آلوده شدن لایه‌های عمیق قرنیه به نام استروما با ویروس هرپس سیمپلکس می‌تواند موجب آسیب جدی شده و به کاهش بینایی و نابینایی منجر شود. تبخال (هرپس) چشم نوعی بیماری چشم است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود.
رایج‌ترین نوع تبخال چشم به نام کراتیت اپی‌تلیال شناخته می‌شود. این نوع بر قرنیه چشم، بخش گنبدی و شفاف جلوی چشم، تاثیر می‌گذارد.
در شکل خفیف، تبخال چشم موجب موارد زیر می‌شود:
- درد
- التهاب
- قرمزی
- پارگی سطح قرنیه
آلوده شدن لایه‌های عمیق قرنیه به نام استروما با ویروس هرپس سیمپلکس می‌تواند موجب آسیب جدی شده و به کاهش بینایی و نابینایی منجر شود. در حقیقت، تبخال چشم شایع‌ترین دلیل نابینایی مرتبط با آسیب دیدگی قرنیه در آمریکا و شایع‌ترین دلیل نابینایی در جهان غرب است.
هم موارد خفیف و هم موارد شدید تبخال چشم با دارو‌های ضد ویروس قابل درمان هستند. با درمان مناسب، ویروس هرپس سیمپلکس را می‌توان زیر کنترل گرفت و آسیب به قرنیه را به حداقل رساند.
علائم تبخال چشم
علائم معمول تبخال چشم شامل موارد زیر می‌شوند:
- چشم درد
- حساسیت به نور
- تاری دید
- پارگی
- ترشحات مخاطی
- قرمزی چشم
- پلک ملتهب (بلفاریت)
- راش تاول‌دار قرمز و دردناک روی پلک بالایی چشم و یک طرف پیشانی
در بسیاری از موارد، تبخال چشم فقط روی یک چشم تاثیر می‌گذارد.
تبخال چشم در برابر ورم ملتحمه
ممکن است تبخال چشم با ورم ملتحمه که به نام چشم صورتی نیز شناخته می‌شود، اشتباه گرفته شود. هر دو شرایط ممکن است به واسطه ویروس شکل بگیرند، اگرچه ورم ملتحمه می‌تواند به دلایل زیر نیز رخ دهد:
- آلرژی‌ها
- باکتری‌ها
- مواد شیمیایی
پزشک می‌تواند با کشت نمونه گرفته شده از چشم، تشخیصی درست داشته باشد. اگر به تبخال چشم مبتلا باشید، نتیجه کشت برای HSV-1 مثبت خواهد بود. تشخیص درست می‌تواند به درمان مناسب کمک کند.
انواع تبخال چشمکراتیت اپی‌تلیال شایع‌ترین نوع تبخال چشم است. در این نوع، ویروس در نازک‌ترین لایه بیرونی قرنیه به نام اپی‌تلیوم فعال است. همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، ویروس هرپس سیمپلکس می‌تواند لایه‌های عمیق‌تر قرنیه به نام استروما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این نوع تبخال چشم به نام کراتیت استرومایی شناخته می‌شود.
کراتیت استرومایی شرایطی جدی‌تر نسبت به کراتیت اپی‌تلیال است، زیرا با گذشت زمان و عود مکرر، می‌تواند به اندازه‌ای به قرنیه چشم آسیب وارد کند که موجب نابینایی شود.
دلایل این شرایطتبخال چشم به واسطه انتقال ویروس هرپس سیمپلکس به چشم و پلک ایجاد می‌شود. تخمین زده می‌شود که تا 90 درصد بزرگسالان تا سن 50 سالگی در معرض HSV-1 قرار می‌گیرند.
زمانی که موضوع تبخال چشم مطرح می‌شود، HSV-1 بر این قسمت‌های چشم تاثیر می‌گذارد:
- پلک‌ها
- قرنیه
- شبکیه
- ملتحمه
برخلاف تبخال تناسلی (به طور معمول با HSV-2 مرتبط است)، تبخال چشم از راه جنسی منتقل نمی‌شود. در عوض، این شرایط به طور معمول پس از آن که بخش دیگری از بدن - به طور معمول دهان - تحت تاثیر ویروس هرپس سیمپلکس قرار می‌گیرد، رخ می‌دهد.
