مقدمه
نقاط اشتراک میان مذاهب اسلامی بسیار زیاد است، یعنی تمام فرقه های منسوب به شیعه و اهل سنت با همه طیف ها و گرایش ها در یکتاپرستی، قبول پیامبری رسول(ص) و داشتن کتابی به نام قرآن اشتراک دارند، ولی وقتی به قرآن می پردازند یا وارد تاریخ زندگی پیامبر(ص) می شوند، براساس برداشت ها و تفاسیری که ارائه می دهند، نقطه اختلاف شان آغاز می شود. در واقع پیامبر(ص) باید نزدیک ترین و آگاه ترین فرد به قرآن را به عنوان متولی امور بعد از خود معرفی می کردند، تا مسلمانان هرگاه اختلافی پیدا کردند به او مراجعه کنند و شاید یکی از علل اصلی ضرورت تداوم جریان نبوت از طریق دستگاهی به نام امامت از همین جا ناشی می شود.
اگر امامتی وجود نداشت، بعد از پیامبر(ص)، هر کسی با هر سطحی از علم و آگاهی و دیدگاه و خاستگاه قبیله ای، می توانست دین را براساس یافته های ذهنی خود تفسیر کند و آن وقت بود که دین مثله می شد و نه تنها نمی توانست حیات بخش باشد، بلکه باعث تفرقه عمیقی می شد. اینجاست که دستگاهی باید وجود داشته باشد تا با عصمت فکری، ذهنی، روحی، روانی و عملی خود و نزدیکی به پیامبر(ص) دین را تفسیر کند، ولی تاریخ نشان می دهد که جریانی این دستگاه را نپذیرفتند و زیر بار این قضیه نرفتند.
نقاط اشتراک مسلمانان
مسلمانان در خصوص نقاط اشتراک خود دشمنانی دارند که با اصل قرآن و اسلام مخالف اند، چون حقیقت قرآن، دعوت به آزادی و آزادگی است و پیامبر اکرم(ص) با همین آیات قرآن در برابر طمع کاری یهودیان و مشرکان ایستاد. امروز نیز مسلمانان باید وحدت داشته باشند، چون دشمن مشترک دارند و این دشمن مشترک هیچ علقه ای به تداوم حیات مسلمانان در نقاط مختلف زمین ندارد، چون می داند که اگر بتواند میان این فرقه ها اختلاف بیندازد، در نتیجه جنگ میان آنها، کارخانه اسلحه سازی اش پربار می شود. اصلاً یکی از سیاست های سلطه گران غربی این است که حتماً در هر دوره ای، در منطقه ای جنگی وجود داشته باشد. تصور آنها این است که می توانند از این ابزار فرقه ای به دلیل نادانی و جهالت و برداشت اشتباهی که وجود دارد و نیز نبود یک رهبری کلان در میان مسلمانان استفاده کنند و آنها را به جان هم بیندازند و دقیقاً تا به امروز این کار را انجام داده اند.
پیام انقلاب اسلامی به دنیا
یکی از پیام های انقلاب اسلامی به دنیای اسلام این بود که همه باید فراتر از فرقه ها به ندای قرآن که «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا...» است، چنگ بزنند و هویت جمعی اسلامی و قرآنی پیدا کنند که فراگیر و جهانی است. اگر این هویت در میان روشنفکران و علمای مسلمان نهادینه شود، جهان اسلام یکپارچه و ید واحد می شود و در صورتی که مسلمانان دست به دست هم بدهند، بسیاری از توطئه های جریان صهیونیسم حاکم بر مجامع غربی به نتیجه نخواهد رسید. امروز به این وحدت بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم و باید اختلافات عقیدتی خود را که درون دینی است و به برداشت های گروهی مربوط می شود کنار بگذاریم، چون دشمن مشترک ما را ضعیف و وابسته می خواهد و این کار را از طریق تبدیل اختلافات درون دینی به اختلافات عمیق و کینه توزانه انجام می دهد، تا مسلمانان نتوانند حقیقت اسلام را دریابند. حقیقت اسلام یعنی توحید و توحید یعنی وحدت داشتن در تفکر عقیدتی، به این معنا که خداوند خالق این عالم است و نیز وحدت در تفکر اجتماعی، یعنی همان طور که در ذهن خود خدامرکزی فکر می کنیم، در زندگی اجتماعی مان نیز خدامرکزی فکر کنیم. اگر همه به سمت کعبه نماز می خوانیم، هیچ فرقه ای نباید به خودش اجازه دهد که فرقه دیگری را تکفیر کند.
