به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، با نزدیک شدن به موعد اتمام تحریم تسلیحاتی شورای امنیت علیه کشورمان (که یک اقدام غیرقانونی و ناعادلانه بود) یک جنگ بزرگ دیپلماتیک به صورت آشکار و پنهان در جریان است چراکه از سویی مقامات آمریکایی تقریبا دست به هر داستانسرایی و تلاشی زده اند تا بتوانند ایران را یک تهدید جهانی نشان داده و جلوی این پروسه را بگیرند؛ از بحث های مربوط به عربستان تا یمن تا احتمال حمله هوایی ایران با جنگنده های سوخو 30 به اروپا! همه جزو بحث هایی است که توسط دستگاه سیاست خارجی آمریکا در چند هفته اخیر طرح شده و البته در بسیاری از کشورهای جهان و البته محافل تخصصی صرفا به عنوان ادعاهای بی اساس و با لبخندهای معنی دار رو به رو می شود.
از سوی دیگر نیز برخی کشورهای مهم دنیا با اشاره به این رویه جدید ایالات متحده، نسبت به تکرار روندهای غیرقانونی توسط این کشور و واکنش غیرمنطقی آنها در مقابل تصمیمات شورای امنیت هشدار داده اند که هرچند ممکن است هدف انها حمایت از ایران نباشد، اما منجر به کاهش فشارهای امریکا در خصوص جلوگیری از لغو تحریم های تسلیحاتی کشورمان می شود.
بیشتر بخوانید:
بحث داغ این روزها بیشتر، حول آن مواردی است که جمهوری اسلامی احتمالا دست به خرید آن می زند اما مسئله به نظر می رسد این موضوع، یک نکته مهمتر دارد و آنهم بحث توان صادرات تسلیحاتی و درآمدزایی برای کشور است. مشرق پیش از این نیز اشاراتی به این نکته داشته و در گزارش هایی به برخی پتانسیل های کشور در این زمینه پرداخته است. اما در این گزارش و به بهانه یک خبر جدید، قصد داریم شما را با برخی از فروشنده های سلاح که کمتر برای مخاطبان داخلی شناخته شده هستند، آشنا کرده و به درآمد زایی قابل توجه این صنعت حتی برای کشورهایی با توان صنعتی پایین هم اشاره کنیم.
سامورایی ها بالاخره سنت شکنی کردند!
نام ژاپن برای مخاطبان ایرانی همیشه در حوزه نظامی با اما و اگرها و بحث های فراوانی رو به رو بوده چراکه امپراطوری قدرتمند چند دهه پیش در شرق آسیا، بعد از جنگ جهانی دوم چندین سالی را بدون نیروی نظامی و صنعت دفاعی خاصی طی کرد ولی به دلیل شرایط جنگ سرد و نزدیک بودن شوروی سابق، چین و کره شمالی، به سرعت در مسیر مسلح سازی قرار گرفته و امروز یکی از پر هزینه ترین کشورها در بحث نظامی به حساب می آید.
در سالهای اخیر قوانین چالش برانگیزی از جمله اجازه به ارتش این کشور برای دخالت در مناطقی فراتر از مرزهای ژاپن نیز به تصویب رسیده است اما همچنان صنایع نظامی ژاپن با وجود توانایی بالا تا به امروز از بازارهای صادراتی به دور بودند. این کشور مدتی پیش در یک تلاش نفس گیر سعی کرد تا در رقابت بزرگ تامین زیردریایی آینده استرالیا شرکت کند که این رقابت را به فرانسوی ها واگذار کرد.
رادار J/TPS-P14
اما خبر مهم اینکه بالاخره ژاپنی ها موفق شدند اولین سفارش واقعی برای صادرات محصولات دفاعی را بدست آورده و دو مدل سیستم راداری را به کشور فیلیپین خواهند فروخت. بر اساس این قرارداد، ژاپنی ها دو مدل رادار که یکی J/FPS-3 و دیگری نیز J/TPS-P14 نام دارد را به فیلیپین خواهند فروخت. ارزش کل قرارداد در حدود 103.5 میلیون دلار بوده و تحویل از سال 2022 میلادی آغاز خواهد شد. رادار J/FPS-3 از نوع آرایه فازی فعال بوده و رادار J/TPS-P14 روی شاسی نصب شده و در باند اس فعالیت می کند.
این فروش را می توان یک شروع خوب برای ژاپنی ها دانست و با شکسته شدن این سد باید منتظر بود و در سالهای آینده این کشور را به لطف توان بالای علمی و صنعتی، جزو یکی از بزرگان صادرات سلاح تصور کرد.
