او با اشاره به مثبت بودن رایزنی‌های خود با مقامات عراقی بیان کرد با بانک مرکزی و بانک تجارت عراق بر سر آزاد کردن منابع مالی کشور به توافق رسیده است. همچنین تصریح کرد با توجه به رایزنی‌های روز گذشته و قول‌هایی که مسوولان عراقی داده‌اند، نسبت به آینده امیدوار است و نتایج آن به زودی در مناسبات بانکی و اقتصادی دو کشور مشخص می‌شود.
حل مشکلات پولی با تشکیل کمیته مشترک
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی روز دوشنبه به‌منظور مذاکره با مقامات بانکی و اقتصادی عراق، روز دوشنبه در راس یک هیات بانکی و تجاری عازم بغداد شد و با مقامات بلندپایه از جمله نخست‌وزیر، وزیر دارایی و رئیس‌کل بانک مرکزی عراق با هدف گسترش همکاری‌های بانکی در حوزه مناسبات بازرگانی دیدار و گفت‌و‌گو کرد. او در این سفر با مصطفی غالب مخیف رئیس‌کل بانک مرکزی، سالم جواد عبدالهادی الچلبی رئیس بانک تجارت، علی عبدالامیر علاوی وزیر دارایی و مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق دیدار و گفت‌و‌گو کرد. او در حالی به عراق سفر کرد که این دومین سفر او به عراق در چهار ماه گذشته است. همتی 28 خرداد نیز از بغداد دیدن کرده بود. با سفرهای اخیر همتی احتمال آزادسازی منابع ارزی در عراق افزایش می‌یابد.مصطفی الکاظمی در ادامه تاکید کرد که به طور هفتگی روند انجام این توافق را میان دو کشور پیگیری خواهد کرد. همچنین او از حصول توافق ابراز خرسندی و استقبال کرد و دستورات لازم به بانک‌های مرکزی و تجارت عراق جهت تسریع در اجرای توافقات صادر کرد.مصطفی غالب مخیف، رئیس‌کل بانک مرکزی عراق، در دیدار امروز خود با همتی در بغداد، بر عزم مقام‌های عراقی برای حل‌و‌فصل مشکلات پولی و بانکی میان دو کشور تاکید کرد و وعده داد که این مسائل از طریق سازوکارهای اتخاذ شده به زودی مرتفع شود. مخیف، بخشی از سازوکار اتخاذ شده را ارائه پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای مشترک با حضور مقامات مالی و مالی دو کشور عنوان کرد و ابراز امیدواری کرد که بتواند به راهکار لازم برای حل مسائل ایران و عراق دست پیدا کند. او همچنین در این باره اظهار کرد در تلاش هستیم تا به همکاری بانکی با ایران ادامه دهیم و از تجربه تهران در امور بانکی و مالی استفاده کنیم. تلاش ما در راستای ادامه همکاری میان دو کشور است و مشکلات موجود در زمینه مطالبات مالی و پولی ایران نیز حل‌و‌فصل خواهند شد.
خبر خوب همتی
همتی نیز با بیان اینکه روابط میان ایران و عراق بسیار مهم و تاثیرگذار بوده، بیان کرد تهران برای توسعه همکاری با بغداد اهمیت بالایی قائل است. همچنین او در این دیدار خوش‌بینی و امیدواری خود را نسبت به حل مسائل پیچیده بانکی میان دو کشور از طریق همکاری بانک مرکزی عراق ابراز کرد که در سایه عزم و اراده مقامات عراقی، مسائل پیچیده بانکی میان دو کشور حل‌و‌فصل شوند. به گفته او جمهوری اسلامی ایران در چارچوب این توافق بنا دارد براساس نیازهای خود از این منابع مالی برداشت کند. همتی همچنین گفته بود: «منابع مالی حاصل از صادرات انرژی به عراق متعلق به بانک مرکزی است و بانک مرکزی مهم‌ترین تامین‌کننده نیازهای اساسی کشور در بخشهای مختلف صنعت و معدن، کشاورزی و بهداشت است. این کالاها به‌دلیل اینکه جزو نیازهای اساسی کشور است، معاف از تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه آمریکا است. مانع اساسی در برداشت از این منابع مالی مرتبط با حوزه اجرایی است و گفت بانک تجارت عراق و معذوریت‌هایی که بانک مرکزی عراق در گذشته داشت، با توافق حاصل شده امروز برطرف شدند.
