به قلم : سولماز دانشور‌نیک
تحریریه زندگی آنلاین : دنیای کودکی گرچه روزی توسط ما نیز تجربه شده است، اما سرشار از رمز و رازهایی است که دانستن آنها گاه برایمان تازگی دارد. هرچه والدین از این دنیا بیشتر آگاهی داشته باشند، بهتر می‌توانند خواسته‌ها، مشکلات و مسائل شاید غیرقابل بیان کودکان را درک کرده و بنا بر مسئولیت خویش به تأمین و یا حل آنها بپردازند. در ادامه شما را با برخی از این حقایق آشنا می‌سازیم.
مغز
ذهن کودکان از بدو تولد تا 5 سالگی به بیشترین میزان ممکن پیشرفت می‌کند و کنجکاوی آنها در درک رویدادها و چیزهای تازه باعث می‌شود تا مغز آنها هرچه سریع‌تر پرورش یابد. در طول 3 ماهه سوم بارداری، بخش‌های پردازش‌کننده صدا در مغز کودک همواره فعال می‌باشند و بنابراین، بعد از تولد آنچه در طی این دوران شنیده است را به‌خاطر می‌آورد و تنها 2 روز پس از تولد قادر است تا از مهارتهای پردازش زبانی همچون توجه بیشتر به ابتدا و انتهای کلمات مانند بزرگسالان و یا تفاوت قائل شده بین کلمات و هجاهای مختلف بهره بگیرد. همچنین، آنها قادرند تا قبل از تسلط کامل بر گفتار، موسیقی را بیاموزند. به یاد داشته باشید هیچ چیز به اندازه کشف دنیای اطراف و تعامل با والدین به رشد مغز کودک کمک نمی‌کند. در واقع، این فاصله زمانی 5 ساله بهترین زمان ممکن برای انتفال آموزش‌های مورد نیاز و مکفی به کودکان می‌باشد و باید از سوی والدین و معلمان مربوطه بیشتر مورد توجه قرار گیرد. تعداد میانگین سؤالات روزمره یک کودک 4 ساله ممکن است به 437 برسد، البته تنها پاسخگویی به سؤالات کودکان در این مقطع سنی کافی نیست و باید علاوه بر به چالش کشیدن ذهن و فراهم کردن امکان خواب کافی برای آنها، از لحاظ تغذیه‌ای و تأمین تمامی مواد مغذی مورد نیاز روزانه آنها نیز اقدام شود. اندازه فیزیکی مغز کودکان تا 8 سالگی به‌حد قابل قبول می‌رسد و تا 20 سالگی ادامه دارد.
بیشتربخوانید:
حواس پنج‌گانه
چشم کودکان 75 درصد از اندازه چشم آنها در بزرگسالی است و قوه بینایی آنها در حدود 20 به 400 است. کودک در نخستین روزهای زندگی می‌تواند هر جسمی در فاصله تقریبی 20 تا 35 سانتیمتر از صورتش را تشخیص دهد و در 3 ماهگی قادر به تمرکز بر روی اشیاء در این فاصله، تشخیص تحرک آنها و ردیابی حرکتشان با چشم می‌باشد. رنگ دید کودکان در بدو تولد سیاه و سفید است و پس از گذشت چند ماه کاملا رنگین می‌شود. او معمولا در ماه دوم قادر به تمایز رنگ‌ها از یکدیگر می‌باشد. در عرض 6 ماه، نسبت بینایی کودک باید برابر با 20 به 20 باشد. در این زمان، او می‌تواند سایه‌ها و اندازه‌ها را تشخیص دهد و در سن 1 سالگی، حس بینایی کودک تقریبا به‌طور کامل پرورش می‌یابد. شما می‌توانید برای تقویت هر چه بیشتر بینایی کودک، از کاردستی‌ها و
اسباب‌بازی‌هایی با تنوع رنگی بسیار و در اندازه‌ها و اشکال مختلف در اتاق او بهره جویید.