فرقه هایی مثل بهائیت، وهابیت و داعش، فرقه های دست ساز استثمارگران و یهودیان هستند و هیچ ریشه اعتقادی و مبنایی ندارند. داعش براساس یک سری برداشت های غلط و تعلیم و تربیت در مدارس وابسته به جریان صهیونیستی شکل گرفت و متأسفانه برخی از افرادی که جذب این جریان شدند، ساده لوح بودند و تلاش می شد تا با پول های کلان، ذهن و ضمیر آنها تسخیر شود. اگر علمای اسلام از تمام فرقه ها، روشنفکران و اهل قلم عمیقاً فکر کنند و به قرآن کریم و سیره رسول اکرم(ص) و بزرگان دین برگردند، متوجه می شوند که این حرکت موذیانه اختلاف افکنی در فرقه های دست ساز یهود در طول تاریخ ریشه دارد. انبیای الهی مبعوث شدند تا در مقابل جریان هایی که بشر را از راه زر، زور و تزویر به بردگی، استعمار، استثمار و استحمار می گرفتند، مقابله کنند. ظاهراً جریان تاریخ این گونه است که حق براساس یک مبارزه، مجاهده و برنامه عملی تجلی پیدا می کند و انسان هایی را جذب خود می سازد. در مقابل این جریان شیطان و اعوان آن برخی انسان ها را به دام خود می کشانند.
وحدت و تمسک به مبانی مشترک دینی
وحدت اسلامی از طریق تمسک به مبانی مشترک دینی حاصل می شود. منبع مشترک بین مسلمانان، قرآن، عقل فطری و میراث سنت و سیره پیامبر(ص) است. بنابراین فرقه ها باید به دور از تعصب به یک نوع اشتراک و وحدت منطقی دست پیدا کنند، به طوری که اگر فرقه ای تشخیص داد که رهبران فرقه دیگر حرف های درستی می زنند و منطقی بحث می کنند به دور از هر نوع تعصبی تابع عقل جمعی باشند. اگر هدف ما ترویج اسلام، تسریع اخلاق الهی و فرهنگ قرآنی است، بنابراین چرا نباید اگر فرقه ای درک و تصویری منطقی و عقلانی از اسلام ارائه می دهد، آن را بپذیریم؟ بسیاری از مخالفت ها و نپذیرفتن هیچ گونه مبنا و استدلال منطقی ندارد، بلکه بیشتر ناشی از تعصبات فرقه ای است. انسان منطقی و اهل تعقل نباید به یک سری اعتقادات غلط وابستگی پیدا کند.
حق طلبی؛ معیار سنجش انسان ها
انسانیت را نباید برمنبای زبان و اینکه کجا به دنیا آمده، مورد سنجش قرار داد، بلکه باید انسان ها را برمبنای منطق عقلانی و فطری و حق طلبی آن ها سنجید. در چنین شرایطی باید دانست که حتی در نگاه درون دینی و درون فرقه ای به یک نوع وحدت روش دست پیدا کرد. قرآن و سیره اهل بیت(ع) از ما خواسته اند که در برداشت از قرآن، چه کارها و روش هایی در پیش بگیریم، بنابراین باید تلاش کنیم در روش برداشت احکام از منابع اسلامی که قرآن و سیره پیامبر(ص) به ما معرفی کرده اند، بهره مند شویم. در چنین شرایط روش مند حرکت کرده و روش ما برمبنای منطق عقلانی، فطری و حق طلبانه خواهد بود و به برداشت و فهم درست دینی دست پیدا خواهیم کرد و این وظیفه علما، حوزه ها، دپارتمان ها و مراجع علمی و. .. است که در این زمینه گام بردارند. اکنون ما در جهان اسلام نیاز داریم که مجمع علما و فقها متشکل از همه فرقه ها تشکیل شود که درباره جهان اسلام تصمیم گیری کنند. به نظر می رسد برای تحقق این امر باید از ظرفیت حج استفاده کرد. اگر جهان اسلام به وحدت برسند، دیگر مستکبران جهانی که منطق شان مبتنی بر زور است، نمی توانند کاری از پیش ببرند.
