برخی از کنسرت‌ها هم که در فضای باز به‌صورت زنده اجرا می‌شد، چندان مورد توجه مخاطبان قرار نگرفت؛ زیرا همچنان ریسک شرکت در این رویدادها بالا بود. بسیاری از گروه‌های موسیقی شیوه‌ها متفاوت دیگری برای اجرا در نظر گرفتند. در کنار اجرای معمول و آنلاین کنسرت‌ها بسیاری تصمیم گرفتند که با نواختن ساز در خانه و میکس ویدئوهای نوازندگان، کنسرت‌های جدید دور از هم برگزار کنند؛ شیوه‌ای که البته تا حدودی موردتوجه قرار گرفت و هنرمندان مختلف در نقاط مختلف جهان را در صفحات موبایل‌ها و لپ‌تاپ‌ها کنار هم نشاند تا آثار مشترک قابل‌توجهی اجرا کنند. اما این همه ماجرا نبود. اجرا بر پشت‌بام خانه‌ها نیز از دیگر ایده‌های برگزاری کنسرت در چند ماه گذشته بود که البته استقبال محلی قابل‌توجهی از آن شد اما ادامه پیدا نکرد؛ چون بسیاری از گروه‌ها ریسک تمرین برای چنین کنسرت‌هایی را نپذیرفتند.
به هر روی بحران لغو جشنواره‌ها، کنسرت‌ها و دیگر برنامه‌های زنده، زیان بزرگی برای دنیای موسیقی است. بی‌شک «موسیقی زنده» بخش عمده‌ای از درآمدش را در سال شیوع کووید-19 از دست می‌دهد. بر مبنای تحلیل پی‌دابلیوسی (پرایس‌واترهاوس‌کوپرز) در سال 2020 پولی که از فروش بلیت و اسپانسرشیپ برنامه‌های زنده به‌دست آمده، با افت 64 درصدی نسبت به سال پیش، بیش از 18 میلیارد دلار کم شده است.
البته درآمد برنامه‌های زنده در سراسر جهان همچنان رقم قابل‌توجهی است و در سال 2020 که شیوع کرونا همه معادلات را به هم زده است، به چیزی فراتر از 10 میلیارد دلار می‌رسد. از این مجموع بیش از 8 میلیارد با فروش بلیت و حدود 2 میلیارد از اسپانسرشیپ به‌دست آمده است.
کوچک شدن سهم برنامه‌های زنده از کل بازار موسیقی جهان سبب شد که برای نخستین بار از سال 2000 به این سو فعالان عرصه موسیقی از فروش محصولات بیش از برگزاری کنسرت و برنامه‌های زنده پول درآورند.
به گزارش ددلاین، کمپانی بزرگ «لایونیشن» که در آمریکای شمالی برنامه‌های زنده را برنامه‌ریزی، تبلیغ و اجرا می‌کند، پس از شیوع کرونا 98 درصد درآمدش را از دست داده و بیش از نیم میلیارد دلار زیان دیده است. این در حالی است که در مدتی مشابه، یک سال پیش از این نزدیک به 200 میلیون دلار سود برده بود.
این زیان عظیم درحالی رقم خورده است که به گفته مدیرعامل کمپانی، بیش از دو سوم خریداران بلیت پس از لغو شدن کنسرت‌ها پولشان را پس نگرفته‌اند به این امید که در برنامه‌های آتی از آن استفاده کنند. البته شرایط این‌طور نخواهد ماند و این شرکت که مالک کمپانی «تیکت‌مستر» است برای برنامه‌های سال 2021 تاکنون بیش از 19 میلیون بلیت فروخته است.
این رویدادها خبری خوشایند برای فناوری‌های نوین موسیقی مثل «استریمینگ» است که از چندین سال پیش کم‌کم جای پای محکمی در صنعت پیدا کرده‌اند. حالا با شیوع کووید-19 پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد آن در سال‌های پیش‌رو تندتر شود.
اتفاق جالب در بازار موسیقی
موسیقی آرام‌بخش روان است و در دوران همه‌گیری بیماری و اضطراب، مشتری زیاد دارد. با در نظر گرفتن این واقعیت، رشد در بازار فروش آثار موسیقایی در این دوران دور از انتظار نیست. در بزرگ‌ترین بازارهای موسیقی جهان فروش هم کلی محصولات موسیقی با رشد روبه‌رو شده است.
براساس آمارهای انجمن صنعت ضبط موسیقی ایالات‌متحده آمریکا، در نیمه نخست سال 2020 به‌رغم شیوع کرونا درآمد فروش محصولات ضبط‌شده موسیقی در آمریکای شمالی با رشد 5 درصدی به بیش از 5 میلیارد دلار رسیده است.
در این بین امسال برای نخستین‌بار پس از 20 سال فروش صفحات گرامافون از فروش سی‌دی پیشی گرفت و بخش عمده بازار 232 میلیون دلاری نسخه‌های فیزیکی محصولات موسیقی (بیش از 62 درصد) را از آن خود کرد. البته باید در نظر داشت که نسخه‌های فیزیکی فقط 4 درصد بازار فروش محصولات موسیقی را به خود اختصاص داده‌اند. حالا دیگر حکمفرمای بلامنازع بازار موسیقی سرویس‌های پخش آنلاین (استریمینگ) موسیقی هستند که در سال 2020 بیش از 85 درصد بازار را به خود اختصاص داده‌اند. درآمد این بخش از صنعت موسیقی در آمریکای شمالی بیش از 4 میلیارد و 800 میلیون دلار بود. امسال در دوران کرونا تعداد کاربران سرویس‌های پولی استریم موسیقی در آمریکا از 58 میلیون به 72 میلیون کاربر رسیده است. کاربرانی که ترجیح می‌دهند هنگام موسیقی گوش دادن از شر آگهی‌های بازرگانی در امان بمانند.
تاثیر منفی شیوع کرونا در بخش جذب آگهی‌های بازرگانی برای سرویس‌های رایگان پخش موسیقی روی داده و همین باعث کند شدن آهنگ رشد این بخش از بازار شده است. نرخ رشد این بخش از صنعت موسیقی در سال 2020 به 3 درصد رسیده و در مقایسه با سال قبل نصف شده است.
دانلود دیجیتال هم از بخش‌های مهم درآمدزایی بازار موسیقی‌های ضبط شده است. این بخش در نیمه نخست سال 2020 حدود 6 درصد کل بازار را به خود اختصاص داده است.
راه پیش‌رو
آنچه مشخص است، شیوع کووید-19 بر بخش مهمی از صنعت موسیقی (برنامه‌های زنده)، تاثیر مخربی گذاشته است. کمپانی‌های بزرگ فعال در این عرصه با مدیریت هزینه‌ها امیدوار هستند که در سال 2021 به شرایط پیش از کرونا برگردند؛ امیدی که هنوز تضمینی برای آن وجود ندارد. البته در صنعت موسیقی هم مثل سینما، فناوری‌های نوین سود زیادی از همه‌گیری برده‌اند. آنها همان چیزی را ارائه می‌کنند که اکنون از ملزومات زندگی اجتماعی است؛ خدمات از راه دور.
