ حرکتی متکی به اقشار گوناگون مردم.

طرح ریزی این خیزش ابتدا در مراکز دانشگاهی صورت گرفت و رفته رفته به تمام نواحی نیجریه، به خصوص کانون های شهری و روستایی شمال آن نفوذ کرد و به عنوان جنبش فراگیر اسلامی درآمد.[11]

از آن جا که جنبش مذکور الگویی موفق از انسجام پیروان مذاهب اسلامی بوده و وحدت شیعیان با اهل سنت را به نمایش می گذارد و این اقتدار و ابهت اسلامی مانع اجرای نقشه های استکبار جهانی، رژیم صهیونیستی و ارتجاع عرب به رهبری عربستان سعودی می باشد، این مثلث شوم درصدد است از طریق نفوذ در نظام اداری، سیاسی، امنیتی و نظامی نیجریه، تشکیلات شیخ زکزاکی را متلاشی و منهدم سازد. از سوی دیگر، در تشکیلات لشکری و کشوری این سرزمین، فساد به وضوح و وفور وجود دارد و عناصری که می خواهند به اهداف پلید و هوس های آلودۀ خویش دست یابند، این جنبش را مانع خود می دانند. به همین دلیل، با همدستی و نقشۀ بیگانگان، برای شکستن این سد استوار همسو گردیده اند.[12]

با وجود این که حرکت فراگیر مزبور مهم ترین تشکیلات سیاسی - اجتماعی در ایالت های شمالی نیجریه به شمار می آید، برخی اعضای مؤثر آن توسط دولت مرکزی دستگیر و محبوس شده اند. در درگیری عوامل امنیتی با این حرکت در سال 1375ش هفتصد نفر بازداشت شدند، سی نفر به شهادت رسیدند و مراکز این جنبش در شهرهای شمالی تعطیل شد.[13] با این وجود، اعضای آن ضمن استقامت و پایداری، همچنان بردباری پیشه نموده اند تا مبادا دشمن از کاهی کوهی بسازد و با ترویج شایعات و جنگ رسانه ای اجازه ندهد پیام حیات بخش این نهضت به دیگر مسلمانان جهان برسد.

یکی از شخصیت های تأثیرگذار در جنبش مذکور، می گوید: از آن جا که تعالیم امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی را چراغ راه خویش قرار داده ایم، از محور مقاومت دفاع می کنیم و با اشغال گران رژیم قدس مخالفت کرده، رژیم تروریست پرور آل سعود را برنمی تابیم و در واقع، مروج افکار مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای(حفظه الله) می باشیم؛ تصمیم گرفته اند ما را از میان بردارند.[14]

رهبر این قیام، شیخ زکزاکی، بارها در دولتهای گوناگون نیجریه به اتهامات واهی فتنه انگیزی، ایجاد اختلال در نظم عمومی و بر هم زدن امنیت، دستگیر و روانۀ زندان شده است. با وجود این تنگناها و فشارها وی و حامیانش از برنامه های اصلاحی و تبلیغی خود دست بر نداشته، با تشکیل مجامع عمومی و نشست های تبلیغاتی در مساجد، حسینیه ها و مراکز علمی - فرهنگی، مردم را به سوی ارزش های اسلامی و فرهنگ قرآن و عترت و برقراری تشکیلات اداری بر اساس موازین دینی و شرعی دعوت می کنند.[15]

گروه های معارض و مخالف، عوامل دولت مرکزی و رسانه های حکومتی، می کوشند این حرکت را تشکلی فرقه ای معرفی کنند که با جامعۀ مسلمان اهل سنت در تقابل است و بذر تفرقه را در اجتماع نیجریه می پراکند، در حالی که از مذاهب گوناگون اسلامی، افرادی در آن عضویت دارند و به دلیل مشی مبارزاتی به زندان افتاده اند. تمامی مسلمانان در قالب این خیزش تلاش دارند با فساد، ناروایی، منکرات و ستم، ستیز نمایند. دختر شیخ زکزاکی در بیانیه ای متذکر گردید: حرکت اسلامی به فرقه و مذهبی خاصی تعلق ندارد؛ زیرا هدف اصلی آن، قیام در برابر بی عدالتی و ستم حکام جفاپیشه ای است که ارزش های الهی و قرآنی را زیر پا می نهند. بنابراین، همۀ مسلمانان می توانند ما را در این نبرد همراهی کنند.[16]

