توزیع استانی بنگاه‌های راکد

در واقع تنها 5/ 1 درصد از بهره‌برداران و درخواست‌دهندگان مجوز تمایل دارند با افزایش سرمایه‌گذاری به تکمیل طرح‌های در دست احداث خود اقدام کنند. این در حالی است که اگر وضعیت مناسبی بر فضای کسب‌وکار در اقتصاد ایران حاکم بود با صرف 250 هزار میلیارد تومان امکان ایجاد 650 هزار فرصت شغلی جدید در بخش‌ صنعت و معدن وجود دارد. مرور جداول آماری وزارت صمت نیز بیانگر آن است که استان‌های «تهران»، «قزوین»، «اصفهان»، «خراسان رضوی» و «مازندران» بیشترین سهم را از واحدهای غیرفعال در دست احداث در دو بخش صنعت و معدن به خود اختصاص داده‌اند.

داده‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد در حال حاضر از میان 68 هزار و 252 طرح صنعتی و معدنی تا پایان نیمه اول مهرماه، 13 هزار و 310 طرح پیشرفت فیزیکی بیش از 60 درصد داشته‌اند و سرمایه و اشتغال پیش‌بینی‌شده برای این طرح‌ها نیز 179 هزار میلیارد تومان و 468 هزار نفر بوده است. از سوی دیگر 4 هزار و 56 طرح با پیشرفت فیزیکی بیش از 80 درصد، با سرمایه پیش‌بینی شده برابر با 65 هزار میلیارد تومان و اشتغال 181 هزار نفر وجود دارند.

تعداد واحدهای صنعتی و معدنی با پیشرفت فیزیکی بیش از 20 درصد هم به 20 هزار و 693 هزار رسیده که برای تکمیل آنها به سرمایه‌گذاری 382 هزار میلیارد تومان نیاز است تا به اشتغال 810 هزار نفری دست یابند. در این میان 30 هزار و 250 واحد صنعتی و معدنی نیز دارای پیشرفت فیزیکی هستند که برای بهره‌برداری از آنها به 694 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز است تا اشتغال‌زایی برابر با 1,177 هزار نفر ایجاد کنند.

آنالیز واحدهای غیرفعال

از سوی دیگر، آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد در مجموع 13 هزار و 911 واحد تولیدی غیرفعال با سرمایه 2920 میلیارد تومان و اشتغال 209 هزار نفر در کشور وجود دارد. براساس ارزیابی‌های صورت گرفته 9 هزار و 539 فقره از 13 هزار و 911 فقره واحد تولیدی غیرفعال، به بنگاه‌هایی با کمتر یا مساوی 10 نفر اشتغال اختصاص داشته است. طبق بررسی‌ها این واحدها 69 درصد از سهم واحدهای غیرفعال را از آن خود کرده‌اند.

همچنین سهم بنگاه‌های غیرفعال با بیش از 10 تا 50 نفر اشتغال‌، 3 هزار و 951 فقره بوده که می‌توان گفت سهم 28 درصدی در حجم بنگاه‌های غیرفعال کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان سهم بنگاه‌های با اشتغال بیش از 50 تا 100 نفر نیز که در سبد واحدهای غیرفعال بر حسب اشتغال بنگاه قرار گرفته‌اند 2 درصد یعنی مساوی با 250 واحد بنگاهی بوده است. بنگاه‌هایی هم که با اشتغال بیشتر از 100 نفر غیرفعال شده‌اند 171 فقره بوده است که با سهم یک درصدی در جمع واحدهای راکد جانمایی شده‌اند.

از سوی دیگر توزیع استانی واحدهای غیرفعال نیز نشان می‌دهد بیشترین واحد غیرفعال معادل 56 درصد آنها در استان تهران مستقر شده است. همچنین اصفهان، قزوین، خراسان رضوی و مازندران به ترتیب 9، 5، 4 و 3 درصد واحدهای غیرفعال را در خود جای داده‌اند و 23 درصد واحدهای غیرفعال نیز در سایر استان‌ها مستقر هستند. به این ترتیب توزیع واحدهای غیرفعال نشان می‌دهد، بنگاه‌های راکد بیشتر در استان‌های بزرگ جانمایی شده‌اند.

جداول آماری وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین حکایت از آن دارد که بیشترین سرمایه موجود در واحدهای راکد به «کانی غیرفلزی»، «محصولات غذایی و آشامیدنی»، «ساخت منسوجات»، «محصولات شیمیایی»، «ماشین‌آلات و تجهیزات» و «لاستیک و پلاستیک» اختصاص دارد. آنالیز جداول آماری نشان می‌دهد بیشترین سرمایه موجود در واحدهای غیر فعال به ترتیب 26 درصد به «کانی غیرفلزی»، 11 درصد به «محصولات غذایی و آشامیدنی»، 10 درصد به «ساخت منسوجات»، 8 درصد به «محصولات شیمیایی» و «ماشین‌آلات و تجهیزات» و «لاستیک و پلاستیک» هر کدام با 7 درصد اختصاص داشته‌اند. 22 درصد از 2919 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری واحدهای غیرفعال نیز مربوط به «سایر بخش‌ها» بوده است.

احیای طرح‌های راکد

اما در راستای پروژه احیای طرح‌های راکد و واحدهای غیرفعال، صاحبان طرح‌های نیمه‌تمام با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد از طریق پیام کوتاه به مشارکت یا واگذاری پروژه به سایر سرمایه‌گذاران راهنمایی شدند. در پاسخ به این دعوت، 600 بنگاه با مجموع سرمایه‌گذاری 4700 میلیارد تومان و مجموع اشتغال 17 هزار نفر، نسبت به مشارکت یا واگذاری پروژه ابراز تمایل کرده‌اند. 65 درصد از این 600 بنگاه، به مشارکت تمایل نشان داده‌اند و 35 درصد نیز با واگذاری بنگاه موافقت خود را اعلام کرده‌اند.

همچنین از طریق پیام کوتاه، کلیه طرح‌های نیمه‌تمام بالای 60 درصد جهت تامین مالی از محل بازار سرمایه هدایت شده‌اند که از این میان، 400 بنگاه مجموعا با سرمایه‌گذاری حدود 3800 میلیارد تومان و اشتغال 12 هزار نفر ابراز تمایل کرده‌اند و جلسات تامین مالی با این بنگاه‌ها در دستور کار است. طبق ارزیابی‌ها 50 درصد از 400 بنگاه، تمایل به تامین مالی از بازار سرمایه دارند، 5 درصد عرضه سهام در بورس را ترجیح می‌دهند و 45 درصد نیز هر دو گزینه را انتخاب کرده‌اند.