به گزارش خبرنگار حوزه نظام وظیفه گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، خدمت مقدس سربازی دوره‌ای است که گذراندن آن برای همه پسر‌هایی که سنشان از 18 سال عبور می‌کند، الزامی است. برخی‌ها به بهانه درس و دانشگاه انجام این دوره را به تأخیر می‌اندازند و بعضی‌ها نیز بلافاصله پس از دریافت مدرک دیپلم‌شان با پست کردن دفترچه اعزام، خود را برای رفتن به سربازی آماده می‌کنند.
برخی‌ها بر این باورند که انجام خدمت سربازی یعنی اتلاف وقت جوانی و هدر دادن موقعیت‌های کاری و شغلی که در زمان انجام خدمت به سراغشان می‌آید، از طرفی هم برخی نیز انجام خدمت سربازی را امری مقدس و واجب می‌دانند که آن را دینی بر خود دانسته و در جهت به پایان رساندن این دوره به تکاپو می‌افتند.
مدت خدمت سربازی...
مدت خدمت سربازی 21 ماه است که مشمولان ابتدا پس از مشخص شدن رسته خدمتی‌شان، در یک بازه زمانی 2 ماهه به پادگان‌های آموزشی اعزام و نکات و اقدامات اولیه در خدمت را فرا می‌گیرند و پس از پایان این دوره، مشمولان به یگان‌های خدمتی معرفی و باقیمانده خدمت سربازی را در یگان‌های جدید باید بگذرانند که البته با وجود شیوع بیماری کرونا، مدت آموزش خدمت سربازی از 2 ماه به یک ماه کاهش پیدا کرده است.
برخی از افراد با این باور که باید مرد شوند، پا به پادگان‌ها می‌گذارند و برای آماده شدن و ورود به جامعه اقدام به گذراندن خدمت سربازی می‌کنند. این دوره از زندگی برای پسر‌ها می‌تواند شیرین و یا تلخ سپری شود؛ شیرین از آن جهت که در زمان پایان خدمت، خاطرات خوب و خوش بسیاری در ذهن‌های سربازان نقش می‌بندد و پس از 2 سال زندگی کردن در شرایط نظامی اکنون آزادند تا به دلخواه خود مسیر زندگی شان را انتخاب کنند و در آن راه گام بردارند، از طرفی برای برخی‌ها هم خدمت تلخ می‌شود و با افکار و چالش‌هایی که در زمان خدمت برایشان به وجود می‌آید 2 سال تمام را برای خود زهر می‌کنند.
اکثر سربازان معتقدند به جای اینکه دوره خدمت سربازی 2 ساله باشد، بهتر است که این دوره در یک سال خلاصه و تمام شود؛ چرا که افراد بر این باورند که اغلب روز‌های خدمت تکراری و به انجام اقدامات بیهوده مشغول هستند و اگر مدت زمان دوره خدمت سربازی کمتر شود، هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد و و در ادامه این موضوع برای سربازان هم بهتر خواهد بود.
یکی از معظلات خدمت سربازی بحث مالی برای سربازان است، اکثر جوانان قبل از اعزام به خدمت در بازار کسب و کار مشغول هستند و با رفتن به دوره سربازی کارشان را از دست می‌دهند و دیگر درآمدی ندارند که بخواهند به صورت مستقل دستشان در جیب خودشان باشد.
از طرفی برخی‌ها نیز سرپرست خانوار هستند که یا پدرشان فوت و یا از کار افتاده شده و کسب درآمد و رزق و روزی بر عهده جوان خانواده است و حالا اعضای این خانواده‌ها اکنون به دلیل انجام خدمت پسرشان با مشکلات مالی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. از قرار معلوم حقوق یک سرباز در بهترین حالت ممکن مبلغی حدود 3 میلیون و 500 هزار ریال است؛ مبلغی که برای خیلی از افراد پول تو جیبی قبل از ورود به سربازی هم به حساب نمی‌آید.
اینکه 2 سال باید سخت‌ترین لحظات زندگی را با 350 هزار تومان سر کرد، برای خیلی از سربازان درد آور است، چرا که این پول حتی کفاف هزینه ایاب و ذهاب سربازان برای رفتن از خانه به پادگان‌ها را نمی‌دهد، چه برسد به اینکه بخواهند بر روی این پول برای دخل و خرج خانواده حساب باز کنند.
