خبرگزاری ایسنا: دکتر احسان مصطفوی در پاسخ به سوالی درباره پیش بینی نمودار موارد ابتلا و مرگ ناشی از کرونا در کشور طی روز‌های آتی با توجه به روند کاهشی رعایت پروتکل‌های بهداشتی، گفت: زمانی که در مورد تحلیل روند بیماری کرونا صحبت می‌کنیم، این تحلیل می‌تواند هم درباره موارد ابتلا و هم درباره موارد مرگ گزارش شود. موارد ابتلا هم متاثر از موارد سرپایی و بستری گزارش شده است. در حال حاضر روند افزایشی، در هر دو مورد ابتلا و مرگ در اکثر استان‌های کشور مشاهده می‌شود.
وی در این باره افزود: در مورد کرونا، زمانی که افزایش موارد بیماری در بیماران بستری در بیمارستان‌ها را مشاهده می‌کنیم، انتظار می‌رود تاثیر آن بر مرگ و میر را تقریبا دو هفته بعد شاهد باشیم؛ بنابراین در هفته‌های آینده همچنان انتظار افزایش موارد مرگ را داریم.
وی افزود: هر مداخله‌ای که انجام شود می‌تواند این روند افزایشی را کند کرده یا نزولی کند. واقعیت این است که در یکی دو هفته اخیر مداخله جدی و تاثیرگذاری انجام نشده است که انتظار داشته باشیم طی روز‌ها و هفته‌های آینده، تغییر روند جدی ببینیم. اگر مداخلات جدی مانند افزایش محدودیت‌ها، نظارت‌های جدی‌تر و حتی تعطیلی اماکن و مشاغل مختلف صورت گیرد، آثار آن بر موارد بستری و مرگ در دو تا سه هفته بعد قابل انتظار است.
این اپیدمیولوژیست با اشاره به اینکه روند افزایشی موارد بیماری در چند هفته اخیر هم راستا با بعضی از کشور‌های غربی هم هست، اظهار کرد: در مورد بسیاری از کشور‌های اروپایی مانند انگلستان، ایتالیا و اسپانیا که چندین ماه به شرایط ثبات و کنترل شده‌ای رسیده بودند هم طی هفته‌های اخیر شاهد افزایش قابل توجه موارد ابتلا به کرونا هستیم تا جایی که این موارد ابتلا بیش از مبتلایان در پیک اول بیماری هم بوده است. در مورد برخی کشور‌ها مثل هندوستان و روسیه هم از ابتدای شروع اپیدمی به آن معنی کاهش روند موارد بیماری و مرگ اتفاق نیفتاده است. از سوی دیگر کشور‌هایی نظیر آمریکا یا روسیه هم نتوانسته اند چندان در کنترل اپیدمی موفق باشند و بیشترین گزارش‌های موارد بیماری را دارند.
عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران در ادامه تاکید کرد: با ویروسی مواجه هستیم که انتشار آن از یک طرف وابسته به رفتار مردم بوده و از طرف دیگر وابسته به ذات ویروس است. هر زمان که رفتار مردم به سوی ساده انگاری و عدم رعایت نکات بهداشتی پیش رفت، شاهد افزایش موارد ابتلا بودیم، ولی نباید از سرایت‌پذیری بالای ویروس هم غافل شویم؛ نظارت و اعمال چارچوب‌های بهداشتی دقیق جهت شناسایی بیماران، ایزولاسیون آن‌ها و ردیابی تماس‌هایشان از نکات حائز اهمیت است که باید در ماه‌های پیش رو با جدیت بیشتری دنبال کنیم.
وی در این باره افزود: بررسی اهرم‌های تنبیهی دقیق نیز برای متخلفان نکات بهداشتی می‌تواند به کنترل شرایط کمک کند. از طرفی با توجه به آنکه بیشترین موارد مرگ در افراد مسن و با بیماری زمینه‌ای اتفاق می‌افتد، باید مخصوصا این گروه‌ها بیشتر ملاحظات بهداشتی را رعایت کرده و تا حد امکان از حضور در اماکن عمومی پرهیز کنند و در صورت امکان برنامه‌های محدود کننده حضور آن‌ها در اماکن عمومی اجرا شود.
