سپستان میوه ی درختی است با همین نام که در مناطق گرمسیر به خصوص نوحی جنوبی ایران، یعنی اطراف خلیج فارس، هرمزگان و جزیره خارک و همچنین کشورهای هند ، بحرین، چین و تایوان بیشتر دیده می شود. درخت سپستان از کرک و پرزهای خشن پوشیده شده است. این درخت از خانواده گل گاو زبان بوده که بسیار پر خاصیت است.
انواع خواص سپستان
سپستان گیاهی است درختی از خانواده گل گاو زبان که دارای میوه ای کوچک است. داخل این میوه شیره ای لزج و بی مزه وجود دارد که خواص دارویی بسیاری دارد. دو نوع درخت سپستان وجود دارد، یک نوع از آن دارای میوه ای درشت تر بوده که در زمان رسیدن گوشت میوه از دانه هایش جدا می شود. نوع دیگر این میوه نسبتا کوچک بوده و در زمان رسیدن دانه و گوشت به هم چسبیده اند. نوع کوچک سپستان شیرینی بیشتری داشته اما ماده لزج داخل آن کمتر است در حالیکه نوع درشت آن ماده لزج بیشتری داشته و شیرینی کمتری دارد. هر دو نوع میوه های خوشه ای هستند که در زمان رسیدن به رنگ زرد در آمده و بعد از خشک شدن سیاه رنگ خواهند شد. بهترین نوع سپستان در کشور بحرین رشد می کند و ارتفاع چند متری دارد. سپستان دارای ساقه های سفید و شاخه های سبز رنگ با برگ های بزرگ دایره ای مانند و تا حدودی زبر و خشن است. میوه ی سپستان دارای طبیعطی معتدل بوده که بیشتر در مصارف دارویی استفاده می شود. در ادامه با بررسی خواص سپستان همراه ما باشید.
مواد مغذی موجود در سپستان
مواد موجود در برگ ها و میوه ی سپستان شامل آلکالوئیدهای پیرالوزیدین، ساپونین ها، ترپن ها، کومارین ها و استرول ها می شود. همچنین میزان زیادی کروم در برگ ها نیز وجود دارد.
روغن دانه های میوه ی سه پستان نیز دارای مواد مهمی از جمله اسیداوائیک، اسید بهنیک، اسید لینولئیک، اسید آراشیدیک، اسید پالمیتیک و اسید استئاریک است.
خاصیت سپستان برای درمان گلودرد
یکی از انواع خواص سپستان در طب سنتی درمان گلو درد می باشد. این گیاه دارای خاصیت نرم کنندگی است و برای گرفتگی صدا و گلودرد مفید است. همچنین سپستان ملین و خلط آور می باشد. استفاده از برگ و ریشه سپستان در درمان سرماخوردگی، گلو درد و مشکلات سوء هاضمه بسیار مفید و موثر است.
سپستان و درمان سوزاک
پیش از تولید آنتی بیوتیک ها، برای درمان بیماری سوزاک از گیاه سپستان استفاده می شد و یکی از اصلی ترین روش های درمان این بیماری محسوب می شد البته در حال حاضر نیز این موضوع ثابت شده و بهترین نوع دارو برای درمان سوزاک محسوب می شود. استفاده از گیاه سپستان برای درمان سوزاک اینگونه بوده که برگ های تازه این گیاه را هنگام شب در آب خنک خیس می کرده و صبح آنها را می کوبیده و عصاره و لعاب بدست آمده از آن را ناشتا مصرف می کردند، همچنین لعاب دانه های سپستان را به وسیله آب دزدک وارد لوله های ادرای می کرده اند. لعاب دانه ها در کنار درمان اصلی سوزاک مفید می باشد.
درمان تب با سپستان
گیاه سپستان مصارف دارویی بسیاری دارد. یکی دیگر از خاصیت های سپستان درمان تب های گرم مزاج صفراوی است که در کنار سایر داروها استفاده از آن توصیه می شود.
رفع سرفه به کمک سپستان
دم کرده گیاه سپستان برای کاهش سرفه و رفع آن موثر می باشد. افرادی که دچار خشکی ریه و سرفه های خشک شده اند و کسانی که تارهای صوتی شان باد کرده و دچار گرفتگی صدا هستند و همچنین کسانی که مرتبا تشنه می شوند با قرار دادن میوه سپستان در دهان و مک زدن آن مشکلشان بهبود خواهد یافت. همچنین می توان میوه را در آب خیساند و کم کم از آن مصرف نمود. هر دو روش گفته شده موثر واقع می شوند. بیشتر از همه استفاده از این میوه به بیماران ریوی و طحال توصیه می شود.
درمان مشکلات گوارشی
از این گیاه و لعاب آن برای درمان مشکلات و بیماری های روده و معده که به خاطر زیاده روی در مصرف نوشابه و نوشیدنی های الکلی گاز دار یا مواد غذایی تند به وجود می آیند، استفاده می شود. همچنین مصرف این گیاه خراش های موجود در دستگاه گوارش را درمان می کند. می توان برای این درمان لعاب سه پستان را همراه با دیگر داروها مصرف نمود.
از دیگر ویژگی های درمانی سپستان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده کردن از برگ های پودر شده سپستان به صورت موضعی در درمان سر درد و بهبود زخم ها موثر است.
- مصرف سپستان باعث نگهداری از کبد و سالم ماندن کبد می شود. البته باید با مصلح آن مصرف شود.
- این گیاه برطرف کننده تشنگی است و برای کسانی که تشنگی مفرط دارند بسیار موثر است.
- گیاه سپستان ادرار آور و عرق آور بوده و تسکین دهنده است.
- گیاه سپستان مفید برای تصفیه خون است و یک تصفیه کننده طبیعی محسوب می شود.
- گیاه سپستان برطرف کننده کرم معده می باشد و کرم های معده را نابود می کند.
- استفاده از عصاره پوست این گیاه در تسکین قولنج روده بسیار موثر است.
- چوشانده پوست درخت سپستان برطرف کننده تب بوده و سوء هاضمه را رفع می نمایید.
- جوشانده این گیاه برای درمان اسهال و بهبود آن موثر است.
- امراض کلیوی با کمک گیاه سپستان درمان می شوند.
- بیمای های ریوی و طحال با استفاده از سپستان درمان می شوند.
- استفاده از پودر دانه سپستان به صورت موضعی برای درمان امراض قارچی پوست موثر است.
نکات قابل توجه قبل از مصرف سپستان:
- مصرف سپستان بدون مطلح آن برای کبد و قلب مضر بوده است.
- استفاده بیش از حد از این گیاه برای معده خطرناک بوده و باعث ضعیف شدن کبد می شود.
- افراد سرد مزاج باید این گیاه را همراه گل سرخ و گرم مزاج ها با عناب مصرف نمایند.