ممکن است فرماندهان بگویند که برای رفت و آمد سربازان به شهرستان‌هایشان جیره بین راهی برایشان در نظر گرفته شده و این مبلغ به همراه حقوقشان به حساب مشمولان واریز می‌شود، اما باید گفت که این جیره آن قدری نیست که کفاف خرید بلیت مسیر رفتن سربازان به خانه‌هایشان را بدهد، چه برسد به اینکه آن‌ها بخواهند بلیت برگشت به پادگان را نیز خریداری کنند.
به سراغ چند نفر از سربازان رفتم و در خصوص معیشت‌شان و اینکه شرایط آن‌ها در زمان انجام خدمت به چه شکل است، به گفت‌وگو پرداختم.
علی یکی از سربازانی است که امروز 15 ماه خدمت است و به قول گفتنی سرباز ارشد است.
- از وضعیت خدمت بگو و اینکه شرایط برایت به چه شکل است و با این موضوع چگونه کنار آمدی؟
اینکه خدمت اومدیم خیلی خوبه و با برخی از کار‌ها و وظایف آشنا می‌شیم که قبلا اصلا سمت اون‌ها هم نمی‌رفتیم، این موضوع باعث میشه دیدمون به زندگی باز‌تر بشه. منتها خدمت؛ یه سری اعصاب خردی‌ها و به قول خودمون تو مخی‌های خاص خودشو داره. (می خندد)
-چه تو مخی هایی؟ بیشتر توضیح بده.
اینکه صبح‌ها باید زود بیدار شیم بعد یه مدت برای ما عادی شده، اما اینکه صبح به صبح فرمانده بیاد یه سری حرف‌هایی بزنه که فقط مخل اعصاب ما هست اصلا قابل پذیرش نیست. مثلا شب قبل جارو زدیم، سالن رو تی کشیدیم و همه چی‌تر و تمیزه، اما اول صبح به خاطر اینکه قراره فرمانده پادگان بیاد داخل، فرمانده مستقیم ما میاد میگه برید تی بکشید جارو بزنید، فلان کار رو انجام بدین؛ این یعنی چند باره کاری، کار‌هایی که قبلا به خوبی انجام شده و حالا باید بازم تکرارش کنیم و این یعنی تو مخی!
- دیگه چه مشکلاتی داری که باعث شده از اون مشکلات اعصابت خرد بشه و ناراحت بشی؟
بحث مالی، من قبل از اینکه بیام خدمت ماهیانه 4 میلیون تومن درآمد داشتم، دستم تو جیب خودم بود، اما الان 250 تومن بهم میدن و این یعنی بی پولی مطلق. از بابا هم تا یه جایی میشه پول بگیری، چون اون بنده خدا هم خرج خونه و زندگی رو دستش مونده و منم شدم سربارش. این هم یه تو مخی دیگه هست که با روح و روان ما داره بازی میشه و هر روز با این فکر که الان بابام اینا چه کار میکنن و از کجا دارن پول در میارن روز رو شب و شب رو صبح می‌کنیم.
-خونتون تهرانه؟
نه شهرستان، ساری.
-چند وقت به چند وقت میری مرخصی؟
ما باید 90 روز پر کنیم و بعدش با خواهش و التماس مرخصی بگیریم که بتونیم 6 روز بریم از پادگان خارج بشیم و هوایی به سرمون بخوره که از این 6 روز فقط 2 روزش تو راهم و کلا سر جمع 4 روز مفید پیش پدر، مادر و خواهرام و برادرمم!
-می‌بینم که درجه داری، تحصیلات دانشگاهی داری؟
آره، لیسانس مکانیکم خیر سرم.
-چرا خیر سرت؟ مگه چه اشکالی داره لیسانس مکانیک بودن؟
اینکه لیسانس مکانیک داشته باشی بد نیست، اما تو خدمت به جای اینکه از تجربه و تحصیلاتت استفاده کنن یه تی و جارو بهت میدن و اول باید تمیزکاری کنی و بعدش هم یه اسلحه میدن بهت و یا علی برجک!
-از تمیز کاری و نظافت بدت میاد؟
نه اصلا، اتفاقا خوشمم میاد، اما اینکه فقط نظافت کاری کنم و کار دیگه‌ای که تخصصم باشه و از من نخوان و فقط برای پست دادن و تمیز کاری بیام خدمت آزار دهندس. میگن جارو کردن و تی زدن رو یاد بگیر، چون که بعدا به دردت می‌خوره، یکی نیست بگه که این کار را رو تو خونه پدر و مادرمونم انجام می‌دادیم و چیز جدیدی نیست، حتی سخت‌تر از این کارا رو قبل اومدن به خدمت انجام می‌دادیم.
