فرادید؛ ماموریت اسایرس-رکس اولین ماموریت ناسا برای نمونه‌برداری از سطح یک سیارک و بازگرداندن نمونه‌ها به سطح زمین است. این فضاپیما در سال 2016 (1395) به فضا پرتاب شد و حدود دو سال بعد در مدار سیارک بنو (Bennu) قرار گرفت. فضاپیمای اسایرس-رکس از اواخر سال 2018 (1397) تا کنون مشغول بررسی سیارک بنو و انتخاب مکانی مناسب برای نمونه‌برداری از این سیارک بود. عملیاتی که بالاخره بامداد 30 مهر به وقت ایران انجام شد و ناسا چند روز پس از آن موفقیت عملیات را تایید کرد.
به گزارش فرادید، فضاپیمای اسایرس-رکس در این عملیات حدود 6 ثانیه سطح سیارک بنو را لمس کرد و موفق شد حدود 60 گرم نمونه از سطح این سیارک جمع‌آوری کند. مانوری بسیار پیچیده که به دلیل فاصله زیاد سیارک بنو از زمین و تاخیر در ارسال دستورات باید به صورت کاملا خودکار انجام می‌شد و برای انجام آن فناوری‌های پیشرفته‌ای توسعه پیدا کردند. اسایرس-رکس پس از نزدیک شدن به سطح سیارک بنو با شلیک گاز نیتروژن به سطح این سیارک ضربه زد تا مقداری از سنگ و خاک این سیارک را از سطح جدا کند. در نهایت این فضاپیما با کمک بازوی رباتیک خود مقداری از این مواد را ذخیره کرد.
در حالی که عملیات نمونه‌برداری فضاپیمای اسیریس رکس از سیارک بنو با موفقیت انجام شده بود، اکنون پس از تأیید ذخیره‌سازی موفق نمونه‌های جمع‌آوری شده، ناسا نمای هیجان‌انگیز دیگری از این عملیات را منتشر کرد.
در این تصاویر منتشر شده «دوربین ناوبری 2» (NavCam 2) این فضاپیما را هنگام نزدیک شدن به سطح بنو، لمس و دور شدن از آن نشان می‌دهد. طی این رویداد نمونه‌برداری فضاپیما روی منطقه‌ی نایتینگل (Nightingale) از سیارک بنو، پایین رفت و تیم زمینی، موفق بودن عملیات را در ساعت 18:08 منطقه‌ی زمانی شرقی (02:38 به وقت تهران) دریافت کردند. اطلاعات اولیه نشان می‌دهد که این فضاپیما طی عملیات نمونه‌برداری برای مدت تقریبا 6 ثانیه سطح بنو را لمس کرده است و پس از آن فضاپیما با اجرای آتش بازگشت از سطح سیارک دور شده است.
در روز 28 اکتبر (7 آبان) بود که تصاویر منتشر شده از فضاپیمای اسیریس رکس به نگرانی اصلی تیم مأموریت پایان دارد. با توجه به حجم نمونه‌های جمع‌آوری شده، در بازوی نمونه‌برداری به‌درستی بسته نشده بود و نمونه‌ها در حال فرار از آن بودند. تصاویر این فضاپیما نشان می‌داد که ذخیره‌ی نمونه‌ی جمع‌آوری شده از سطح بنو با موفقیت انجام شده است و با قرار گرفتن آن‌ها در کپسول بازگشت، فضاپیما برای گام‌های بعدی مأموریت خود آماده می‌شود.
اکنون تصاویر تازه‌ی این کاوشگر که طی یک دوره‌ی تقریبی سه ساعته ضبط شده است، از زاویه‌ای دیگر به مأموریت اسیریس رکس نگاه می‌کند. این تصاویر از تقریبا یک ساعت پس از مانور عزیمت از مدار آغاز می‌شود و در تقریبا دو دقیقه پس از آتش بازگشت به مدار به پایان می‌رسد.
در میانه‌ی این مراحل، فضاپیما به عقب کشیده می‌شود یا می‌چرخد تا دوربین ناوبری 2 از سطح بنو به سمت فضا فاصله بگیرد. سپس اسیریس رکس آخرین جابه‌جایی را انجام می‌دهد تا دوباره دوربین را به سمت سطح و بازوی نمونه‌برداری هدایت کند.
