به گزارش مشرق، سید محمدجواد میرخانی؛ نام شهید و عنوان «شهادت»، افتخاری است برای کوی‌ها و برزن‌ها که بر فراز آن‌ها بدرخشد (1)؛ اما چندسالی است که علاوه بر آن، عطر شهادت در برخی اماکن عمومی نظیر بوستان‌ها، دانشگاه‌ها و... نیز، به‌واسطه خاکسپاری پیکرهای مطهر شهدای گمنام به مشام می‌رسد. این درحالی است که برخی جریان‌ها، در برابر خاکسپاری پیکرهای مطهر شهدای گمنام در اماکن عمومی مقاومت می‌کنند و با مطرح کردن شبهاتی نظیر این‌که «خاکسپاری شهدا باید در قبرستان‌ها صورت بگیرد» و یا «مگر اماکن عمومی قبرستان است»، می‌خواهند در این مسیر سنگ‌اندازی کنند؛ اما چرا واقعاً شهدای گمنام به‌جای گلزارهای شهدا در شهرها خاکسپاری شده و بیش از پیش به مردم نزدیک‌تر می‌شوند؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید به این موضوع توجه کرد که «عالم محضر خداست»؛ یعنی هیچ مکانی نیست که از نظر پروردگار عالمیان پنهان باشد؛ همان‌گونه که در قرآن کریم نیز آمده است: «و چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آن‌ها نزدیکم، هرگاه کسی مرا خواند، دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند» (2)؛ بنابراین وجود وسیله‌ای که بنده را در هر مکان و حالی به یاد پروردگار خویش اندازد؛ می‌تواند تداعی‌گر این موضوع باشد که «عالم محضر خداست»؛ حال چه وسیله‌ای بالاتر از شهدا که قرآن کریم، جایگاه آن‌ها را نزد خداوند متعال این‌گونه تشریح کرده است: «هرگز گمان نکنید که شهدا مرده‌اند؛ بلکه زنده‌اند و نزد پروردگار خود روزی می‌خورند» (3)؛ بنابراین می‌توان با این ستارگان، راه را پیدا کرد.
همان‌گونه که می‌دانیم، بوستان‌ها به‌عنوان یکی از اماکن عمومی، بعضاً میزبان قبور مطهر شهدای گمنام هستند که در این راستا، کم و بیش تحت آماج شبهه‌های برخی جریان‌ها قرار گرفته‌اند؛ حال مگر نه این است که این مکان‌ها نیز محضر خداوند متعال هستند؛ بنابراین هرجا که محضر خداست، پس چرا باید از وسیله‌ای برای «تقرب به خدا» مستثنی باشد؟! این درحالی است که تفریح سالم در بوستان‌ها هم می‌تواند با یاد خدا صورت بگیرد؛ همان‌گونه که دین اسلام، برای هرکاری که یک مسلمان انجام می‌دهد، ذکر یا اعمال خاصی را مطرح کرده است که آن کار با یاد خدا صورت بگیرد.
از سویی دیگر، یادمان‌های شهدای گمنام ظرفیت‌های بزرگی هستند که می‌توانند در جهت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و همچنین فرهنگ ایرانی - اسلامی برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب است، باشند که یکی از این ظرفیت‌ها را امروز با توجه به ضرورت برگزاری مراسم عزاداری حضرت سیدالشهداء (ع) در فضاهای باز به‌دلیل جلوگیری از گسترش بیماری کرونا، در یادمان‌های شهدای گمنام شاهد بودیم. بر این اساس، شاهد بودیم که بوستان‌ها به برکت حضور شهدا، به‌محلی برای حضور انبوه عزاداران حسینی (ع) تبدیل شدند؛ اگرچه سال‌های گذشته نیز مراسم عزاداری محرم در این مکان‌ها برگزار می‌شد؛ اما امسال با توجه به شرایط ناشی از شیوع کرونا و این‌که مراسم‌های عزاداری در یادمان‌های شهدا در فضای باز برگزار می‌شوند، شاهد حضور بیشتر مردم در این مکان‌های معنوی بودیم.
فیلم‌ها و تصاویری که امسال از این مراسم‌های عزاداری محرم در یادمان‌های شهدای گمنام منتشر می‌شوند، حکایت از آن دارند که علاوه‌بر اقشاری که در جامعه، بیشتر با فرهنگ ایثار و شهادت مأنوس هستند، اقشار دیگر نیز با حضور در یادمان‌های شهدا، بیش از پیش به فرهنگ ایثار و شهادت نزدیک‌تر شده‌اند. همچنین با توجه به مشاهده برخی معضلات اجتماعی در بوستان‌ها و اماکن عمومی، شاهد بودیم که این موضوع فضایی سالم را در این مکان‌ها ایجاد کرد؛ بنابراین این ظرفیتی که این‌روزها در یادمان‌های شهدای گمنام، بیش از پیش ایجاد شده است، اولاً ثابت می‌کند که حضور شهدای گمنام در اماکن عمومی شهرها، چقدر می‌تواند بازدهی‌های مثبت فرهنگی و اعتقادی داشته باشد و دوماً این‌که به مسئولان فرهنگی جامعه، خصوصاً کسانی که به‌صورت آتش به اختیار، در مسیر انجام «کار فرهنگی تمیز» گام برمی‌دارند، گوشزد می‌کند که بیشتر از گذشته، از این ظرفیت‌های بزرگ فرهنگی بهره ببرند.
*سید محمدجواد میرخانی
منابع:
[1] حضرت امام خامنه‌ای - پیام به مناسبت هفته دفاع مقدس و روز تجلیل از شهیدان و ایثارگران - 1398/07/04
[2] آیه 186 سوره بقره
[3] آیه 169 سوره آل عمران