گوش داخلی تنها عضو حسی در انسان است که قبل از تولد به‌طور کامل رشد می‌کند و اندازه آن در اواسط بارداری به اندازه بالغ آن می‌رسد. توانایی شنیدن یک کودک از درون شکم مادر شروع می‌شود. او از همان ماه‌های اول پس از تولد قادر است با صداهای آشنا و پرتکرار اطرافش ارتباط برقرار کند. صحبت با کودک و خواندن لالایی، آواز یا کتاب برای او، علاوه بر تقویت حس شنوایی و مهارتهای کلامی، مغز او را نیز به فعالیت وا می‌دارد و زمان انتظار برای سخنگویی آنها را کوتاه می‌کند. آرامش کودک هنگام گوش دادن به یک آهنگ، 2 برابر بیشتر از زمان گوش دادن به صحبت‌های پیرامون است. با این حال، کودک ترجیح می‌دهد صحبت کردن انسان‌ها را بشنود و به تقلید از آنها صحبت کردن را فرا بگیرد.
بیشتر بخوانید:
حس چشایی کودک بسیار قوی می‌باشد. تعداد جوانه‌های چشایی یک فرد بالغ حدود 10.000 و برای کودک 30.000 عدد است. این جوانه‌ها در همه نقاط دهان او وجود دارند و بلافاصله پس از تولد قادرند مزه‌ها را از هم تشخیص دهند، اما حساسیت او نسبت به مزه شوری بعد از 5 ماهگی آغاز می‌شود. این تأخیر احتمالا به‌دلیل عدم توسعه کلیه‌ها و آغاز پردازش سدیم در آنها تا این سن می‌باشد. با توجه به عدم تجربه مزه‌های مختلف از سوی کودک به‌جز طعم شیر مادر تا قبل از دو سالگی، بهتر است در صورت شروع خوراندن مواد دیگر در طی این دوره، آنها را بدون افزودن شکر یا نمک سرو کنید و او را به این رویه عادت دهید تا در آینده کودکان سالم‌تری داشته باشید.
جنین می‌تواند بوهایی که مادر حس می‌کند را از درون رحم احساس کند. توسعه حس بویایی کودک هم بعد از زایمان ادامه می‌یابد و او می‌تواند بوی مادر خود را در هفته اول پس از تولد تشخیص و نسبت به انواع بوها عکس‌العمل نشان دهد. حس بویایی کودک پس از پیدا کردن توانایی خوردن غذاهای جامد، از طریق غذاهای طعم‌‌دار و معطر تقویت می‌شود.
لمس یکی از چند حواس پیشرفته در یک کودک است. ماساژ کودک نیز وسیله‌ای است برای ارتباط جسمانی فرزند با والدین که آرامش و احساس امنیت زیادی به او هدیه می‌دهد. لمس و ماساژ کودک از بهترین راه‌های تحریک حس لامسه و افزایش رشد مغزی او است. یک ماساژ ملایم دو بار در هفته به شادابی و خواب راحت کودک کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید:
حرف آخر
انسان با روحیه خلاق پا به دنیا می‌گذارد و تنها بزرگسالان هستند که به‌واسطه جهل، این روحیه را نابود می‌سازند. انسان‌ها در کشورهای جهان سوم متمایل به پدید آوردن کودکانی مطیع هستند و برای رسیدن به این هدف، خلاقیت را در وجود آنها قربانی می‌کنند. درست در همین مرحله مهم از زندگی است که انسان شانس تبدیل شدن به یک انسان خلاق را برای همیشه از دست می‌دهد، زیرا او تنها از طریق پرسشگری راه خود را به‌سوی تکامل می‌یابد. انیشتین میگوید: «نظریه نسبیت نمی‌توانسته در دوران بزرگسالی من شکل گرفته باشد، زیرا آدمی در بزرگسالی فرصتی برای اندیشیدن به فضا و زمان ندارد. اینها چیزهایی است که وقتی کودک بودم به آنها فکر کرده‌ام.»