با نزدیک شدن فضاپیما به سطح منطقه‌ی نایتینگل سیارک بنو، سایه‌ی بازوی نمونه‌برداری در بخش پایین تصویر دیده می‌شود. اندکی پس از آن سر بازوی نمونه‌برداری روی سایت نایتینگل اثر می‌گذارد و یک کپسول گاز نیتروژن را شلیک می‌کند تا مقدار قابل توجهی از مواد سایت نمونه‌برداری را از سطح بلند کند. چند ثانیه بعد فضاپیما آتش رو به عقب را انجام می‌دهد و سایه‌ی بازوی نمونه‌برداری در مواد بلند شده از سطح قابل مشاهده است.
بررسی‌های تیم پژوهشی درباره‌ی علت ایجاد مناطق بسیار تاریک در قسمت‌های بالایی و میانی تصویر ادامه دارد. ناحیه‌ی بالایی می‌تواند لبه‌ی فرورفتگی ناشی از بازوی نمونه‌برداری، سایه‌ای تیره توسط مواد بلند شده از سطح یا ترکیبی از این دو باشد. به طور مشابه منطقه‌ی تاریک میانی که برای نخستین بار در پایین سمت چپ تصویر ظاهر می‌شود، می‌تواند فرورفتگی ایجاد شده توسط یکی از پیشران‌های فضاپیما هنگام اجرای آتش، سایه‌ی ناشی از مواد بلند شده یا ترکیبی از هر دو باشد.
این ویدیوی پیوسته با استفاده از 189 تصویر گرفته شده توسط دوربین ناوبری 2 فضاپیمای اسیریس رکس ایجاد شده است. این تصاویر در سامانه‌ی ناوبری «ردیابی ویژگی‌های طبیعی» (NFT) فضاپیما استفاده شده است که به فضاپیما اجازه می‌داد تا با مقایسه‌ی آنی تصاویر گرفته شده با تصاویر پایگاه داده‌ی درونی، خود را به منطقه‌ی مناسب برای فرود برساند.
در حین رویداد نمونه‌برداری، دوربین ناوبری 2 به طور پیوسته از سطح سیارک بنو تصویربرداری می‌کرد تا سیستم NFT بتواند هنگام پایین آمدن، موقعیت و سرعت فضاپیما را نسبت به بنو بسنجد و موقعیت آن را به سمت لمس نقطه‌ی هدف به‌روز کند.
دوربین ناوبری 2 که یک تصویربردار پانکروماتیک (سیاه و سفید) است، یکی از سه دوربین TAGCAMS (سامانه‌ی دوربین لمس و رفتن) به‌شمار می‌رود که بخشی از سیستم راهنمایی، ناوبری و کنترل اسیریس رکس است. TAGCAMS توسط سیستم علوم فضایی مالین طراحی ساخته و آزمایش شده است و لاکهید مارتین که آن را در فضاپیمای اسیریس رکس نصب کرده مسؤولیت اداره‌ی آن را برعهده دارد.
فضاپیمای اسایرس-رکس اکنون ماموریت اصلی خود را به انجام رسانده و طبق برنامه در اوایل سال 1400 مدار سیارک بنو را ترک و مسیر بازگشت به زمین را آغاز خواهد کرد. در نهایت و پس از حدود دو سال فضاپیمای اسایرس-رکس به زمین نزدیک خواهد شد و کپسول حاوی نمونه‌ها را به سمت زمین رها خواهد کرد. کپسول با کمک چتر نجات بر زمین فرود خواهد آمد و فضاپیمای اسایرس-رکس نیز همچنان در فضا باقی خواهد ماند و در مداری به دور خورشید قرار خواهد گرفت. اگر سوخت کافی برای فضاپیما باقی مانده باشد ممکن است ماموریت اسایرس-رکس تمدید شود و این فضاپیما به ملاقات جرم دیگری در منظومه شمسی برود.
باید منتظر ماند و دید که نمونه‌های سیارک بنو چه ناگفته‌هایی از دوران ابتدایی منظومه شمسی را در دل خود حفظ کرده‌اند.
