خبرگزاری تسنیم: در سال 1370 با اجرای طرح ادغام نیرو‌های انتظامی، اداره کل آگاهی تحت تابعیت معاونت تحقیقات و کشف جرایم نیروی انتظامی تشکیل شد، اما در سال 1380 این معاونت به معاونت آگاهی تغییر نام داد.
نهایتاً در سال 1385 معاونت آگاهی به "پلیس آگاهی" تغییر نام داد، مبارزه با قاچاق، شناسایی و تعقیب مجرمان، شناخت و کشف جرائم، بازرسی و تحقیق، حفظ آثار و دلایل جرم، دستگیری متهمان و مجرمان و ممانعت از فرار و اختفاء آنها از جمله وظایف پلیس آگاهی است.
چندی پیش در خبرگزاری تسنیم میزبان سردار محمد قنبری؛ رئیس پلیس آگاهی نیروی انتظامی به‌همراه سرهنگ رضا مؤذن، معاون مبارزه با سرقت و سرهنگ احمد سعیدیان، معاون مبارزه با جرائم جنایی این پلیس تخصصی بودیم.
اقدامات پلیس آگاهی در نیمه نخست سال جاری در مقابله با سرقت، جرائم خشن و جنایی، فعالیت‌های این پلیس تخصصی در حوزه هوشمندسازی و نحوه رسیدگی به پرونده‌ها در حوزه این پلیس تخصصی از اهم موارد مطرح‌شده در این بازدید بود.
بخش نخست این گفتگو با عنوان "فقط 0.1 درصد سرقت‌های خشن "مسلحانه" است/کشف 72 درصد پرونده‌های پلیس آگاهی در نیمه نخست سال" و بخش دوم با عنوان "کشف 96 درصد از قتل‌ها در نیمه نخست سال/ ماجرای هلاکت شروری که اعضای خانواده‌اش را کشت" منتشر شد.
در ادامه بخش نهایی این گفتگو تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است.
تسنیم: فارغ از اخباری که از اقدامات پلیس آگاهی توسط رسانه‌ها منتشر می‌شود، برای نشان دادن این حجم از فعالیت‌های صورت گرفته در پلیس آگاهی، آیا کارگروهی در خود این پلیس تعریف شده که اقدامات گسترده این پلیس را در قالب‌های جدید به رؤیت و اطلاع مردم برساند و هوطنان از این اقدامات با خبر شوند؟ به طور مثال اقدامات صورت گرفته در دوره تحول قوه قضائیه پس از حضور آیت‌الله رئیسی، توسط مرکز رسانه‌های قوه قضائیه به سمع و نظر مردم می‌رسد، در پلیس آگاهی نیز برای طراحی، تولید و انتشار اقدامات برجسته پلیس آگاهی کار ویژه‌ای در دستور کار است؟
اگر بخواهیم به صورت گسترده اقدامات و فعالیت‌های پلیس آگاهی را بازنشر دهیم، نیاز به امکانات و وقت زیاد داریم، اما اکنون امکانات و وقت لازم برای این کار وجود ندارد، زیرا در پلیس آگاهی بیشتر وظایف محوله مربوط به پرداختن مسائل تخصصی و سیاست‌گذاری‌های مربوط به کشف جرم است.
ما باید به دنبال اعاده امنیت باشیم و اقداماتمان باید کارشناسی شده باشد البته معاونت اجتماعی ما در این زمینه فعال است و اقدامات خود را انجام می‌دهد، این قابلیت و ساز وکار نیز در پلیس آگاهی وجود دارد که با همراهی اصحاب رسانه به سوژه‌های مختلف بپردازیم.
تسنیم: در بحث سرقت‌ها بعضاً باوری در افکار عمومی وجود دارد مبنی بر اینکه اگر سرقت از فرد مشهور یا مسئولی صورت گیرد، پرونده به سرعت توسط پلیس آگاهی پیگیری و ضمن بازداشت سارق یا سارقان، اموال به سرقت رفته نیز سریعاً به شاکی اعاده می‌شود! آیا چنین ذهنیتی در پلیس آگاهی محلی از اعراب دارد؟
اگر این موضوع عمومیت داشت که نمی‌توانستیم 72 درصد پرونده‌ها محوله به پلیس آگاهی را در نیمه نخست سال کشف کنیم؛ 72 درصد از پرونده‌های کشف شده توسط پلیس آگاهی در نیمه نخست سال جاری، تماماً جز پرونده‌های خاص نبودند البته امکان دارد که هر چند وقت یک بار یکی از شکات یا مالباختگان، فرد مشهوری باشد.