تحولات سیاستمداران عراقی
در طول یک ماه گذشته، تغییرات مهمی در کابینه دولت عراق اتفاق افتاده است که می‌تواند مقدمه‌ای برای بازگشت منابع ارزی مسدود شده ایران در کشور عراق باشد. تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی عراق و مدیرعامل بانک تجارت عراق(TBI) از تغییرات مهم اخیر دولت عراق است. به این ترتیب، مصطفی غالب مخیف رئیس‌کل بانک مرکزی و سالم چلبی مدیرعامل بانک تجارت عراق TBI شدند. منابع بانکی معتقدند تغییرات اخیر در بدنه نظام بانکی عراق می‌تواند در وصول مطالبات بسیار زیاد بانک مرکزی در عراق موثر باشد. در طول سال‌های گذشته و به‌خصوص دوره اخیر بانک مرکزی، مقامات ایرانی رایزنی‌هایی را با عراق برای بازگشت منابع ارزی و وصول بدهی عراق به ایران انجام داده‌اند و در مقاطعی این مذاکرات موفقیت‌آمیز بوده است.براساس قرارداد بین دو کشور ایران و عراق، عراقی‌ها موظف هستند پول صادرات گاز و برق ایران را به ترتیب با یورو و دلار به ایران پرداخت کنند. مطابق گزارش‌ها دولت عراق به‌دلیل تحریم‌های پولی و بانکی آمریکا علیه ایران، قادر به پرداخت پول گاز و برق وارداتی نیست؛ رقم ارزی که سالانه حدود 2 میلیارد دلار برآورده می‌شود. طبق اعلام قبلی مقام‌های ایرانی، اکنون به 5 تا 6 میلیارد دلار نیز افزایش یافته است.
رهاورد سفرهای گذشته همتی به عراق
سومین سفر همتی به عراق در حالی بود که این مقام مسوول پیش‌تر نیز به این کشور به‌منظور مذاکره در مورد تبادلات ارزی حاصل از صادرات برق و گاز ایران به این کشور، در 16 بهمن 97 و 28 خردادماه 99 سفر کرده بود. از جمله نتایج مهم سفرهای قبلی همتی به عراق، امضای توافق‌نامه مهم ساز و کار پرداخت مالی میان دو کشور در 16 بهمن سال 97 بوده است که در این سفر وی موفق شد تا با عراق در مورد استفاده از منابع مالی ایران ناشی از فروش گاز و برق به‌منظور واردات کالاهای اساسی نظیر دارو به تفاهم برسد.
همتی در سفر قبلی خود در 28 خرداد با نخست‌وزیر، رئیس‌کل بانک مرکزی و وزیر دارایی عراق در مورد مناسبات مالی و اقتصادی و توسعه روابط میان دو کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرده بود. او در پایان این دیدار خود با وزیر دارایی عراق گفته بود که طرف عراقی برای پرداخت همه مطالبات مالی ایران، اعلام آمادگی کرده است. همچنین گفته بود که بخش مهم رایزنی‌ها و گفت‌و‌گوهای خود را مرتبط با مطالبات مالی ایران در نتیجه فروش انرژی گاز و برق به عراق دانست. همتی در پایان سفر خود به دیدار مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق رفته بود و الکاظمی در آن دیدار گفته بود که شخصا دستور داده‌ام مشکلات مرتبط با پرداخت مطالبات مالی ایران حل شود. همچنین در دیدار با علی محسن اسماعیل الحلاق همتای عراقی خود گفته بود که دوطرف درباره به‌کارگیری ساز و کار مشترک برای شتاب در تامین کالاهای اساسی مورد نیاز ایران از محل مطالبات پولی ایران توافق کردند. در تاریخ 28 خرداد بانک‌های مرکزی ایران و عراق نخستین بار به توافق تجاری در چنین سطحی بین هم رسیدند. در سال 2019 ایران توانسته بود با برنامه‌های صادراتی خود به دومین شریک تجاری عراق بعد از چین، تبدیل شود.در پایان سفر همتی به عراق مورخ 28 خرداد، او اعلام کرده بود: «ارزش سالانه صادرات گاز و برق ایران به عراق، چند میلیارد دلار بوده است. علاوه بر این، میلیاردها دلار از منابع بانک مرکزی نیز وصول نشده است که در مورد نحوه استفاده از این منابع ارزی، براساس تفاهم‌نامه سال گذشته به توافق رسیده‌ایم که از این منابع برای خرید کالاهای غیر تحریمی و اساسی استفاده کنیم.» مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق نیز در دیدار چهار ماه گذشته خود با همتی گفته بود: «در خصوص حل مشکلات انتقال پول به شیوه تامین مواد غذایی و کالاهای اساسی با ایران توافق کامل دارد و در همین راستا با دولت ایران همکاری می‌کند.»
