شومینه: تشعشع نور و گرما شومینه را تبدیل به مرکز خانه کرده است. اگرچه تفکر معاصر در مورد شومینه تغییر کرده است و آن از یک جز اصلی تبدیل به یک عنصر زیبایی‌بخش شده است، اما شومینه‌ها هنوز هم از عناصر جذاب در معماری یک خانه هستند. شومینه‌های مدرن دارای تعداد مشخصی عناصر طراحی مشترک هستند که هر کدام از آنها از سوی آیین‌نامه‌های ساخت منازل مسکونی اعمال می‌شود.
وجود این محدودیت‌ها تاثیر یکسانی بر شومینه‌ها گذاشته است و باعث شده تا بیش‌تر آنها دارای مقیاس و نسبت‌های مشخصی باشند. در این مطلب با چیدانه همراه شوید.
بخش های اصلی شومینه
سطح شومینه، آتشدان و دودکش (شومینه‌های مدرن با سوخت ژلاتین نیاز به دودکش ندارند).
اجزای دیگر مانند محفظه چوب و طاقچه بالای شومینه، به شیوه‌هایی جذاب و مدرن ساخته می‌شوند.
با بزرگ‌کردن و کوچک‌کردن بخش های اصلی شومینه می‌توان به انواع مختلفی از شومینه رسید. بیایید با سطح شومینه شروع کنیم.
مطلب پیشنهادی: تغییر چهره انواع شومینه برای استقبال از فصل سرما
سطح شومینه
شومینه‌های با سوخت چوب در جلو و پیرامون دهانه خود نیازمند یک سطح غیر قابل احتراق هستند. در عکس بالا سطح شومینه هم‌چنین به‌عنوان مجرایی میان شومینه و اتاق عمل می‌کند. آیین‌نامه‌های ساختمان حداقل اندازه‌ای را برای اندازه سطح شومینه در نظر گرفته‌اند که این اندازه با اندازه دهانه شومینه نسبت مستقیمی دارد. بنابراین هر چه دهانه شومینه بزرگ‌تر باشد سطح آن به همان نسبت باید بزرگ‌تر شود.
مطلب پیشنهادی: کرسی، گرمابخش دکوراسیون خانه ایرانی!
بزرگ‌کردن سطح شومینه
یک شومینه سه‌وجهی و باز مانند عکس بالا بیش از یک شومینه تک‌وجهی نیازمند یک سطح بزرگ است. در شومینه بالا معمار از اندازه واقعی هم فراتر رفته و یک سنگ بزرگ و یک‌تکه را به‌عنوان سطح شومینه در نظر گرفته است. یک سطح بزرگ وزن شومینه را در اتاق بیش‌تر کرده و آن را تبدیل به عنصر بصری مسلط در فضا می‌کند. این شومینه بزرگ فضای اتاق را به دو قسمت تقسیم کرده است.
با چه روشی شومینه با منظره این اتاق هماهنگ شده است؟
مجموعه‌ای از شکل‌های Lگونه منسجم که شومینه را تشکیل داده‌اند مفهوم بزرگ‌کردن را به نتیجه منطقی آن رسانده‌اند: طاقچه بالای شومینه نیز بزرگ است؛ این طاقچه از سنگ زیرین شومینه جلوتر آمده است و از سطح زیرین شومینه جدا شده و دودکش نزدیک به زمین باعث شده است تا منظره بیرون را بتوان از درون فضای آتشدان دید.
زمان استفاده: وقتی که می‌خواهیم شومینه قسمت مهم و برجسته‌ای از خانه ما باشد و یا فضای ما آن‌قدر بزرگ باشد که به چنین شومینه‌ای نیاز داشته باشد.
کوچک‌کردن سطح شومینه
رویکرد مشابه دیگر کوچک‌کردن سطح شومینه است. در این عکس این شومینه متناسب با فضای اتاق طراحی شده است. این شومینه به‌دقت ساخته شده، و نورپردازی اتاق به‌گونه‌ای است که تمام توجه به فرم و حالت شومینه جلب می‌شود. هم‌چنین هیچ تزئین اضافه‌ای در این شومینه دیده نمی‌شود و خطوط به کار رفته در آن ساده و مستقیم هستند. وقتی چنین شومینه‌ای در چنین اتاق ساده‌ای به کار گرفته می‌شود این نور شومینه است که به اتاق زندگی می‌بخشد.
