افزایش فشار تاجیکستان بر دانشجویانی که در ایران تحصیل‌ کرده‌اند

شما در ایران تحصیل کرده‌اید؟ در چه رشته‌ای؟ در کدام دانشگاه؟

رحیمی: بله، بنده در رشته فلسفه و حکمت و همچنین به طور هم‌زمان در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه بین‌المللی جامعه المصطفی العالمیه تحصیل می‌کنم.

آیا در دوره‌ای که در ایران هستید فعالیت سیاسی چه در داخل ایران و چه در فضای تاجیکستان داشته‌اید؟

رحیمی: خیر، به هیچ وجه. فقط فعالیت آموزشی، حتی در فعالیت‌های فرهنگی هم تا به حال شرکت نکرده‌ام.

دولت تاجیکستان از این که شما در دانشگاه‌های ایران تحصیل می‌کنید اطلاع دارد یا به طور مخفیانه به ایران آمده‌اید؟

رحیمی: بله، تا به حال چند بار سفیر برای سر زدن به دانشگاه ما آمده بود. یادم می‌آید دو بار جناب آقای نعمت الله امامزاده سفیر سابق تاجیکستان در ایران بودند که به ما سر زدند. اتفاقا ایشان خیلی هم آنجا از المصطفی تعریف و تمجید و از سیستم آموزشی مدرن این دانشگاه تمجید کرده است.

علاوه بر این، ما همگی برای امور کنسولی و گذرنامه‌های خود بارها به سفارت مراجعه کردیم و گذرنامه‌های تاجیکستانی خودمان را داریم. همچنان شهروندی کشورهای دیگر را دریافت نکرده‌ایم.

 آیا به بازگشت به کشورتان فکر می‌کنید؟ آیا فرصتی برای اشتغال در تاجیکستان دارید؟

متاسفانه خیر؛ اصلا فضا در تاجیکستان را طوری درست کرده اند که دوستان ما که به کشور بازگشتند، در نهایت مجبور به مهاجرت کاری به روسیه شدند. امروز بسیاری از آن‌ها در روسیه امرار معاش می‌کنند.

در هیچ یک از دانشگاه ها و هیچ یک از موسسه های پژوهشی از دانشجویان تحصیل کرده در ایران، استفاده نمی‌کنند. در‌حالی‌که می‌توانم بگویم کسانی که در ایران تحصیل کرده اند از نظر علمی و پژوهشی شاید یک سر و گردن از افرادی که در جاهای مختلف تحصیل کرده اند بالاتر هستند. با این وجود اما همگی بیکار هستند.

گفته می شود طی سال های اخیر محدودیت ها برای تحصیل دانشجویان تاجیک در ایران زیاد شده؟ آیا صحت دارد؟ چه محدودیت هایی؟

رحیمی: بله متاسفانه، اوایل فقط می‌گفتند که برگردید، ولی به یک‌باره بعد از سال 2015، با خانواده‌های ما و افرادی که از اینجا تحصیل کردند و برگشتند به کشور مثل یک تروریست رفتار می‌شود.

قبلا هم گفتم دائم خانواده‌ها و همچنین دانشجویان فارغ التحصیل را دعوت می‌کردند به نهادهای امنیتی و به مانند یک مجرم درجه یک با وی رفتار می‌کنند. شکنجه، توهین، بازجویی و... ، حتی برخی اوقات که رئیس‌جمهور می‌خواهد به یک منطقه سفر کند اول از همه مسئولین امنیتی تاجیکستان سراغ فارغ التحصیلان دانشگاه‌های ایران می‌آیند و آنها را تا پایان سفر رئیس‌جمهور بازداشت نگه می‌دارند.

آخر ما چه گناهی کردیم؟ الآن من چطور برگردم و چگونه اطمینان داشته باشم که وقتی برگردم مرا نیز مثل این دوستانی که بازداشت کردند و حکم های طولانی آنها را انتظار است من هم بازداشت نشوم؟

 یکی از موضوعاتی که بعضا در قبال دانشجوهای تاجیک که در ایران هستند مطرح می شود، فشار به خانواده های آنهاست. آیا این موضوع صحت دارد؟ چه فشارهایی به خانواده ها وارد می شود؟

رحیمی: بله، فشارهای زیادی وجود دارد. هر روز پدر و مادر پیر مرا به کمیته امنیت و وزارت داخلی و... دعوت می‌کنند و بعضی وقت‌ها هم توهین و ناسزا می‌شنوند. برخی اوقات چند روز بازداشت می‌کنند و می‌گویند که فرزندت در ایران دارد تعلیمات تروریستی می‌گیرد.

در موارد دیگر خانواده های ما را به مانند اینکه یک تروریست درجه یک فرار کرده، دعوت می‌کنند و مجبورشان می‌کنند که همانجا با فرزندشان تماس بگیرند و از او بخواهند که به تاجیکستان باز گردد.

الآن همسر یکی از دوستان من که در ایران بود را را به اداره امنیت تاجیکستان دعوت کردند و دارند به او فشار می‌آورند که با سه بچه طلاقش را از شوهرش بگیرد.

من یک خواهش از دولت تاجیکستان دارم و آن این که بیایند و سرکشی کنند در دانشگاه های ایران و وضعیت آموزشی را ببینند و با چشمان خودشان ببینند که اینجا هیچ خبری نیست، البته قبلا آمده و دیده بودند و مطمئن شده بودند ولی باز هم بیایند. ما هیچ چیز برای پنهان کردن نداریم.

فارس: از دوستانتان کسی را می‌شناسید که پس ازبازگشت به تاجیکستان با او برخوردی شده باشد؟

رحیمی: بله دوستان زیادی دارم که رسانه‌ها حتی نام برخی از آنان را ذکر کرده اند، ولی بهتر است اسمی را نگویم، چرا که احتمالا خانواده های آنان را اذیت کنند. یا ممکن است حتی این مصاحبه را ضمیمه پرونده برخی از آن‌ها کنند.

فارس: اخیرا تلویزیون تاجیکستان مستندی پخش کرد تحت عنوان «خیانت» که در قسمت پنجم آن ادعا شده بود چند تن از دانشجویانی که در ایران درس خواندند، تروریست بوده‌اند. نظر شما در این باره چیست؟

رحیمی: این یک چیز مسلم است که آن‌ها را با ادعای واهی دستگیر کردند، و به جرم درس خواندن در ایران مجرم شناختند و از آن‌ها تحت شکنجه اعتراف گرفتند. اینها دیکته خود حکومت است و مجبورند آن را بخوانند و مصاحبه را انجام بدهند.

فارس: آیا این افراد را که صحبت‌هایی کردند، می‌شناسید؟

رحیمی: بله، چون تعداد تاجیک‌ها در ایران کم است، با هم در ارتباطیم و همدیگر را خوب می‌شناسیم.

مثلا صاحب‌نظراف، یکی از آن‌هایی است که قبل از سال 2010 از ایران رفته بود. اما بعد از این که سال 2013و 2014 برگشته بود، دیگر شهروند تاجیکستان نبود. با شهروندی روسی آمد به ایران و درس خواند. ولی او را به عنوان شهروند تاجیک بود دستگیر کردند. او شهروند روسیه بود و گذرنامه روسیه داشت. ولی به هرحال او را دستگیر کردند و در آن مستند هم دیدیم.