مصطفوی ادامه داد: در شرایط فعلی و با سردتر شدن هوا و افزایش حضور مردم در تجمعاتی که در محیط سربسته اتفاق می‌افتد، احتمال افزایش موارد بیماری در مقایسه با فصول گرم سال وجود دارد. در حال حاضر افزایش موارد ابتلا را در اکثر مناطق کشور شاهد هستیم؛ به شکلی که در برخی استان‌ها این شیب صعودی تند و در برخی نیز ملایم است و صرفا در مورد تعداد محدودی از استان‌ها روند نزولی و با ثبات را تجربه می‌کنیم.
وی با تاکید بر اینکه تحلیل روند اتفاقاتی که در کشور‌ها روی می‌دهد، صرفا بر اساس آمار کشوری موارد ابتلا و مرگ، بدون توجه به روند بیماری در استان‌ها است، تصریح کرد: این تحلیل برای کشور‌هایی با وسعت و جمعیت بالا نظیر ایران سخت است، آنچه که به عنوان تحلیل روند اپیدمی در کشور داریم عملا تجمیع موارد بیماری است که در استان‌های مختلف در حال وقوع است؛ در نتیجه اگر مداخلات و محدودیت‌ها در همه مناطق کشور اجرا شود، آن وقت انتظار داریم که تاثیر آن را بر روند بیماری در کشور ببینیم؛ در غیر این صورت مداخلات محدود و استانی، شاید روند کشوری را خیلی متاثر نکند.
مصطفوی افزود: در مورد هر بیماری عفونی فاکتوری به نام عدد مولد پایه تعریف می‌شود؛ یعنی به طور متوسط هر فرد آلوده، در یک جمعیت کاملا حساس و بدون اجرای اقدامات کنترلی چند نفر دیگر را آلوده می‌کند. این عدد در مورد کووید19 حدودا بین 2 تا 3 است و هرچقدر اقدامات کنترلی انجام دهیم و جامعه ایمنی نسبی پیدا کند، این عدد کمتر می‌شود و زمانی که این عدد کمتر از یک شود، یعنی یک فرد آلوده کمتر از یک نفر دیگر را آلوده می‌کند و در این شرایط، اپیدمی به سمت کنترل و محدود شدن پیش می‌رود و می‌توان انتظار روند نزولی بیماری را داشت. مقدار عدد مولد نسلی، صرفا روند اپیدمی را نشان می‌دهد و نشان از شدت آن نیست. به عبارتی ممکن است این عدد برابر یک باشد، ولی وضعیت اپیدمی به صورت پایدار، ولی در سطح بسیار شدید قرار داشته باشد و بالعکس ممکن است عدد بالای یک باشد و روند اپیدمی رو به افزایش باشد، ولی شدت بیماری خیلی کم باشد.
وی افزود: بر اساس گزارش منتشر شده توسط کمیته ملی اپیدمیولوژی کرونا، با استفاده از تعداد افراد بستری در بیمارستان‌های کشور با تشخیص احتمالی کووید-19، عدد مولد نسلی در طول ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال جاری در کشور افت قابل ملاحظه‌ای نسبت به اوایل اسفند 1398 داشته و از حدود 2.5 به 0.92رسیده بود. از هفته اول خرداد سال جاری تا 24 تیرماه عدد مولد نسلی بالاتر از یک بوده است؛ ولی بعد از آن مقدار آن به کمتر از یک کاهش یافت؛ به طوری که در هفته منتهی به 4 شهریور 99 به 0.95 رسیده بود، ولی در هفته منتهی به 25 شهریور عدد مولد نسلی به 1.11 افزایش یافته است. در نهایت در هفته منتهی به 25 شهریور 99، جمعاً 22 استان کشور، مقدار عدد مولد نسلی بالاتر از یک داشته اند.
وی درباره احتمال بروز تغییر علائم بالینی بیماری، خاطرنشان کرد: انتظارمان این است که با گذشت زمان شناخت بهتری از ویروس کووید19 پیدا کنیم؛ بنابراین اگر صحبت از علائم بالینی جدید است لزوما به آن معنا نیست که این علائم جدیدا اتفاق افتاده بلکه معنایش شاید شناخت بهتر ما از بیماری است؛ در حال حاضر هنوز مهمترین علامت بیماری در افراد علامت دار، درگیری سیستم تنفسی و گوارشی است.