جنبش اسلامی نیجریه مؤسسات گوناگونی را راه اندازی کرده است که یکی از آن ها «مؤسسۀ حیدر النشر الاسلام» می باشد که مدرس و مبلّغ بومی تربیت می کند و توسط شیخ حافظ محمد سعید، اداره می گردد. بنیان نهادن و گسترش مدارس اسلامی و حوزوی در ایالات گوناگون نیجریه، از دیگر برنامه های آموزشی - فرهنگی این حرکت است.[17]

باغبان بوستان شیعیان نیجریه

تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تعداد شیعیان نیجریه که اکثراً مهاجران لبنانی بودند، به یک درصد مسلمانان این سرزمین هم نمی رسید؛ اما شیخ ابراهیم زکزاکی با تأثیرپذیری از امواج نهضت اسلامی ایران موفق گردید بوستان تشیع را در نیجریه به شکوفایی باشکوهی برساند. اکنون با اهتمام وی، بزرگ ترین کانون تشیع در آفریقای غربی و شمال نیجریه قرار دارد که تعدادش به حدود 15 میلیون نفر بالغ می گردد و این در حالی است که نیجریه گرفتار بلاهای گوناگونی چون تنشهای قومی و درگیری های خونین بین مسلمانان و مسیحی ها بوده است. صوفیه و گروه های تکفیری و فرقه های منحرفی چون بهائیان نیز فضای آشفته و محیط پژمرده ای را به جامعۀ نیجریه تحمیل کرده اند.[18]

تلاش های تبلیغی و فرهنگی

کانون مهم فعالیت های ترویجی، آموزشی و سیاسی شیخ زکزاکی، شهر زاریا از توایع ایالت کادونا می باشد. وی در حسینیۀ بقیة الله زاریا جلسات آموزشی خود را شامل: درس های تفسیر قرآن، نهج البلاغه، عقاید و کلام برگزار می کند. مباحثی از «تحریر الوسیله» و کتاب «ولایت فقیه» امام خمینی(ره) را نیز برای علاقمندان تبیین و قابل فهم می سازد. او مراسم دعای کمیل، توسل و ندبه را در این مکان برگزار نموده، دربارۀ تعالیم و اندیشه های امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری(حفظه الله)، مقاومت اسلامی، اوضاع کشورهای مسلمان و توطئه های استکبار و صهیونیست ها سخنرانی های متعددی نموده که متن آن ها بعد از اصلاح و ویرایش، به چاپ رسیده و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است. ایشان از ابزارهای الکترونیکی برای ترویج معارف اهل بیت(ع) بهره می گیرد.[19]

وی خاطرنشان می سازد: برخی فرقه های مدعی دیانت؛ تنش، خشونت، خونریزی و جنایت را به اوج رسانده اند؛ اما منطق ائمه(ع) همچون امام رضا(ع) جدال احسن، خردورزی و ایجاد تفاهم در جهان اسلام است و حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(حفظه الله) با همین فرهنگ و برهان، هدایت و رهبری جامعۀ اسلامی را بر عهده گرفته و این پیامی است که ما باید به کشور خودمان ببریم.[20]

شیخ زکزاکی با بهره گیری از توانایی های علمی و فکری، قدرت سخنوری و بیانات آتشین، ضمن ترویج مبانی انتقادی، شرعی و اخلاقی تشیع در نیجریه، خواهان استقرار حکومتی بر اساس ارزش های اسلامی در این سرزمین است و از دولت مرکزی می خواهد مراکز فساد و فحشا را برچیند و شرایطی فراهم نماید که حجاب اسلامی در دانشگاه ها، مدارس و اماکن عمومی مراعات گردد.

همین موضع گیری های قاطع باعث گردیده است شیخ زکزاکی هر از گاهی دستگیر و روانۀ زندان گردد و با روی کار آمدن دولت جدید آزاد می شود و تلاش های فرهنگی- اجتماعی خود را ادامه می دهد. در 1417ق زکزاکی و عده ای از حامیانش بازداشت گردیده و محبوس شدند. این روند باعث درگیری شدید بین طرفداران این شیخ مقاوم و شورش های امنیتی و نظامی نیجریه گردید. آنان بعد از نماز عبادی - سیاسی جمعه، با پوشیدن لباس سیاه و پیشانی بند قرمز، در شهریور 1375ش در خیابان های شهر زاریا دست به تظاهرات اعتراض آمیز زدند. پلیس نیجریه به مقابله با آنان پرداخت و عده ای از معترضان را به شهادت رسانید؛ اما این جنایات، پیروان شیخ را نه تنها وادار به عقب نشینی نکرد؛ بلکه آنان را در مطالبۀ حقوق خود از جمله آزادی رهبر شیعیان نیجریه، استوارتر نمود.[21]