انقلاب اسلامی حرکت خوبی را برای تحقق وحدت اسلامی آغاز کرد که نمونه بارز آن انسجام بخشی به مجمع تقریب مذاهب اسلامی است. به دلیل شرایطی که بر دنیا و بر حاکمان کشورهای اسلامی حاکم است و نیز وابستگی حکومت های جهان اسلام به مجامع بین المللی و حاکمیت نوعی تفکر فرقه ای تعصب آلود بر همه آنها، اینکه بتوانیم در سطح حکومت ها به لحاظ سیاسی، به یک مجمع جهانی دست پیدا کنیم، تاکنون موفق نبوده ایم. کاری که جمهوری اسلامی انجام داد، این است که اندیشمندان آزاداندیش در جهان اسلام را شناسایی و بر روی آنها سرمایه گذاری کرده است تا بتوانند مطالعه کنند، کتاب بنویسند و در مجامع علمی و کنفرانس های بین المللی، از ایده وحدت دفاع کرده، طرح موضوع کنند، پیشنهاد دهند و تولید فکر کنند. البته زر و زور و تزویری که در اختیار طرف مقابل قرار دارد، فوق العاده زیاد است. کسانی که در مقابل جریان انقلاب اسلامی قرار گرفتند، هم کشورهای ثروتمند اسلامی هستند، هم کشورهایی که حاکمان متعصب بر آنها حاکم اند و با دشمنان دین ارتباط دارند و بیکار ننشسته اند و به هیچ قانون و منطقی نیز تن نمی دهند، به راحتی افراد را می کشند و هر کس در برابر آنها بایستد، به راحتی او را از بین می برند.
تلاش برای ندای واحد جهان اسلام
در حال تلاش برای ایجاد جریان نرمی هستیم که بتواند بر افکار اثر بگذارد، ولی اینکه آیا تلاش ما ایده آل و در تراز انقلاب اسلامی و جهان اسلام است یا نه، این طور نیست و هنوز به آن مرحله نرسیده ایم. وقتی به آن مرحله می رسیم که بتوانیم در کل دنیای اسلام مجمعی تشکیل دهیم که وقتی اعلامیه ای صادر می کند، تمام حکومت ها، علما و مردم بتوانند آن را به عنوان یک ندای واحد تکرار و از آن حمایت کنند و جهان کفر احساس کند که جبهه ای واحد در برابرش قرار دارد. در حال حاضر که با یک سری کاریکاتور به پیامبر اکرم(ص) اهانت شده است، اگر جهان اسلام وحدت داشته باشد و همه با هم کالاهای فرانسوی را تحریم کنند، این کشور زمین می خورد؛ ولی در حال حاضر وضعیت به گونه ای است که دشمنان اسلام هر کشور اسلامی را که تنها گیر بیاورند، تمام تلاش خود را برای نابودی آن انجام می دهند.
قدم های اولیه و زیرساختی را خوب برداشته ایم، ولی موانع فوق العاده زیاد است و باید در خصوص تاکتیک ها و استراتژی های نفوذمان تفکر و تأمل و از افکار مختلف جهان اسلام استفاده کنیم. محور تفکر ما باید تفکر حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری به جهان اسلام باشد. اساساً وحدت محوری ترین عنصر برای ماست و بزرگترین کاری که باید انجام دهیم این است که جهان اسلام را به وحدت و هویت جمعی واقعی نزدیک کنیم. جمهوری اسلامی نسبت به مقدورات خود و با توجه به توانمندی و وحدت جبهه عبری، عربی و غربی، در زمینه وحدت مذاهب اسلامی خیلی زحمت کشیده و خیلی خوب پیش رفته است.