سنگاپور؛ بندری کوچک با پنانسیل های بالا
کشور سنگاپور در حقیقت یک شهر بندری است که چیزی نزدیک به 6 یا 7 دهه از آغاز حیات آن به عنوان یک کشور مستقل می گذرد و در این مدت این بندرگاه توانسته خود را بدل به یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان و یکی از مهم ترین مراکز داد و ستد در کره خاکی بدل کند. مسئله ای که شاید برای بسیاری از مخاطبان ایرانی ناشناخته باشد اینکه این کشور کوچک با وجود همه محدودیت های خود، خصوصا در زمینه فضای جغرافیایی، در کنار بحث خرید های سنگین دفاعی دارای یک صنعت نظامی رو به رشد بوده و در برخی از رده بندی های صادرکنندگان تجهیزات نظامی جهان رتبه 20 را دارد که برای کشوری در این اندازه رتبه بدی نیست. آخرین ارقام در دست درباره صادرات نظامی این کشور مربوط به سال 2016 میلادی است که رقمی در حدود 48 میلیون دلار را نشان می دهد.
عمده صادرات سنگاپوری ها سلاح سبک و تجهیزات انفرادی است و سلاح هجومی SAR21 ساخت این کشور در ارتش های سریلانکا، مراکش، اندونزی، تایلند، سریلانکا و پرو وارد خدمت شده است. تیربار سبک Ultimax 100 ساخت این کشور نیز در نقاطی مثل پرو، اسلوونی، شیلی، بوسنی و هرزگوین، اندونزی و فیجی حضور دارد.
سلاح انفرادی SAR21 در خدمت ارتش سریلانکا
زره پوش Bronco در خدمت ارتش انگلستان
توپ کششی FH-2000 ساخت صنایع دفاعی این کشور علاوه بر تامین نیاز ارتش سنگاپور توانسته در ارتش اندونزی نیز راه پیدا کرده و چیزی در حد یک گردان از این سیستم توپخانه ای به این کشور صادر شده است. زره پوش همه جا روی Bronco از دیگر محصولات دفاعی این کشور است که علاوه بر فروش به تایلند به ارتش انگلستان نیز فروخته شده و در افغانستان مورد استفاده قرار گرفته است. در سال 2008 میلادی انگلیسی ها برای خرید 100 دستگاه از این زره پوش ها مبلغی در حدود 150 میلیون پوند را پرداخت کرده اند.
پاکستان و گذر از صادرات 1 میلیارد دلاری در سال
همسایه ما در جنوب شرقی از جمله کشورهایی است که سالهاست مسائل دفاعی را جزو اولویت های اصلی خود قرارداده و در بیشتر اوقات سعی در بومی سازی و تامین داخلی نیازهای نظامی خود دارد. اما نکته جالب در خصوص کشور پاکستان اینجاست که این همسایه ما از جمله بازیگران در حال حضور در حوزه صادرات تسلیحات بوده و برنامه دارد تا به زودی درآمد خود در این بخش را به سالانه بیش از 1 میلیارد دلار برساند.
این کشور در فاصله سالهای مالی 2018 تا 2019 میلادی چیزی در حدود 212 میلیون دلار سلاح به فروش رسانده اما نکته جالب در خصوص این رقم این است که بخش عمده ای از آن یعنی در حدود 183 میلیون دلار مربوط به صنایع هوایی پاکستان است. کارشناسان اعتقاد دارند که فروش جنگنده های جی اف 17 به میانمار و نیجریه و همچنین قرارداد فروش هواپیماهای آموزشی به ترکیه از جمله دلایل رسیدن به این رقم است. شاید نکته جالب برای برخی از مخاطبان ایرانی این باشد که پاکستان موفق شده است تا 1000 تیر بمب از نوع مارک 83 را نیز به ترکیه صادر کند.
جنگنده جی اف 17 ارتش میانمار
نکته مهم در این خصوص اینجاست که نیجریه تاکنون 3 فروند و میانمار نیز تنها 10 فروند از این جنگنده ها را سفارش داده اند. پاکستان نیز در اصل به عنوان یک مرکز اسمبل و به عنوان یک شریک در پروژه ای که کار اصلی آن توسط چین انجام شده و موتور آن نیز ساخت روسیه است فعالیت می کند و با این وجود توانسته این سود را به دست بیاورد. کارشناسان اعتقاد دارند در صورت افزایش تنها سفارشات مربوط به جنگنده جی اف 17 این کشور موفق خواهد شد تا به رقم درآمد سالیانه 1 میلیارد دلار و بیش از آن نیز دست پیدا کند.
صربستان و بلغارستان؛ دو غول ناشناخته بالکان
دو کشور ناشناخته در بحث صادرات تسلیحاتی در جهان امروز صربستان و بلغارستان هستند. صربستان به عنوان میراث دار اصلی یوگسلاوی سابق، بخش زیادی از تاسیسات نظامی به جا مانده از آن دوران را به ارث برده و در حال حاضر درآمد خوبی از فروش سلاح در سطح جهان به دست می آورد. شاید برای مخاطب ایرانی جالب باشد که بداند این کشور در سال 2018 میلادی درآمدی در حدود 897 میلیون دلار از فروش سلاح داشته است.