برپایی مراسم باشکوه در مناسبتهای مهم

از هنگامی که امام خمینی(ره) آخرین جمعۀ ماه مبارک رمضان را به عنوان روز قدس تعیین نمود، در نیجریه با هدایت و برنامه ریزی شیخ زکزاکی در این روز، تظاهرات باشکوهی با حضور شیعیان و برادران اهل سنت برپا می گردد؛ اما در رمضان المبارک 1435ق/1393ش هنگامی که مسلمانان نیجریه مشغول برپایی این مراسم در شهر زاریا بودند، قوای نظامی به صفوف تظاهرکنندگان یورش بردند و حدود چهل نفر، از جمله سه پسر شیخ زکزاکی را به شهادت رسانده، در بیانیه ای اعلام کردند: این افراد به جرم دفاع از مسلمانان مظلوم فلسطین و محکوم نمودن جنایات اشغال گران قدس کشته شدند. دولت نیجریه از این واقعیت هراس دارد که چنین برنامه هایی الهام بخش مسلمانان این سرزمین گردد و برای آنان دردسر به وجود آورد.[22]

به مناسبت فرا رسیدن ایام محرم و صفر، شیخ زکزاکی به کمک دوستان و حامیان خود مجالس سوگ و ماتم برپا می سازد و در محافلی شکوهمند، از مناقب خاندان طهارت(ع)، حماسۀ کربلا و برکات رستاخیز حسینی(ع) سخن می گوید. در سنوات اخیر و در مراسم روز تاسوعا و عاشورای حسینی که در حسینیۀ بقیة الله زاریا منعقد گردید، هزاران نفر از شیعیان و اهل سنت حضور یافتند. در سال روز اربعین حسینی در صفر 1379ق/آذر 1394ش مسلمانان مالکی مذهب و حتی عده ای از مسیحیان پیاده و با پیمودن کیلومترها مسافت، خود را به محلۀ گیلسوی زاریا رساندند تا در این مراسم شرکت کنند و چون این حسینیه جای کافی نداشت، در معابر و خیابان های منتهی به آن اجتماع کردند که گروه تروریستی بوکوحرام - که تفکر وهابی دارند - با انجام عملیات انتحاری، عده ای را شهید و تعدادی را مجروح و مصدوم کردند.[23]

اما شدیدترین و خونین ترین یورش علیه پیروان اهل بیت(ع) هنگامی روی داد که شیعیان همراه دیگر مسلمانان مشغول برگزاری مراسمی به مناسبت سال روز رحلت نبی اکرم(ص) و شهادت سبط اکبرش، امام حسن مجتبی(ع) و نیز شهادت امام رضا(ع) در آخر صفر 1437 /21 آذر 1394 در حسینیۀ زاریا بودند. ارتش و قوای امنیتی بعد از محاصرۀ این محل، به سوی عزاداران حمله بردند و عدۀ زیادی را که می گویند به هزار نفر بالغ می گردیدند، به شهادت رسانده، حسینیه را نیز با خاک یکسان کردند. بامداد روز اول ربیع الاول نیز به منزل شیخ زکزاکی که به شدت مجروح گردیده و آسیب فراوانی دیده بود، یورش بردند و ضمن به شهادت رساندن سه پسر دیگرش، خانه اش را طعمۀ حریق نموده و وی و همسرش را دستگیر و در محل نامعلومی محبوس نمودند. ساعاتی بعد از این کشتار وحشیانه و اقدام ددمنشانه، موج اعتراضات علمای جهان اسلام و جمعیت ها و تشکل های شیعه برخاست و آنان این جنایت موحش را محکوم نمودند.[24]

با وجود آن که دادگاه عالی نیجریه در دسامبر 2016م/1395ش حکم آزادی فوری شیخ زکزاکی را صادر کرده است؛ اما نیروهای امنیتی حدود 1300 روز وی را تحت شرایطی خشن در حبس نگهداشته اند. در 24 مرداد 1398 دولت نیجریه بر اثر فشار افکار عمومی به حکم دادگاه این کشور تن داده، اجازه داد زکزاکی و همسرش برای درمان به هند بروند که این سفر انجام شد؛ اما به دلیل کارشکنی های دولت نیجریه و شرایط ذلت باری که بر وی تحمیل گردید، شیخ زکزاکی، رهبر شیعیان نیجریه، این مداوای ذلت بار را نپذیرفت و به نیجریه بازگشت.[25]

پی نوشت ها