زمان استفاده: وقتی می‌خواهیم تمرکز فقط روی آتش شومینه باشد نه شکل و تزئینات آن.
مطلب پیشنهادی: 10+1 جذابیت منحصر به فرد معماری ایرانی!
بزرگ‌کردن سطح شومینه
سطح شومینه این اتاق بسیار بزرگ است و کل عرض آن را در بر گرفته است. در این شومینه فضایی برای نشستن، قسمتی برای نگهداری از چوب‌ها، و نیز قسمتی برای نمایش وسایل تزئینی تعبیه شده است. معمار این ساختمان به سطح شومینه عمق کافی را داده است، قسمت تورفتگی درون دیوار را در ارتفاعی طراحی کرده است که مناسب نشستن است، و به طور کلی فضایی چندمنظوره را طراحی کرده است.
سطح شومینه فقط یک قسمت کاربردی که از آیین‌نامه‌های ساختمان پیروی کرده است نیست، بلکه در آن جزئیات دیگری نیز به کار رفته است. مثلا سطح فضای نشیمن جلوی شومینه دارای روکشی غیرقابل احتراق از جنس استیل است. هم‌چنین این شومینه دارای دیواره‌ای استیلی است که دودکش آن را پنهان کرده است. این شومینه بسیار بزرگ و در عین حال دارای طراحی منسجم و یک‌پارچه است.
زمان استفاده: وقتی نیاز به فضایی برای نشستن، نگهداری از وسایل، و نمایش وسایل تزئینی دارید.
مطلب پیشنهادی: جذابیت دکوراسیون ایرانی با طرح و رنگ صنایع دستی
کوچک‌کردن سطح شومینه
این شومینه بازسازی شده دارای یک سطح مینی‌مالیستی و زیبا و نیز رویه‌ای از جنس استیل است و هنگامی که شومینه روشن است نور آتش را منعکس می‌کند. معمار این ساختمان هوش‌مندانه دهانه شومینه اصلی را با استیل پوشانده است و آن را تا بالا و کناره‌ها امتداد داده است. با جلو‌آمدن سطح استیلی شومینه فضایی طاقچه‌مانند روی آن ایجاد شده که می‌توان از آن برای قراردادن وسایل تزئینی استفاده کرد.
این فضا نه‌تنها مناسب نمایش وسایل تزئینی است، بلکه در شیشه‌ای متحرک را پنهان می‌کند که این فضا را از جرقه‌های آتش در امان نگه می‌دارد و وقتی در ساختمان باز است گرمای درون آن را حفظ می‌کند. سطح استیلی سمت راست شومینه بیش‌تر از حداقل تعیین‌شده در آیین نامه‌ها امتداد پیدا کرده است تا هنگامی که در شیشه‌ای باز است آن را از نظرها پنهان کند. هم‌چنین از این فضای سمت راست شومینه می‌توان برای نگهداری از قطعات چوب استفاده کرد. نه‌تنها این نوع طراحی بسیار کاربردی است، بلکه زیبا هم هست.
زمان استفاده: برای برجسته‌کردن فرم‌های ساده.
آتشدان شومینه
دهانه‌ای که آتش در آن شکل می‌گیرد آتشدان نام دارد. در شومینه‌های با سوخت چوب، اندازه دهانه اندازه دودروی دودکش را تعیین می‌کند: هر چه دهانه بزرگ‌تر باشد دودرو نیز باید بزرگ‌تر باشد. این فضا هم‌چنین میزان آتش قابل دیدن را تعیین می‌کند.
بزرگ‌کردن آتشدان
استفاده از شومینه‌های گازی این امکان را به وجود می‌آورد که بتوان آنها را بدون محدودیت‌های موجود در آیین‌نامه‌های مربوط به شومینه‌های با سوخت چوب طراحی و اجرا کرد. شومینه‌های گازی سوخت پاکیزه‌ای دارند، گرد و غبار کمی تولید می‌کنند، به‌سرعت روشن و خاموش می‌شوند، و نگهداری از آنها راحت است. وقتی از یک آتشدان خطی استفاده می‌کنید، می‌توانید فضای بیش‌تری در اتاق را با نور آتش روشن کنید؛ امکانی که در شومینه‌های با سوخت چوب وجود ندارد. معمار این خانه با استفاده از یک دیواره سیاه تاثیر منفی حفره سیاه شومینه را از بین برده است.