سامانه توپخانه ای Nora B-52 ساخت صربستان در خدمت بنگلادش
عمده تولیدات این کشور در حوزه رزم زمینی شامل مهمات، مواد منفجره، تسلیحات انفرادی، موشک های ضد زره، سیستم های توپخانه ای، بسته های ارتقاء توان رزمی برای انواع تانک ها و زره پوش ها و سیستم های اپتیکی می شود. این کشور از جمله بازیگران دارای فناوری های بسیار سطح بالا نیز به حساب نیامده و صرفا با مدیریت و بازاریابی صحیح آنچه از گذشته برای آنها به ارث رسیده و توسعه توانایی فعلی موفق شده است درآمدی نزدیک به 1 میلیارد دلار را برای خود بدست بیاورد.
مورد کشور بلغارستان اما شاید برای ما نمونه ای عبرت آموز تر و جالب تر به حساب بیاید. این کشور حتی در مقایسه با صربستان از نظر دانش و توان تولیدات دفاعی در سطح پایین تری نیز قرار دارد و عمده محصولات آن در رده سلاح های انفرادی، راکت اندازها، مواد منفجره و تجهیزات نیروهای پیاده خلاصه می شود. این کشور در سال 2017 میلادی از طریق فروش همین تجهیزات موفق شد که درآمدی در حدود 1 میلیارد و 219 میلیارد یورو کسب کند!
سلاح های سبک ساخت بلغارستان در لیبی
مشتریان عمده این کشور در این سالها عربستان سعودی، امارات متحده عربی، هندوستان و عراق بودند. برخی آمار حکایت از این دارد که بلغارها از سال 2014 تا سال 2019 میلادی به نزدیک به 110 کشور جهان سلاح و محصولات دفاعی فروخته اند. در سال 2017 که به نوعی رکورد شکنی صادرات صنایع دفاعی این کشور محسوب می شود این رقم معادل 2.4 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص داده بوده است. مسئله قابل توجه تر این که این رقم در سال 2013 یعنی فقط 4 سال قبل از آن 0.59 درصد بوده است.
آیا کابوس آمریکا تعبیر می شود؟
نگاهی به همین اعداد و ارقام ساده از کشورهایی که یا در این بازار تازه وارد بوده یا توان صنعتی و تجربه خیلی خاصی در بحث های نظامی ندارند نشان می دهد که حتی گزینه های ساده ای مثل سلاح های انفرادی، مهمات و مواد منفجره هم می تواند چه سود سرشاری را نصیب یک کشور کند. حالا نگاهی خیلی سریع به برخی گزینه های مهم ایرانی برای بازار صادرات داشته باشیم. سیستم های دفاع هوایی مثل خانواده سوم خرداد با سابقه عملیاتی رسمی و به زیر کشیدن یکی از پیشرفته ترین پهپادهای جهان، موشک های ضد زره و تفنگ های تک تیرانداز سنگین با سابقه نزدیک به یک دهه مبارزه بر علیه نیروهای تکفیری در برخی از سخترین شرایط جوی و عملیاتی در جهان، راکت ها و موشک های بالستیک با دقت مثال زدنی و اثبات شده در میدان نبرد که می توان به راحتی در بردهای کوتاه مشتریان فراوانی برای آنها پیدا کرد.
در عین حال پرنده های بدون سرنشین که یکی از نقاط قوت دیگر صنعت دفاعی کشور ما محسوب می شود. مسلح سازی این پرنده ها نیز سالهاست با موفقیت در کشور ما به انجام رسیده است و تنها بازار فروش پهپادهای مسلح و انتحاری این روزها رقم های چند صد میلیون و ای بسا میلیارد دلاری را برای صاحبان آن به ارمغان می آورد. از کنار سیستم های راداری و اپتیکی ایرانی نیز با سابقه کشف پرنده ای مثل آر کیو 170 نیز بهتر است با اشاره کوتاه گذر کنیم زیرا که اهل فن بهتر می دانند کشوری که بیش از 10 سال پیش توانسته است آن پرنده را شناسایی کند امروز در کجای کار قرار دارد.
زمانی که رقم های مربوط به فروش سلاح در بازارهای جهانی را در یک سو و از طرف دیگر توانایی های صنایع دفاعی کشور خودمان را در سمت دیگر قرار می دهیم می توانیم به این نتیجه برسیم که ترس حقیقی آمریکا ای بسا نه افزایش توان ایران با واردات تسلیحات، بلکه فروش تسلیحات توسط ایران و افزایش درآمد ایران و کاهش و حتی قطع نیاز به فروش نفت است که در نهایت شاهرگ تحریم های آمریکا علیه ایران یعنی اقتصاد را زده و کلیت این ساز و کار را بهم خواهد ریخت.
با توجه به مثالهای فوق و صد البته، عدم تاثیرپذیری کشورمان از فشارهای غرب در بحث فروش سلاح به برخی کشورها، تصور رسیدن ایران به ارقامی بیش از 4 الی 5 میلیارد دلار در یک برنامه منظم 5 ساله از طریق فروش سلاح را ممکن و قابل دسترس خواهد کرد و می توان تصور و برنامه کرد که تا سال 1404 هجری شمسی یعنی زمان تحقق به سند چشم انداز 20 ساله، ایران بدل به یکی از صادرکنندگان بزرگ سلاح در جهان شده باشد.
