افراد اغلب از حجامت به عنوان گزینه‌ای برای تسکین درد یاد می‌کنند. با این وجود، در شرایطی که برخی شواهد برای کارایی و اثربخشی آن در این زمینه وجود دارند، دانشمندان به انجام مطالعات بیشتر با کیفیت بالا برای تایید قطعی این امر اشاره دارند.
حجامت یک روش درمان سنتی چینی و خاورمیانه‌ای است که برای درمان انواع مختلفی از شرایط استفاده می‌شود. حجامت شامل قرار دادن چند فنجان روی نقاط خاصی از پوست فرد می‌شود. سپس، فردی که حجامت را انجام می‌دهد در فنجان‌ها مکش ایجاد کرده که موجب کشیده شدن پوست فرد می‌شود.
حجامت می‌تواند در دو نوع خشک یا مرطوب انجام شود. حجامت خشک تنها مکش را شامل می‌شود، در شرایطی که حجامت مرطوب شامل سوراخ کردن پوست پیش از آغاز مکش شده که خروج مقداری از خون فرد طی این روند را موجب می‌شود.
حجامت به طور معمول موجب شکل گیری کبودی‌های گرد روی پوست فرد می‌شود که به واسطه پارگی رگ‌های خونی که در معرض مکش قرار داشته اند، رخ می‌دهد.
آیا کار می‌کند؟
بنابر مطالعه‌ای که در نشریه PLoS One منتشر شد، افرادی که مسئول انجام حجامت هستند، ادعا می‌کنند که این روش با ایجاد هایپرمی (افزایش جریان خون بافتی) یا هموستاز (خون‌ایستی) در اطراف پوست فرد کار می‌کند. این به معنای آن است که حجامت جریان خون فرد در زیر فنجان‌ها را افزایش یا کاهش می‌دهد.
همچنین، حجامت با نقاط ویژه درمانی روی بدن فرد پیوند خورده است که در طب سوزنی نقش اساسی دارند. بسیاری از پزشکان حجامت را به عنوان یک درمان مکمل در نظر می‌گیرند، از این رو، افراد بسیاری آن را به عنوان بخشی از پزشکی غربی محسوب نمی‌کنند. با این وجود، این به معنای کارآمد نبودن آن نیست.
روش‌های درمان مکمل که از پشتیبانی علمی برخوردار هستند، ممکن است یک افزودنی به پزشکی غربی باشند. با این وجود، مرکز ملی برای سلامت مکمل و یکپارچه آمریکا (NCCIH) به این نکته اشاره داشته است که پژوهش‌های با کیفیت بالا به میزان کافی برای اثبات اثربخشی حجامت وجود ندارند.
دانشمندان حجامت را با فواید سلامت مختلفی پیوند داده اند، اگرچه به پژوهش‌های بیشتر برای بررسی کارایی آن به عنوان یک روش درمان نیاز است.
تسکین درد
افراد اغلب از حجامت به عنوان گزینه‌ای برای تسکین درد یاد می‌کنند. با این وجود، در شرایطی که برخی شواهد برای کارایی و اثربخشی آن در این زمینه وجود دارند، دانشمندان به انجام مطالعات بیشتر با کیفیت بالا برای تایید قطعی این امر اشاره دارند.
به عنوان مثال، مطالعه‌ای که در نشریه Evidence-based Complementary and Alternative Medicine منتشر شد، برخی شواهد درباره این که حجامت ممکن است درد را کاهش دهد، ارائه کرد. با این وجود، مولفان به این نکته اشاره داشتند که کیفیت مطالعاتی که این امر را نشان می‌دهند محدودیت‌هایی داشته است.
یک متاآنالیز که در نشریه Revista Latina-Americano De Enfermagem منتشر شد، ادعا کرد که ممکن است شواهدی برای اثربخشی حجامت در درمان کمردرد وجود داشته باشند. با این وجود، بار دیگر پژوهشگران به این نکته اشاره داشتند که بیشتر مطالعات از کیفیت بالایی برخوردار نبوده و به انجام مطالعات استاندارد بیشتر در آینده نیاز است.
مطالعه‌ای که در نشریه BMJ Open منتشر شد به نتیجه‌ای مشابه در اثربخشی حجامت برای گردن‌درد دست یافت. بار دیگر، پژوهشگران به این نکته اشاره داشتند که به انجام مطالعات باکیفیت بالای بیشتر برای تایید موثر بودن حجامت در این زمینه نیاز است.
شرایط پوستی
یک بررسی که در نشریه PLoS One منتشر شد، نشان داد که برخی شواهد برای اثربخشی حجامت در درمان هرپس زوستر (زونا)، آکنه، فلج صورت، سرفه و دشواری در تنفس، فتق دیسک کمر، اسپوندیلوز گردنی وجود دارد.
اما پژوهشگران به این نکته اشاره داشتند در بیشتر 135 مطالعه مورد بررسی، سطح بالایی از جانبداری وجود داشته است. از این رو، برای تایید یافته‌ها به انجام مطالعات با کیفیت بالا نیاز است.
ریکاوری ورزشی
مطالعه‌ای که در نشریه the Journal of Alternative and Complementary Medicine منتشر شد به این نکته اشاره داشت که ورزشکاران حرفه‌ای به طور فزاینده از حجامت به عنوان روشی برای ریکاوری خود استفاده می‌کنند. با این وجود، شواهدی قطعی که نشان دهند حجامت برای هر چیزی مرتبط با ریکاوری ورزشی موثر است، ارائه نشده بود.
عوارض جانبی و خطرات
به گفته مرکز ملی برای سلامت مکمل و یکپارچه آمریکا، از عوارض جانبی حجامت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر رنگ ماندگار پوست
- جای زخم
- عفونت
- سوختگی
اگر فردی به بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا سوریازیس مبتلا باشد، حجامت ممکن است شرایط این بیماری‌ها را در بخش‌هایی که فنجان‌های حجامت قرار گرفته اند، تشدید کند. در موارد نادر، اگر مسئول انجام حجامت مرطوب بیش از حد خون بگیرد، فرد ممکن است خونریزی چشمگیر داخلی یا کم خونی را تجربه کند.
بنابر مطالعه‌ای که در نشریه the Journal of Acupuncture and Meridian Studies منتشر شد، حجامت می‌تواند در بروز موارد زیر نیز نقش داشته باشد:
- سردرد
- خستگی
- سرگیجه
- غش کردن
- حالت تهوع
- بی خوابی
به واسطه کیفیت پایین مطالعاتی که حجامت را مورد بررسی قرار داده اند، آگاهی از میزان شیوع این عوارض جانبی دشوار است.
اگر فردی هر یک از این عوارض جانبی را پس از حجامت تجربه می‌کند باید با یک متخصص پزشکی صحبت کند. برخی افراد ممکن است به شرایطی مانند مشکلات لخته شدن خون مبتلا باشند که حجامت را به گزینه‌ای کمتر ایده‌آل برای آن‌ها تبدیل می‌کند.
سخن پایانی
شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند حجامت ممکن است برای برخی شرایط سلامت مفید باشد. با این وجود، پژوهش‌ها در زمینه حجامت به طور معمول از کیفیت بالایی برخوردار نبوده و به انجام مطالعات بیشتر برای درک میزان تاثیر این روش و این که در چه شرایطی ممکن است کمک کند، نیاز است.