-مگه تو پادگان شما طرح سرباز ماهر اجرا نمیشه؟
دلت خوشه‌ها، ما اینجا کلی سرباز داریم که همه تخصص‌های مختلف دارن و من جلوی اونا بی سوادشونم، حسین مترجم زبان انگلیسیه، رضا نرم‌افزار خونده، محمد نقاش ساختمونه با اینکه دیپلمس و ...، طرح سرباز ماهر اینجا نداریم و همه با هم با رمز یا علی میریم بالا برجک.
-اگه بهت ماهی 4 میلیون تومن بدن حاضری 2 سال اینجوری خدمت کنی؟
آره، چرا که نه! بهتر از 250 تومنه و باهاش لااقل میشه یه کاری کرد. با این پولی که الان میدن در ماه بخوای هر روز فلافل مخصوص با دلستر بخوری بازم پول کم میاری.
پس از شنیدن صحبت‌های علی فهمیدم که از وضعیت معیشتی و مرخصی ناراضی هست و اینکه باید با این حقوق ناچیز 2 سال از وقتش سپری شود و از این وضعیت کلافه است.
به سراغ سعید که یکی از سربازان 10 ماه خدمتی است و رسته خدمت اون با علی هم تفاوت داره، رفتم و از او هم چند سوال پرسیدم.
- یک ضرب بریم سر اصل مطلب، چقدر حقوق می‌گیری؟
قبل خدمت ماهی 3 میلیون و 800، حین خدمت ماهی 240 تومن! (میخندد و می‌گفت: با این نوناشون)
-مدرک تحصیلیت چیه؟
ارشد زبان دارم داداش.
-از تخصصت استفاده میشه؟
نه آقا، من دژبانم، صبح زود میام، ساعت 5 بعد از ظهر میرم خونه.
- طرح سرباز ماهر ندارین مگه؟
نه، از این طرح‌ها فقط اسمش رو شنیدم و اقدامی ندیدم که بیان بگن تویی که زبان بلدی بیا یه گوشه کارو بگیر. رو در و دیوار پادگان پوستر سرباز ماهر رو زدن، اما از این همه سرباز فقط ادعای اجرای طرح سرباز ماهری وجود داره.
-سعید، بیشترین موضوعی که دغدغه تو هست و تو خدمت بهش احتیاج داری چی هست؟
اینکه مرخصی رو به موقع نمیدن و این یعنی خستگی کامل، دوم اینکه یه سال خدمت کافیه و 2 سالش به نظرم خیلی زیادیه!
-از فرمانده هات راضی هستی؟
آره انصافا آدم‌های خوبی هستن و کاری به اون صورت با ما ندارن، اما خب بعضی وقت‌ها اذیت‌های خاص خودشون رو دارن.
-اگه بخوای یه جمله به مسئولان نظام وظیفه بگی، اون جمله چی هست؟
اول حقوق ما رو زیاد کنند، خدایی با 240 تومن چه کاری میشه کرد؟ یادمه یه روز با بچه‌ها رفتیم سینما و بعدش هم بستنی و آبمیوه خوردیم، اون روز من بچه‌ها رو مهمون کردم و وقتی اومدم خونه دیدم ای دل غافل پولم تموم شد. اینجاست که میگم 240 تومن یعنی هیچی!
دوم اینکه زمان خدمت 2 سالش خیلیه، خدمت به نظر من باید ته تهش 9 ماه یا 10 ماه باشه. سوم اینکه برای یه مرخصی گرفتن باید هزار جور دروغ و کلک ببافیم تا بتونیم دو روز مرخصی بگیریم. اینجا بیشتر دروغ گو شدیم تا اینکه مرد بار بیایم.
پس از شنیدن صحبت‌های علی و سعید به سراغ 6، 7 نفر دیگر هم که از رسته‌های مختلف نیروهای مسلح بوده و در حال انجام خدمت مقدس سربازی بودند؛ رفتم و آن‌ها هم تقریبا همین جواب‌هایی را که این دو دادند، بیان کردند.
به نظر می‌رسد مشکل اصلی سربازان بحث مالی و حقوق آن‌ها است، به زعم سربازان که می‌گفتند: ما قبل از خدمت 3 تومن، 4 تومن، 5 تومن درآمد داشتیم، اما الان باید با 200، 300 تومن سر کنیم.