زمان استفاده: استفاده درست و کنترل‌شده از شومینه، همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید، تاثیر بسیار خوبی در فضا به جا می‌گذارد. آتشدان بزرگ گرمای زیادی در اتاق ایجاد می‌کند، به همین دلیل در استفاده از این نوع آتش‌دان‌ها در فضاهای کوچک دقت کنید.
کوچک‌کردن آتشدان شومینه
شومینه‌ای که در کنار استخر عکس بالا قرار گرفته است کاملا کوچک شده است. این شومینه کاملا هم‌سطح با زمین طراحی شده و وقتی خاموش است شبیه قسمتی از فضای کف می‌شود که دارای بافتی تیره است (شبیه قسمت‌های تیره روی دیوار ساختمان). وقتی شومینه روشن است، آتش آن هم‌چون مجسمه‌ای رقصان می‌شود که کنتراست فوق‌العاده زیبایی با آب استخر ایجاد می‌کند.
زمان استفاده: فضای بیرونی ساختمان بسیار مناسب شومینه‌های کوچک و مسطح است. از این نوع شومینه برای هر نوع سوختی- چوب، ژل، و گاز- می‌توان استفاده کرد.
دودکش شومینه
ابعاد و تناسبات دودکش قبل از هر چیز براساس نوع آن تعیین می‌شود. در شومینه‌های با سوخت چوب، حداقل اندازه دودرو براساس دهانه آتشدان تعیین می‌شود. هر چه دهانه بزرگ‌تر باشد، دودرو نیز باید برزگ‌تر شود. در شومینه‌های گازی، نوع و اندازه دودرو براساس سلیقه تولید‌کننده طراحی می‌شود، اما به طور کلی دودرو کوچک‌تر و انعطاف‌پذیرتر از سایر اجزای شومینه است.
مطلب پیشنهادی: درب چوبی قدیمی دریچه ای زیبا به خانه ایرانی
بزرگ‌کردن دودکش شومینه
دودکش شومینه‌ای که در عکس بالا می‌بینید کل دیوار یک سمت اتاق نشیمن را به خود اختصاص داده است. در این شومینه سنگ‌های بیش‌تری نسبت به آن‌چه در آیین‌نامه‌ها قید شده است در فضای غیر قابل احتراق پیرامون آتشدان به کار رفته است، اما این تعداد زیاد سنگ شومینه را بر فضا مسلط کرده و آن را تبدیل به عنصر اصلی اتاق نشیمن کرده است. هم‌چنین این شومینه دارای چارچوب‌های سنگی است که هم به آن زیبایی بخشیده است و هم باعث شده تا شومینه بتواند وزن سنگ‌ها را تحمل کند.
زمان استفاده: ایجاد تمرکز بر روی شومینه در اتاق و برجسته‌کردن مواد و مصالح به کار رفته در آن.
کوچک‌کردن دودکش شومینه
در عکس بالا تشخیص این‌که دودکش کجا قرار گرفته است کار دشواری است. بدون اضافه‌کردن هیچ‌گونه عنصر ساختاری و نیز استفاده از یک عنصر خطی کوچک در دیوار شومینه زیبایی و سادگی فوق‌العاده‌ای در فضا ایجاد شده است و تورفتگی بالای شومینه فضایی برای قراردادن چند شی تزئینی فراهم کرده است.
زمان استفاده: وقتی نمی‌خواهید شومینه عنصر اصلی و مسلط اتاق شما باشد.
فضای نگهداری از چوب‌ها در شومینه
بزرگ‌کردن فضای نگهداری چوب در شومینه
کسی که برای گرم‌کردن خانه خود در زمستان از چوب استفاده می‌کنند ارزش داشتن فضایی برای نگهداری از این چوب‌ها را به خوبی درک می‌کند. نه‌تنها وجود چنین فضایی در خانه جلوه متفاوتی به آن می‌دهد، بلکه دیگر نیازی نیست برای تامین هیزم چندین ساعت در بیرون از خانه وقت بگذرانید و در هوای سرد به‌دنبال چوب‌های خشک بگردید.
در این عکس می‌بینید که فضای نگهداری از چوب‌ها چگونه در تعادلی با پنجره سمت چپ قرار گرفته است و رنگ‌مایه‌های گرم چوب‌ها با سطح خاکستری شومینه هماهنگ شده است. توجه کنید که سطح شومینه با کف‌پوش‌های چوبی هم‌تراز شده‌اند، اما کل عرض دیوار اتاق را در برگرفته‌اند.