باید پرسید که چرا پرونده‌های مربوط به این افراد خاص و برجسته می‌شود؟! پاسخ این است که به پرونده‌های آنها زیاد پرداخته می‌شود و احساس امنیت زیادی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد؛ در این موارد نیز پلیس مجبور به اعاده امنیت است البته بسیاری گمان می‌کنند که پلیس تنها در سوژه‌های افراد مشهور و خاص، افدامات خود را انجام می‌دهد درصورتیکه ما سوژه‌ای را خاص نمی‌دانیم، عام‌نگر هستیم.
برای ما فرقی ندارد که شاکی پرونده چه کسی باشد، این را از عمق دل به عنوان فردی که شاید بیش از 20 سال تجربه رسیدگی به پرونده‌ها را در پلیس آگاهی دارم، می‌گویم و هیچ تفاوتی برای مأمور پلیس آگاهی وجود ندارد که پرونده مربوط به چه شخصی باشد.
افسر پلیس آگاهی تمام پرونده‌های محوله به خود را پیگیری و روزانه آنها را مرور می‌کند و هیچ کدام از پرونده‌ها از جریان رسیدگی خارج نمی‌شود البته باید این حق را دهیم و استاندار‌های جهانی درباره پلیس را بسنجیم، یک مأمور در روز به چه تعداد پرونده می‌تواند رسیدگی کند؟ یعنی اینکه پرونده‌ها را دقیق مطالعه و از متهم بازجویی کند، از نظر روحی و روانی در جریان پرونده قرار بگیرد، از صحنه‌های جرم بازدید، سرنخ‌ها را کشف، متهم را شناسایی و در نهایت بازداشت کند.
در حال حاضر شاید به یک افسر پلیس آگاهی روزانه سه تا چهار پرونده سپرده شود، اگر بخواهد همزمان به این سوژه‌ها رسیدگی کند، کار سختی است، اما این توان در پلیس ما وجود دارد.
سوژه‌های خاص مانند قتل و سرقت مسلحانه احساس امنیت را کاملاً جریحه‌دار می‌کند و امکانات جا‌های دیگر نیز به سمت این پرونده‌ها سوق داده می‌شود، درصورتیکه در تمام پرونده‌ها نمی‌توانیم امکانات را تجمیع کنیم و این یک واقعیت است البته دال بر این نیست که بین پرونده‌ها تبعیض قائل شویم، نمی‌توانیم و نباید نیز تبعیض قائل شویم.ای کاش نسبت به شرایط، به توانمان نیز افزود می‌شد البته در پی مطالبه این موضوع هستیم و در حال انجام است و به آن سمت و سو حرکت می‌کنیم، مطمئن باشید پرونده‌ها به مرور زمان کشف می‌شوند، اکنون هیچ پرونده‌ای در حوزه سرقت و هر جرمی که مربوط به پلیس آگاهی است، در کمد بایگانی قرار نگرفته و در میز افسر‌های ما رسیدگی می‌شود، برای پرونده‌های رسوبی نیز برنامه داریم و به صورت سیستماتیک این پرونده‌ها کنترل می‌شود.
اگر جامعه، مردم و رسانه به پرونده‌ای نپردازند و احساس امنیت را جریحه‌دار نکند، فرقی نمی‌کند که مربوط به چه فردی باشد و به آن رسیدگی می‌شود، اما به طور مثال در شهر تبریز سرقت مسلحانه مرگبار از طلافروشی روی داد، آیا حق می‌دهید که ما امکانات خود را به سمت آن تجمیع کنیم یا خیر؟ یعنی این پرونده تبدیل به سوژه خاص شد، بنابراین در سوژه‌های خاص هم شما و هم مردم به ما حق می‌دهند.
اینکه یک پرونده کشف شود سپس پرونده بعدی به افسر پلیس آگاهی ارجاع داده شود، مسلتزم صرف امکانات است و با توجه به وضعیت موجود کشور، باید این موارد را نیز بسنجیم.
تسنیم: تجهیز مأموران پلیس به البسه دوربین‌دار در تمام رده‌های انتظامی در حال پیگیری است، اما تجهیز مأموران پلیس آگاهی به این البسه شاید در اولویت و در پرونده‌های قضائی نیز نتیجه‌بخش باشد؛ با توجه به حضور مداوم مأموران پلیس آگاهی در عملیات‌های شناسایی، تعقیب و گریز و بازداشت متهمان و نیاز به استفاده از سلاح در برخی از پرونده‌ها برای بازداشت و مهار متهمان، به‌کارگیری البسه دوربین‌دار می‌تواند کمک شایانی در سیر مراحل و پی‌جویی پرونده‌ها در مراجع قضائی داشته باشد، با توجه به موارد مذکور تا چه میزان تجهیز مأموران پلیس آگاهی به البسه دوربین‌دار پیشرفت داشته است؟
استفاده از البسه دوربین‌دار از لحاظ استفاده از تجهیزات به روز و فنی، از اهمیت کمتری برخوردار است و شاید برای مأموران که در منظر عمومی حضور دارند، نیاز به استفاده از این البسه باشند، بسیاری از این تحقیقات دور از دید مردم صورت می‌گیرد و باید اینگونه باشد یعنی حیطه‌بندی خاصی در تحقیقات در پلیس آگاهی حاکم است.