اینکه برای انجام یک کاری در ماه 300 هزار تومان به افرادی داده شود انصاف نیست، چرا که هم وقت آن‌ها صرف انجام آن کار مورد نظر شده و هم اینکه برای انجام امور مذکور توان بدنی و ذهنی بالایی را به خرج می‌دهند، پس باید حقوقی در خور تلاش افراد به آن‌ها داده شود.
شاید مسئولان بیایند و بگویند که سرباز باید قناعت کند و از الان ذخیره کردن و خرج نکردن را یاد بگیرند، مگر می‌شود که برای چند ساعت هم که شده افراد با دوستانشان خوش نباشند و یک آبمیوه یا بستنی دور هم نوش جان کنند؟ این خودش یعنی خرج کردن برای شاد بودن برای لحظات.
بسیاری از سربازان دارای تحصیلات، مهارت و تخصص خاصی هستند که می‌شود از تخصصشان حین انجام خدمت به نحو احسن استفاده کرد، طرح سرباز ماهر هم به همین منظور توسط ستاد کل نیروهای مسلح در پادگان‌ها برای مشمولان به تصویب رسید، اما به نظر می‌رسد که این طرح در بسیاری از ستاد‌های فرماندهی و پادگان‌ها جدی گرفته نمی‌شود و به سربازان ماهر بی اعتنایی می‌شود.
در همین رابطه، سردار سرتیپ دوم پاسدار موسی کمالی مشاور عالی قرارگاه مهارت آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح پیش از این در رابطه با حق و حقوق کارکنان وظیفه از قرارگاه و حقوق متقابل قرارگاه از کارکنان وظیفه اظهار کرد: قرارگاه مرکزی مهارت آموزی دو حق جدید برای کارکنان وظیفه قائل شده است.
مشاور عالی فرمانده قرارگاه مهارت آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح گفت که کارت پایان خدمت به منزله قطع ارتباط سرباز با سازمان وظیفه عمومی نیست، مهارت‌آموزی حق سرباز است و باید سربازان این حق را از سازمان خود مطالبه کنند.
به گفته سردار کمالی قرارگاه مهارت آموزی به مدت حداقل 2 سال پس از پایان خدمت، در کنار سرباز خواهد بود تا با رصد، هدایت، حمایت و تسهیلگری، سرباز را به اشتغال برساند و این حق سرباز است.
سردار مهری رئیس سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا در گفت‌وگویی درباره حقوق سربازان اظهار کرد: یکی از حق و حقوق سربازان افزایش حقوق آن‌هاست؛ قانونی در مجلس شورای اسلامی تصویب شده است و ماده 49 که می‌گوید حداقل حقوق سربازان باید بین 60 تا 90 درصد کادر باشد.
رئیس سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا افزود: تاکنون به دلایلی نتوانسته‌ایم این حق و حقوق را تأمین کنیم و مکاتبه کردیم تا حقوق سربازان افزایش پیدا کند.
سردار مهری گفت: ما نتوانسته‌ایم آن طور که شاید و باید به سربازانمان خدمات خوب ارائه دهیم، اکنون به سمتی حرکت می‌کنیم که بتوانیم خدمات بهتری را ارائه دهیم.
رئیس سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا درباره شرایط بخشودگی اضافه خدمت سربازی گفت: اخیراً ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ کرده است اگر فردی خدمت سربازی خود را خوب انجام دهد و فرمانده از او راضی باشد، در اواخر خدمت می‌تواند دو سوم خدمتش و یا حتی تمام 6 ماه را برای فرد ببخشد، که این مسأله بستگی به عملکرد مشمول دارد.
اینکه خدمت مقدس سربازی دوره‌ای است که همه پسر‌ها باید آن را سپری کنند مورد پذیرش همه هست، اما اینکه این دوره به چه صورت سپری شود و پس از آن چه آینده‌ای در انتظار سربازان خواهد بود، موضوع مهمی است که باید توسط فرماندهان ارشد نظامی مورد ارزیابی قرار بگیرد و حتی در بخش‌هایی از آن مفاد و بخشنامه‌ها و در مجموع قوانین سربازی نیز تغییرات و اصلاحاتی صورت گیرد تا این دوره شیرین هر چه بهتر برای سربازان سپری شود و در پایان سربازان با خاطره‌ای خوش از پادگان‌ها وارد جامعه شوند.
بیشتر بخوانید
