تغییر گرایش سرمایه‌گذاری‌ها

روند صدور جواز در اولین ثلث سال 99 تغییر کرد. براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت‌، معدن و تجارت، باوجود آنکه همچنان درخواست برای جواز تاسیس در میان سرمایه‌گذاران وجود دارد و صدور جواز تاسیس در چهار ماه منتهی به تیر سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد همراه بوده، اما در مقابل صدور پروانه‌های بهره‌برداری به لحاظ تعداد در بخش‌های (ایجادی و توسعه‌ای) روند نزولی داشته است؛ این افت در حالی در صدور پروانه‌های بهره‌برداری رخ داده که سرمایه‌گذاری در این بخش رشدی بیش از 104 درصدی را ثبت کرده که این امر نشان‌دهنده آن است که طرح‌های ایجادی و توسعه‌ای به بهره‌برداری رسیده در مدت زمان مورد بررسی در میان طرح سرمایه‌بر قرار داشته‌اند که این امر موجب شده تا روند صدور پروانه بهره‌برداری از طرح‌های کوچک و متوسط، کم‌سرمایه به سمت صنایع با سرمایه بالاتر شیفت کند، این امر در حالی است که همواره پروانه بهره‌برداری صادره به لحاظ تعداد بیش از سرمایه‌گذاری برای این بخش بوده است. براساس گزارش این وزارتخانه دلیل رشد سرمایه‌گذاری در مدت زمان مورد بررسی به صدور پروانه بهره‌برداری برای «مجتمع آلومینیوم جنوب» مربوط بوده که برای بهره‌برداری از این طرح سرمایه 2/ 136 هزار میلیارد ریالی صرف شده است که با توجه به مجموع سرمایه‌گذاری صرف شده برای پروانه‌های بهره‌برداری صادره می‌توان گفت نیمی از سرمایه‌گذاری صورت‌گرفته در ثلث اول سال به این طرح اختصاص یافته است.

آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین نشان‌‌دهنده گرایش سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های جدید در سال 99 است و با توجه به این آمار می‌توان گفت، صف دریافت مجوز و سرمایه‌گذاری صنعتی جدید در سال‌جاری طولانی بوده و سرمایه‌گذاران سرمایه‌گذاری در طرح‌های جدید را به توسعه و به‌روزرسانی طرح‌های موجود ترجیح داده‌اند. تمایل سرمایه‌گذاران برای دریافت جوازهای جدید صنعتی در حالی است که بسیاری از فعالان اقتصادی تمرکز روی طرح‌های موجود که نیازمند سرمایه هستند را بر صدور جواز تاسیس جدید ترجیح می‌دهند و معتقدند، اولویت دادن به این طرح‌ها می‌تواند روند تولیدات صنعتی را شتاب دهد و از سوی دیگر راندمان واحدهای موجود را بهبود بخشد.

روند مجوزدهی

بررسی روند مجوزدهی در مدت زمان مورد بررسی نشان‌دهنده آن است که در چهار ماه منتهی به تیر سال‌جاری در مجموع 11هزار و 204 فقره جواز تاسیس در کشور صادر شده است که در مقایسه با صدور 8 هزار و 405 فقره جواز تاسیس صادره در مدت مشابه سال قبل، شاهد رشد بیش از 33 درصدی صدور جواز تاسیس در کشور بوده‌ایم. از سوی دیگر براساس داده‌های اعلام شده مجموع سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده برای جوازهای صادره در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نیز رشد بیش از 20 درصدی داشته است که این امر را می‌توان به افزایش تمایل سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های جدید تعبیر کرد. به‌عبارت دیگر سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده برای طرح‌های مذکور حدود یک میلیون و 200 هزار میلیارد ریال ثبت شده،‌ در حالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل حدود 990 هزار میلیارد ریال بوده است. با توجه به آمار اعلام شده برای جوازهای تاسیس صادره، اشتغال بیش از 242 هزار نفری پیش‌بینی شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از 20 درصدی داشته است.

رشد درخواست صدور جواز تاسیس در مدت زمان مورد بررسی در حالی است که داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که روند درخواست برای «پروانه بهره‌برداری» در مدت زمان مورد بررسی منفی بوده است و با این شرایط می‌توان گفت، تکمیل طرح‌ها نیز در سال 99 نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل افت نزدیک به 10 درصدی داشته است. با توجه به داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ثلث اول سال‌جاری در مجموع هزار و 778 فقره پروانه بهره‌برداری در کشور صادر شده است که در مقایسه با هزار و 974 فقره جواز صادره در مدت مشابه سال قبل شاهد افت حدود 10 درصدی در این بخش بوده‌ایم. افت صورت‌گرفته در صدور پروانه بهره‌برداری در حالی برای این بخش ثبت شده است که سرمایه صرف شده برای پروانه‌های بهره‌برداری در مدت زمان مورد بررسی رشد بیش از 104 درصدی داشته است؛ در مدت زمان مورد بررسی حدود 265 هزار میلیارد ریال سرمایه برای پروانه‌های بهره‌برداری صرف شده که این رقم در مدت زمان مشابه سال قبل، بیش از 129 هزار میلیارد ریال بوده است. با توجه به داده‌های اعلام شده روند ایجاد اشتغال به واسطه طرح‌های به بهره‌برداری رسیده، افت 5 درصدی داشته است و براساس داده‌های اعلام شده، مجموع اشتغال ایجاد شده برای طرح‌های بهره‌برداری شده برابر 30 هزار و 525 نفر شغل بوده است.