بحث هوشمندسازی در کل مجموعه پلیس، توسط فرمانده محترم نیروی انتظامی از مدت‌ها قبل آغاز شده و بسیاری از آنها به نتیجه رسیده است، اکنون از سیستم‌های بسیار هوشمندی استفاده می‌کنیم و بسیاری از جرائم با کمک این سیستم‌های هوشمند به نتیجه می‌رسد، به طور مثال اکنون پایش کامل تصویری درباره خودرو‌های مسروقه داریم، در حال حاضر بسیاری از گشت‌های انتظامی پلیس آگاهی علاوه بر تجهیز به البسه دوریبن‌دار به دوربین‌های پلاک‌خوان تجهیز شده‌اند، یعنی دیگر با رؤیت خودروی مسروقه نیاز به بررسی و استعلام سیستمی نیست.
همچنین در بررسی صحنه‌های جرم برای کشف ادله مادی و معنوی آن، خود را به تجهیزات کامل مجهز می‌کنیم، بسیاری از سیستم‌های ساخت خارج اکنون بومی شده‌اند و از آنها بهره می‌بریم.
اکنون ارتباطات کاملاً تخصصی و مستمری با شرکت‌های دانش‌بنیان انجام می‌شود و سیستمی با عنوان نمایش مجازی اموال مسروقه (نما) داریم که در حال توسعه و در پی این هستیم اگر مال مسروقه مالباخته کشف شد، از طریق این سیستم به مالباخته اطلاع‌رسانی شود و دیگر نیاز به مراجعه حضوری وی نباشد.
به طور مثال از تجهیزات الکترونیکی برای برداشت آثار در صحنه‌های جرم استفاده می‌کنیم، اکنون با استفاده از سیستم‌های هوشمند به دنبال شناسایی هویت، تعقیب و بازداشت افراد تحت تعقیب هستیم یعنی به طور کل در پلیس آگاهی و در مجموعه پلیس‌های تخصصی سیاست و تدبیر بر این است که پلیس بتواند خدمات خود را چه در حوزه پیشگیری از جرم، جه در حوزه کشف جرم و چه در حوزه خدمات انتظامی به مردم از سمت پرونده الکترونیکی به سمت هوشمندسازی پیش ببرد.
تسنیم: برخی از مالباختگان در صورت وقوع سرقت یا زورگیری از آنها، تصاویر و فیلم‌های مربوط به آن را در فضای مجازی منتشر می‌کنند البته اکنون در فضای مجازی مانند شبکه اجتماعی اینستاگرام نیز صفحاتی وجود دارد که مختص انتشار لحظات وقوع سرقت، زورگیری یا هر نوع جرمی هستند و به نوعی به انتشار تصاویر دوربین‌های مداربسته از لحظه وقوع جرم می‌پردازند، آیا انتشار این فیلمها، کمکی بیشتری در روند رسیدگی به پرونده می‌کند؟
باید بگویم، فیلم‌های که توسط این صفحات در فضای مجازی منتشر می‌شود، به نوعی دست دوم یا سوم است، با مدیریت وضع شده، این اطلاعات پیش از انتشار در صفحات مجازی، به دست پلیس می‌رسد منتهی برخی از روی کنجکاوی اقدام به انتشار این تصاویر و فیلمها می‌کنند البته انتشار برخی از این فیلمها، مجرمانه محسوب می‌شود و پلیس فتا نیز آنها را پیگیری می‌کند.
در مجموعه آگاهی نیز، قسمتی برای رصد فضای مجازی و جرائم روی داده در این فضا وجود دارد، اکنون جرم از فضای حقیقی به مجازی نیز منتقل می‌شد، این صفحات توسط همکاران رصد می‌شود، مواردی که انتشار آنها جرم‌انگاری شده باشد، پیگیری خواهد شد و بسیاری از گرداندگان این صفحات به پلیس احضار می‌شوند.
بر اساس قانون، تحقیقات قانونی محرمانه است و اجازه انتشار آن وجود ندارد، اما برخی از مواقع، از تحقیقات مجرمان، نه در مرحله دادگاه بلکه در مرحله دادرسی موضوعاتی منتشر می‌شود که جرم محسوب شده و باید پیگیری شود البته بستگی به نوع و موضوع دارد و مصداقی است، اما اگر موضوعی به ناامنی در جامعه کمک یا القاء ناامنی در جامعه کند، قطعاً قابل پیگیری خواهد بود.
