شبیه‌سازی کامپیوتری از تاثیر سیاهچاله بر فضای اطراف آن
دانشمندان درخششی نادر از نور ستاره‌ای را در زمان بلعیده شدنش به دست یک سیاهچاله رصد کرده‌اند.
این رویداد ازهم‌پاشیدگی کشندی در تلسکوپ‌های سراسر جهان قابل مشاهده بوده است. این پدیده شراره‌های درخشان انرژی، نزدیک‌ترین از این نوع بوده که تنها 215 میلیون سال نوری با ما فاصله دارد. چنین پدیده‌ای زمانی رخ می‌دهد که یک ستاره به یک سیاهچاله نزدیک می‌شود و توسط گرانش فوق‌العاده قدرتمند سیاهچاله به درون آن کشیده می‌شود.
زمانی که یک ستاره به درون سیاهچاله کشیده می‌شود، پدیده‌ای به نام «اسپاگتی شدن» رخ می‌دهد که ستاره طی آن به صورت نوار‌های نازکی رشته رشته می‌شود که برخی از آن‌ها به درون سیاهچاله سقوط می‌کنند.
در چنین حالتی، شراره‌ای از انرژی آزاد می‌شود و در سراسر کیهان پراکنده می‌شود. مساله‌ای که باعث می‌شود ستاره‌شناسان در دوردست‌های کیهان بتوانند آن را رصد کنند.
نویسنده سرپرست این تحقیق، دکتر مت نیکل استاد انجمن نجوم سلطنتی و پژوهشگر در دانشگاه بیرمنگام می‌گوید این فکر و ایده که یک سیاهچاله، ستاره نزدیک به خود را فرو می‌بلعد و درون خود می‌کشد، شبیه موضوعات علمی تخیلی به نظر می‌رسد. اما این مساله دقیقا همان چیزی است که در جریان رویداد ازهم‌پاشیدگی کشندی اتفاق می‌افتد.
ما توانستیم جزییات آن چه را که رخ می‌دهد، آن هم درست زمانی که یک ستاره توسط چنین هیولایی بلعیده می‌شود مورد بررسی قرار دهیم.
پژوهشگران در سراسر جهان از درون تلسکوپ‌ها قادر به رصد این پدیده بودند - تلسکوپ VLT رصدخانه جنوبی اروپا و فناوری جدید رصدی تلسکوپی در رصدخانه لاس کامبرس در کالیفرنیا و رصدخانه فضایی نیل گهرلز سوئیفت در یک دوره شش ماهه، درخشندگی و سپس خاموشی آن را مشاهده کردند.
تماشای چنین رخداد نادر و کمیابی معمولا ممکن نیست، زیرا غبار‌ها و بقایای به جا مانده، جلوی دید رویداد ازهم‌پاشیدگی کشندی را می‌گیرند. چنین چیزی بررسی ماهیت شراره‌هایی را که پراکنده شده‌اند بسیار دشوار می‌کند.
سامانتا اوتس از دانشگاه بیرمنگام می‌گوید: «اگر یک سیاهچاله ستاره‌ای را ببلعد، می‌تواند انفجار مهیبی از ماده به بیرون پرتاب کند. چیزی که مانع مشاهده ما خواهد شد. این موضوع به دلیل انرژی آزاد شده‌ای است که درنتیجه بلعیدن ستاره توسط سیاهچاله و بیرون دادن بقایای مواد ستاره‌ای ایجاد می‌شود.».
اما ستاره‌شناسان توانستند این یک مورد را که AT2019qiz نام دارد با جزییات بیشتر از قبل مشاهده کنند. زیرا که کشف این ستاره به فاصله زمانی کمی پیش از انهدام انجام شد. توماس ویورز محقق رصدخانه جنوبی اروپا ESO در سانتیاگو شیلی که در زمان سرپرستی این کار در موسسه ستاره‌شناسی دانشگاه کمبریج بود می‌گوید: «چند برنامه تحقیقاتی ستاره‌شناسی، انتشار امواجی از یک رویداد ازهم‌پاشیدگی کشندی جدید را بلافاصله پس از فروپاشی ستاره کشف کردند.
ما به سرعت تلسکوپ‌های زمینی و همچنین تلسکوپ‌های فضایی را به آن سمت گرفتیم تا ببینیم این نور چگونه دارد تولید می‌شود.»
این مساله به دانشمندان این امکان را می‌دهد که هم شراره‌ها و هم بقایای ستاره‌ای که معمولا آن را می‌پوشانند و مانع دید می‌شوند دقیق‌تر و بهتر ببینند و بررسی کنند.
برای نخستین بار ستاره‌شناسان توانستند پرتو‌های فرابنفش، مرئی، پرتو ایکس و امواج رادیویی را که از رویداد ازهم‌پاشیدگی کشندی ساطع می‌شد، مشاهده کنند و ربط مستقیمی میان مواد ستاره‌ای و شراره‌های نورانی ستاره در حال بلعیده شدن توسط یک سیاهچاله ببینند.
نیکل پژوهشگر مدعو در دانشگاه ادینبرا می‌گوید: «مشاهدات نشان می‌دهند که جرم این ستاره حدودا برابر با جرم خورشید ماست و همچنین نیمی از جرم آن در سیاه‌چاله‌ای از دست رفته که یک میلیون برابر خورشید جرم دارد.» دانشمندان همچنین توانستند ظهور ابری از غبار ناشی از بقایای بلعیده شدن ستاره را نیز از یک نمای بی‌سابقه مشاهده کنند و مورد بررسی قرار دهند.
کیت الکساندر پژوهشگر موسسه اینشتین ناسا در دانشگاه نورثوسترن آمریکا می‌گوید: «زیرا ما این فرایند را زود تحت نظر قرار دادیم. ما توانستیم واقعا پوششی از گرد و غبار آوار را در زمان پرتاب قدرتمند مواد ستاره‌ای به بیرون با سرعت ده هزار کیلومتر بر ثانیه مشاهده کنیم.
مشاهده این صحنه بی‌همتا از پشت پرده ماجرا برای نخستین بار، فرصتی را فراهم می‌کند تا بتوان به شکل دقیق، دلیل کدر و غبارآلود شدن مشاهده را در زمان بلعیده شدن ستاره توسط سیاهچاله مشخص نمود.»
منبع: ایندیپندنت