وضعیت زیرگروه

ارزیابی صورت‌گرفته همچنین نشان‌دهنده آن است که در مدت زمان مورد بررسی وضعیت هفت گروه به همراه 16 زیرگروه از سوی این وزارتخانه بررسی شده است. گروه‌های ارزیابی شده در بخش صنعت شامل دو زیر گروه «جواز تاسیس» و «پروانه بهره‌برداری» می‌شود. بخش معدن نیز با زیرگروه‌های «پروانه اکتشاف»، «گواهی کشف» و «پروانه بهره‌برداری» در این ارزیابی قرار گرفته‌اند، آخرین داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که پروانه اکتشاف صادره به لحاظ تعداد افتی 5/ 13 درصدی داشته این روند اما برای پروانه بهره‌برداری  بخش معدن به لحاظ تعداد روند معکوس داشته و این بخش رشد بیش از 7 درصدی را ثبت کرده است. روند صدور گواهی کشف برای بخش معدن نیز از افت بیش از 15 درصدی به لحاظ تعداد حکایت دارد، این افت در حالی است که سرمایه تخصیص یافته برای این بخش که شامل هزینه عملیات اکتشاف می‌شود رشدی حدود 40 درصدی داشته است.

اما درخواست برای صدور جواز برای زیرگروه «پروانه‌های صنفی» نیز با  رشد بیش از 69درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت شده است، مجموع پروانه‌های صنفی صادره در مدت زمان مورد بررسی برابر 194 هزار و 453 فقره بوده است. در بخش تجارت خارجی نیز زیر گروه «کارت بازرگانی» گنجانده شده است که داده‌های اعلام شده برای این بخش نیز از افت بیش از 18 درصدی در صدور کارت بازرگانی حکایت دارد، در مدت زمان مورد بررسی در مجموع هزار و 786 فقره کارت بازرگانی صادر شده است.

برای گروه «تجارت الکترونیک» یکی دیگر از هفت گروه مورد بررسی نیز دو زیرگروه «گواهی امضای الکترونیکی» و «نماد اعتماد الکترونیکی» ارزیابی شده‌اند که روند صدور جواز برای هر دو گروه رشد داشته است. در مدت زمان مورد بررسی «گواهی امضای الکترونیکی» صادره برابر با 71 هزار و 797 فقره بوده که رشد 41 درصدی داشته و صدور «نماد اعتماد الکترونیکی» نیز معادل 11هزار و 110 فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشدی بیش از 240 درصدی داشته است.

گروه بعدی مورد بررسی مربوط به صدور جواز «نرم‌افزار» است. در این گروه زیرشاخه‌ای به نام «پروانه بهره‌برداری نرم‌افزار» جای گرفته است که روند صدور مجوزها در این گروه نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 100 درصدی را تجربه کرده است. ششمین گروه مورد بررسی صدور جواز «پژوهش، فنی و مهندسی، تحقیق و توسعه» است که 6 زیرگروه دارد. در زیرگروه نخست که «جواز خدمات فنی و مهندسی» جانمایی شده در مدت زمان مورد بررسی 81 فقره جواز صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افت نزدیک به 7 درصدی داشته است. همچنین تعداد «پروانه فنی و مهندسی» نیز در مدت زمان مذکور 46 فقره بوده که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل، با افت بیش از 4 درصدی همراه بوده است.

آمارها همچنین نشان می‌دهد در زیرگروه «جواز تاسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» نیز چهار فقره جواز ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت 20 درصدی داشته است. صدور «پروانه پژوهش مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» نیز در مدت زمان مورد بررسی دو فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشدی 100 درصدی داشته است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد در زیرگروه «گواهی تحقیق و توسعه» نیز در مدت زمان مورد بررسی در مجموع 45 فقره جواز صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت 55 درصدی داشته است. اما روند صدور مجوز در زیرگروه «پروانه تحقیق و توسعه» نیز افت نزدیک به 54 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را ثبت کرده است؛ مجموع جوازهای صادره برای این زیرگروه برابر 30 فقره است.