روزنامه جوان: بهرغم پایان انتخابات ریاست جمهوری و ابقای رئیسجمهور مستقر، تلویزیون هنوز هم از بازگشت برنامههای انتقادیاش جلوگیری میکند، به نحوی که برنامه ثریا که از جمله برنامههای پیشرو سیما در بحث تولید علم و البته انتقاد از کمکاریهای دولتها بود، هنوز اجازه حضور مجدد در تلویزیون را پیدا نکرده است.
سیاست یک بام و دوهوای صداوسیما نسبت به دولت باعث شده است برنامههای انتقادی مانند «ثریا» از جدول پخش کنار گذاشته شوند و به جایش در برنامه اجتماعی و سرگرمکنندهای مانند «دورهمی» مجری برنامه باید جور همه عقبنشینیها و کاستیهای رسانه ملی را بکشد و هرازچندگاهی با زبان کنایه و الفاظی غیرمستقیم به وعدههای محقق نشده دولت و کم و کاستیهایی که منشأ آنها بخش دولتی است، بپردازد.
دورهمی به جای تعطیل شدهها
بخش خبری 20:30 شبکه2 سیما هنوز هم جزو پربینندهترین بخشهای خبری تلویزیون است، ولی دیگر مانند زمانی که بخشهای انتقادیاش به راحتی از دولت انتقاد میکردند، بیننده ندارد. پیش از آنکه مجریهای بخش «صرفاً جهت اطلاع» به مأموریتهای خارج از کشور اعزام شوند و از دور گزارشهای انتقادی بیرون بروند، هر روز این بخش از اخبار شاهد نقدهای تندی بود که اغلب با زبان کنایهآمیزی بیان میشد.
حالا کسانی که روزی عاشق تکه انداختنهای تلویزیون به دولت بودند باید شبها منتظر باشند که در انتهای برنامه دورهمی، مجری برنامه در تکگوییهایش سراغی از مشکلات مردم بگیرد و با زبان طنازانه به دولت انتقادی را وارد کند. اگرچه دولتی هم نشان دادهاند که هر چقدر مهران مدیری محبوب باشد آنها راه را برای حمله به وی بلد هستند و میدانند چطور با منتقدان تلویزیونی برخورد کنند.
قرار نیست تلویزیون بلندگوی دولت باشد!
علیاصغر پورمحمدی، معاون وقت سیما زمانی که صداوسیما به شدت تحت فشار مالی قرار داشت، در مصاحبهای مطبوعاتی به صراحت گفت: «قرار نیست تلویزیون بلندگوی دولت باشد» و از تولید برنامههای انتقادی نسبت به عملکرد دولت دفاع کرد. آن زمان اینگونه مطرح شده بود که چالش بودجه میان صداوسیما و دولت باعث شده رسانه ملی نسبت به بیمهری دولت دست به عمل متقابل بزند و شمشیر نقد را برای دولت از رو ببندد؛ عملکردی که با رفتن سرافراز از رسانه ملی بیسرانجام ماند و عبدالعلی علیعسگری از همان روز نخست تصدی پست ریاست صداوسیما به جای رویکرد نقادانه، عملکرد تعاملگرا با دولت را در پیش گرفت. امیدواری رئیس جدید رسانه ملی این بود که به جای دعوا میشود با همکای متقابل دولت را به رفتار عطوفتآمیز با رسانه ملی مجاب کرد و از این طریق هزینههای گزاف نگهداری صداوسیما را تأمین کرد.
در عوض دولت به تلافی همه روزهایی که صداوسیما آشکارا از عملکردش انتقاد میکرد، شروع به از میدان به در کردن برنامههای انتقادی صداوسیما کرد؛ کاری که وظیفه دنبال کردن آن بر عهده نمایندگان دولت در شورای نظارت بر صداوسیما بود.
دولت نقد را برنمیتابد؟!
