منابع:
کتاب : تفسیر حکیم ج2
نوشتہ : استاد حسین انصاریان
از زیبائى‌هاى اسلام این است که داراى دو نوع عبادت است، عبادت در خلوت و عبادت در میان مردم و با مردم.
عبادت در خلوت که از بهترین عبادات، و داراى پاداشى عظیم و غیر قابل تصور است عبادت نیمه شب و تهجد در سحر و عبادت دور از انظار مردم است، عبادتى که جز خدا کسى آن را نمى‌بیند.
عبادت در میان مردم و با مردم مانند نماز جماعت، نماز جمعه و مناسک حج و پیکار در راه خدا، که آنها را هم چون عبادت‌هاى در خلوت میتوان خالصانه انجام داد.
اجتماع مردم هر محل و منطقه‌اى در مسجد آن محل و منطقه مطلوب خدا و پیامبر و امامان است.
این اجتماع داراى آثار و برکات فراوانى است، برادران ایمانى و مؤمنان مشفق هر صبح و ظهر و مغرب در خانه خدا به زیارت یکدیگر نائل مى‌گردند و از احوال همدیگر خبر مى‌شوند و درد یکدیگر را به درمان میرسانند و مشکل یکدیگر را حل مى‌کنند و کاستى‌ها و نواقص محل و منطقه را برطرف مى‌نمایند و در یک صف واحد براى پیشانى سائیدن به پیشگاه حق وتواضع دسته جمعى و عبادت عاشقانه به امامت امامى عادل و باتقوا شرکت مى‌کنند.
چنین جماعتى که یار و ناصر یکدیگرند و در صف واحد در عبادت و بندگى حق هستند مورد عنایت و نظر خدا، و عامل جذب رحمت حضرت ارحم الراحمین است.
روایات از طرفى به اجتماع و جمع شدن تشویق مى‌کنند، و از طرف دیگر به تشکیل جماعت براى عبادت ترغیب مى‌نمایند، به بخشى از هر دو دسته روایات براى آگاهى به ارزش اجتماع و جماعت اشاره مى‌شود:
از رسول خدا روایت شده است:
«ایها الناس علیکم بالجماعة و ایاکم و الفرقة:» «1»
اى مردم شما را به اجتماع و با هم بودن سفارش مى‌کنم و از تفرقه و دور افتادن از یکدیگر بر حزر مى‌دارم.
«ید الله مع الجماعة، فاذا اشتذ الشاذ منهم اختطفه الشیطان کما یختطف الذئب الشاة الشاذة من الغنم:» «2»
قدرت خدا با جماعت است، هر گاه یکى از آنان از جماعت جدا شود و تنها و فرد بماند شیطان او را مى‌رباید، چنان که گرگ گوسپند تنها مانده از گله را مى‌رباید.
«الجماعة رحمة و الفرقة عذاب:» «3»
جماعت مهر و رحمت و تفرقه عذاب است.
درباره نماز جماعت و حاضر شدن در آن و امتناع از حضور در نماز جماعت روایاتى از پیامبر و اهل‌بیت نقل شده است:
پیامبر فرمود:
«من صلى الخمس فى جماعة فظنوا به خیراً:» «4»
کسى که نماز پنج‌گانه را در جماعت بخواند به او گمان خیر برید.
حضرت صادق فرموده:
«ان اناسا کانوا على عهد رسول الله فابطئوا عن الصلاة فى المسجد فقال رسول الله لیوشک قوم یدعون للصلاة فى المسجد ان نامر بحطب فیوضع على ابوابهم فتوقد علیهم نار فتحرق علیهم بیوتهم.» «5»
گروهى از مردم در زمان رسول خدا بودند که براى حضور در نماز جماعت در مسجد کُندى مى‌کردند، پیامبر فرمود قومى که نماز در مسجد را ترک کرده و جماعت را واگذاشته‌اند نزدیک است فرمان دهم هیزم درب خانه‌هایشان بگذارند و آتش برافروزند و خانه‌هایشان را به آتش بکشند!!
«رفع الى امیرالمؤمنین (ع) بالکوفة ان قوماً جیران المسجد لا یشهدون الصلاة جماعة فى المسجد فقال: لیحضرّن معنا صلاتنا جماعة او لیتحولن ولا یجاورونا و لا نجاورهم:» «6»
در کوفه به امیرالمومنین گزارش رسید که گروهى همسایه مسجدند ولى در نماز جماعت حاضر نمى‌شوند، حضرت فرمود: باید با ما در نماز جماعتمان حاضر شوند یا تغییر مکان دهند که همسایه ما نباشند و ما هم همسایه آنان نباشیم.
حسنت به اتفاق ملاحت جهاد گرفت
آرى به اتفاق جهان میتوان گرفت
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- کنز العمال، 1031.
(2)- کنز العمال، ص 207.
(3)- کنز العمال، 20242.
(4)- وسائل، ج 5، ص 371.
(5)- تهذیب، ج 3، ص 25.
(6)- تنبیه الخواطر، ص 331.