زمان استفاده: در صورت امکان (براساس نوع سوخت شومینه)، فضای نگهداری از چوب‌ها را بزرگ بگیرید. نه‌تنها چوب یک پس‌زمینه زیبا ایجاد می‌کند، بلکه بسیار کاربردی هم هست.
بزرگ‌کردن دودکش شومینه
یک دودکش چوبی بزرگ و مسطح کنتراست زیبایی با آتشدان از جنس استیل که پشت آن به رنگ سیاه در آمده ایجاد کرده است. ساختار افقی آتشدان هم‌چنین با سطح سنگی شومینه در هماهنگی کامل است. چوب‌های روشن بالای شومینه حس خوبی در فضا ایجاد کرده‌اند و در عین حال رنگ‌های تیره موجود در آتشدان هماهنگی خوبی با دیگر عناصر اتاق دارند. مبلمان ساده و نورهای سقفی با عناصر ساختاری شومینه تناسب دارند.
کوچک‌کردن دهانه آتشدان و بزرگ‌کردن سطح جلویی شومینه
معمار این ساختمان، دهانه آتشدان را بسیار کوچک طراحی کرده است، اما در عوض سطح جلویی شومینه را که از جنس بتن جلاداده‌شده است را در تمام عرض دو اتاق این خانه امتداد داده و آن را تا فضای بیرونی این خانه ادامه داده است. سطح جلویی شومینه بسیار کاربردی و وسیع است و کنتراست زیبایی با چارچوب کوچک پیرامون دهانه آتش‌دادن ایجاد کرده است.
شومینه گازی با ظاهری غیر متعارف
شومینه‌ای که در عکس بالا می‌بینید گازی است و تخته‌سنگ گرانیتی زیر آن حدود 55 کیلوگرم وزن دارد. روکش استیل دودکش از دهانه پشت بام تا اتاق امتداد یافته است، و گرچه بسیار بزرگ است، اما در برابر تخته‌سنگ سنگین‌وزن شومینه بسیار سبک و ظریف ساخته شده است. آتش این شومینه در بین دودکش استیل و تخته سنگ طبیعی شناور است.
بزرگ‌کردن آتشدان و دودکش و برداشتن سطح جلویی شومینه
این شومینه بدون سطح جلویی است و دارای یک آتشدان عریض و یک دودکش بزرگ است. هدف معمار این ساختمان استفاده از امکانات موجود بوده است و در نهایت به کنتراست بسیار زیبایی از آتش و آب، و نور و تاریکی رسیده است. شومینه این فضا آن‌قدر بزرگ است که به هیچ وجه نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
بزرگ‌کردن آتشدان و حذف کردن سطح جلویی شومینه
سطح جلویی شومینه در این اتاق حذف شده است و عرض دودکش بسیار بزرگ طراحی شده است. به همین دلیل شومینه این اتاق تمام توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. وجود یک آتشدان بسیار بزرگ این امکان را فراهم کرده که کل دیوار تبدیل به فضای شومینه شود و معمار این ساختمان از سنگ‌های بافت‌دار، زمخت، و زیبا بر روی سطح بیرونی آن استفاده کرده است. هم‌چنین تعادل زیبایی میان آتش موجود در شومینه و سنگ‌های خاکستری پیرامون آتشدان به وجود آمده است.
مطلب پیشنهادی: سفر به دنیای معماری ایرانی به یاری شعر و ادب فارسی
بزرگ کردن و کوچک‌کردن برای خلق شومینه ای نامتعارف
شما را با این عکس تنها می‌گذاریم چراکه فکر می‌کنیم شومینه موجود در عکس بالا اکثر مفاهیمی که درباره آنها با شما صحبت کردیم را در خود جای داده است. از آن‌جایی که این شومینه در فضای بیرونی کار گذاشته شده است نیازی به هواکش در آن نیست و به همین دلیل دودکش آن حذف شده است. آتشدان این شومینه بسیار کوچک است و با سطح پیرامونی خود هم‌تراز است. سطوح پیرامونی شومینه با فضای نشیمن اطراف خود ترکیب شده است. معمار این ساختمان چراغ‌های آویز، میز، و نیز فضای نشیمن را بسیار بزرگ طراحی کرده است. تمامی عناصر موجود در این فضا دارای طراحی نامتعارف و جذابی هستند.
برای ساخت شومینه می توانید به طراحان و سازندگان شومینه در اهالی فن چیدانه مراجعه کنید.
منبع: houzz ؛ ترجمه شده توسط تحریریه چیدانه