برنامه تلویزیونی ثریا پرچمدار برنامههای انتقادی نسبت به عملکرد دولت در تلویزیون بود؛ برنامهای که در یکی از آخرین بارهایی که روی آنتن رفت چالشی بزرگ را با وزیر بهداشت دولت یازدهم داشت و از سوی وزیر به دروغگویی متهم شد. برخورد تند وزیر با این برنامه تلویزیونی باعث شد دیری نپاید که «ثریا» از گردونه پخش تلویزیون حذف شود. محسن مقصودی، مجری این برنامه در مصاحبهای درباره نوع برخورد دولت با برنامههای انتقادی صداوسیما، زبان به انتقاد میگشاید و میگوید: «گلایههای ما بسیار است، اما شاید بیانش به مصلحت نباشد، ما به این شرایط واقفیم و بیشتر از اینکه برای ثریا نگران باشیم، نگران این فضای نقدناپذیری و عدم تحمل منتقدین هستیم. این فضا قطعاً به ضرر دولتهاست. هر دولتی اگر بخواهد پیشرفت کند باید از منتقدان حمایت کند. این از شعارهای دولت یازدهم و دوازدهم هم بوده است، اما ما منتظریم در عمل هم تحقق این شعارها را ببینیم. جالب است که بهرغم همه مساعدتهای تلویزیون با دولت محترم، هنوز هم مسئولان دولتی راضی نیستند و بیشترین اهانتها به صداوسیما در همین ایام انتخابات از سوی برخی میشود و هیچکس هم از صداوسیما پاسخ نمیدهد و از حیثیت رسانه ملی در مقابل این تخریبها دفاع نمیکند! دولتها نباید تخصیص بودجه صداوسیما را گروگان بگیرند، این مشکلات ساختاری هم باید حل شود.»
ثریا بعد از ماه رمضان آفتابی میشود؟
اکنون برنامه ثریا به نماد برنامههای انتقادی تلویزیون تبدیل شده است و در فقدان دیگر برنامههای تعطیل شده، نقش آخرین سنگر بقای نگاههای نقادانه به دولت در رسانه ملی را بازی میکند که چند ماهی است در بلاتکلیفی کامل به سر میبرد. تهیهکننده برنامه ثریا درباره احتمال بازگشت این برنامه میگوید: «انشاءالله ثریا بعد از ماه مبارک رمضان به آنتن برمیگردد. البته وضعیت برای ما مبهم است و منتظر جلسه با مدیران محترم هستیم. امیدوارم که آن محدودیتهای موضوعی برداشته شود و همه ظرفیت تیم ثریا بتواند در خدمت مردم و رسانه ملی باشد و ثریا بتواند در همه حوزهها دیدهبان پیشرفت ایران باشد. برای پخش مستندها هم بیش از هشت ماه است که برخی از مستندهای ثریا به سازمان ارسال شده، اما هنوز امکان پخش نیافته است. امیدوارم این مشکل هم با مساعدت مدیران محترم رسانه ملی به زودی حل شود.»
اینکه برنامه ثریا در تلویزیون باشد یا نباشد بسته به رویکردی دارد که مدیران ارشد سازمان صداوسیما در قبال دولت اتخاذ خواهند کرد و جامعه مخاطب برنامه «ثریا» از برنامه محبوبشان انتظاراتی دارند که قطعاً تیم تولید برنامه نیز به آن پایبند خواهد بود وگرنه پخش برنامه «ثریا» فارغ از نگاههای انتقادیاش باعث اضمحلال این برنامه شده و از آن اثری بیرنگ و بو خواهد ساخت.
مدیران صداوسیما اکنون باید میان ادامه رفتارهای چند ماه اخیر که باعث شد صرفاً توهینهای دولت به رسانه ملی علنیتر شود یا رویکرد مخاطب محور که بر اساس آن بینندههای برنامههای رادیو و تلویزیون از اینکه خواستههایشان از دولت از زبان رسانه ملیشان مطرح شود، یکی را انتخاب کنند. در صورت ادامه رویکرد اول تلویزیون باید به بنگاه خبری دولت تبدیل شود و در نهایت با ریزش بیش از پیش بینندههای تلویزیون کار ادامه پیدا کند یا اینکه تلویزیون با مدنظر قرار دادن انتظارات مخاطبانش، نظرات و انتقادات آنها را نسبت به دولت و عملکرد آن بیان کند.