دکتر علیرضا مهدویانی
کوتاه‌ترین تعریفی را که می‌توان برای آلرژی ارائه داد عبارت است از واکنش بیش از حد یا نامناسب سیستم ایمنی بدن نسبت به مواد بی‌ضرر موجود در محیط زندگی مثل مواد غذایی یا گرده گیاهان
در این مقاله سعی شده است به سوالات شما خوانندگان در زمینه آلرژی بپردازیم.
ژنتیک در بروز آلرژی موثر است یا عوامل محیطی؟
ژنتیک و عوامل محیطی هر دو در ایجاد آلرژی موثر هستند. برای ایجاد بیماریهای آلرژیک مهمترین شرط حساس شدن فرد مستعد به آلرژن‌های اختصاصی است و این حساس شدن می‌تواند در هر برهه‌ای از زندگی رخ دهد ولی شایع‌ترین دوره آن کودکی و اوایل جوانی است.
شیوع آلرژی در جهان و در کشور ما به چه صورت است؟
حدود 20 تا 30 درصد جمعیت دنیا به نوعی به آلرژی مبتلا هستند در ایران شیوع آلرژی بینی 12درصد، آسم آلرژیک 13درصد، آلرژی پوستی 5درصد، حساسیت به نیش زنبور2درصد، آلرژی دارویی 2درصد و آلرژی غذایی 1-3درصد برآورد می‌شود.
علائم آلرژی چیست؟
علائم آلرژی به عوامل مختلف ژنتیکی، نوع مواد حساسیت‌زا و عضو در معرض تماس بستگی دارد. واکنش آلرژیک می‌تواند در چشم‌ها، بینی، ریه، پوست و دستگاه گوارش اتفاق بیافتد. علائم آلرژی از حالات خفیف توام با علائمی نظیر عطسه، سرفه، خارش، کهیر تا یک وضعیت سیستمیک همراه با تنگی نفس، علائم گوارشی و شوک متغیر است.
آلرژی چگونه کنترل و درمان می‌شود؟
مهمترین اصلی که باید درباره آلرژی در نظر گرفت پیشگیری است تا درمان. اجتناب از تماس با آلرژن بهترین راه کنترل آلرژی محسوب می‌شود. دیگر اقدامات لازم عبارت است از: 1- عدم تماس با حیوانات خانگی، 2-پرهیز از دود سیگار در همه سنین بخصوص در خانم‌های باردار در محیط کار و در اوایل کودکی 3-کاهش رطوبت محل سکونت که در کاهش عواملی از جمله مایت‌ها و کپک موثر است 4- تغذیه انحصاری با شیر مادر 5- از بین بردن سوسک‌های خانگی و استفاده از روکش‌های مخصوص ضد مایت برای تشک و بالش 6- شستشوی ملحفه‌ها هر 2-1 هفته یکبار در آب 55-60 درجه سانتی‌گراد 7- استفاده از جاروبرقی مناسب و در صورت امکان استفاده از فیلتر مخصوص(Hena ) در جاروبرقی 8- کم کردن پرده‌ها یا مبلمان پارچه‌ای، پشمی، خزدار یا برداشتن آنها از اتاق خواب برای درمان آلرژی داروهای متعددی وجود دارند که اغلب آنها مکانیسم آنتی هسیتامین دارند. در مواردی که آلرژی شدید باشد گاهی پزشکان ناچار به استفاده از داروهای کورتون و استروئیدها می‌باشند.
ژنتیک در بروز آلرژی موثر است یا عوامل محیطی؟
ژنتیک و عوامل محیطی هر دو در ایجاد آلرژی موثر هستند. برای ایجاد بیماریهای آلرژیک مهمترین شرط حساس شدن فرد مستعد به آلرژن‌های اختصاصی است و این حساس شدن می‌تواند در هر برهه‌ای از زندگی رخ دهد ولی شایع‌ترین دوره آن کودکی و اوایل جوانی است.
چرا پاییز فصل سختی برای مبتلایان به آلرژی است؟ چرا آلرژی در فصل پاییز تشدید می‌شود؟
همه ساله با شروع فصل گرده افشانی گیاهان که بسته به منطقه جغرافیایی متفاوت است پزشکان با عده کثیری از بیماران مواجه می‌شوند که با علائم آلرژی بینی، سرفه، عطسه، آبریزش بینی مراجعه می‌کنند. از آنجا که یکی از علل مهم آلرژی‌های فصلی گرده گیاهان (Pollens) هستند طبیعی است که فصول گرده افشانی گیاهان فصول سختی برای مبتلایان به آلرژی است. گرده افشانی درختان در ابتدای بهار، چمن‌ها در فصول گرم یعنی تابستان و علف‌های هرز در انتهای تابستان و ابتدای پاییز اتفاق می‌افتد.
از طرف دیگر از آنجائیکه التهاب آلرژیک می‌تواند همراه التهاب عفونی باشد(Synergy) و فصل پاییز شروع سرماخوردگی‌ها و ویروسی نیز می‌باشد بنابراین آلرژی در فصل پاییز می‌تواند شایع‌تر باشد. افتراق بین سرماخوردگی و علائم آلرژی بسیار مهم بوده و می‌تواند از استفاده بی‌رویه آنتی‌بیوتیک جلوگیری کند.
آیا تغذیه و آلرژی با هم ارتباط دارند؟
اگرچه تمامی افراد ممکن است مبتلا به آلرژی غذایی شوند ولی معمولاً در کودکان شایع‌تر است. کودکان مبتلا به آلرژی غذایی ممکن است دارای حساسیت به آلرژن‌های استنشاقی مانند گرده گیاهان، موی گربه و سگ، گرد و خاک باشند و یا ممکن است اینگونه آلرژی‌ها را بعداً پیدا کند اگرچه هرغذایی می‌تواند یک واکنش آلرژیک ایجاد کند اما در اطفال غذاهای آلرژی‌زا عبارتند از شیر، تخم‌مرغ، بادام زمینی، گندم، سویا، بادام و مغذیجات و در بزرگسالان عبارتند از: بادام زمینی، ماهی، آجیل مثل گردو، بادام و فندق.