پس از آلوده شدن به ویروس هرپس سیمپلکس، امکان ریشه کن کردن کامل آن در بدن وجود ندارد. ویروس می‌تواند برای مدتی نهفته باقی مانده، سپس، هر از گاهی دوباره فعال شود. از این رو، تبخال چشم می‌تواند در نتیجه شعله‌ور شدن (فعالیت دوباره) یک عفونت قبلی شکل بگیرد.
خطر انتقال ویروس به فردی دیگر از چشم تحت تاثیر قرار گرفته کم است. دارو‌های ضد ویروس در به حداقل رساندن آسیب هنگام شیوع کمک می‌کنند.
تشخیص تبخال چشم
اگر دارای علائم تبخال چشم هستید، به یک چشم پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام ممکن است چشم انداز بیماری شما را بهبود ببخشد. برای تشخیص تبخال چشم، پزشک پرسش‌هایی را درباره علائمی که دارید از جمله این که از چه زمانی آغاز شده اند و این که آیا در گذشته نیز علائمی مشابه را تجربه کرده اید، مطرح می‌کند.
پزشک برای ارزیابی بینایی، حساسیت به نور و حرکات چشم یک معاینه دقیق از چشم خواهد داشت. همچنین، پزشک از قطره‌های چشم برای گشاد شدن عنبیه استفاده می‌کند. این کار به وی در بررسی وضعیت شبکیه در پشت چشم کمک می‌کند.
پزشک شما ممکن است آزمایش فلورسئین را انجام دهد. طی این آزمایش، پزشک از یک قطره چشم برای قرار دادن رنگ نارنجی تیره به نام فلورسئین روی سطح بیرونی چشم استفاده می‌کند. این که رنگ چگونه پخش می‌شود به پزشک در تشخیص هر گونه مشکل در قرنیه مانند زخم در ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته با ویروس هرپس سیمپلکس کمک می‌کند.
اگر تشخیص دقیق ممکن نباشد، پزشک ممکن است یک نمونه از سلول‌های سطح چشم شما بگیرد. آزمایش خون برای بررسی پادتن‌های ناشی از مواجهه پیشین با ویروس هرپس سیمپلکس برای تشخیص چندان مفید نخواهد بود، زیرا بیشتر افراد در برهه‌ای از زندگی خود در معرض این ویروس قرار گرفته اند.
درمان
اگر پزشک ابتلا به تبخال چشم در شما را تشخیص دهد، بلافاصله باید مصرف دارو‌های ضدویروس تجویز شده را آغاز کنید. روش درمان با توجه به این به کراتیت اپی‌تلیال (نوع خفیف) یا کراتیت استرومایی (نوع جدی) مبتلا هستید، متفاوت است.
درمان کراتیت اپی‌تلیال
ویروس هرپس سیمپلکس در لایه سطحی قرنیه به طور معمول طی چند هفته و به خودی خود بهبود می‌یابد. اگر به موقع داروی ضد ویروس مصرف کنید، این کار می‌تواند در به حداقل رساندن آسیب قرنیه و کاهش بینایی موثر باشد. پزشک قطره‌ها یا پماد‌های چشمی یا دارو‌های ضد ویروس خوراکی را تجویز خواهد کرد.
درمان رایج استفاده از داروی خوراکی آسیکلوویر (زوویراکس) است. آسیکلوویر ممکن است گزینه درمانی خوبی باشد، زیرا با برخی عوارض جانبی بالقوه ناشی از قطره‌های چشم مانند آبریزش یا خارش چشم همراه نیست.
همچنین، پزشک ممکن است پس از ریختن قطره بی حسی با یک گوش پاک کن سطح قرنیه را به آرامی پاک کند تا سلول‌های بیمار از بین بروند. این روش به نام دبریدمان شناخته می‌شود.
درمان کراتیت استرومایی
این نوع از ویروس هرپس سیمپلکس به لایه‌های عمیق‌تر قرنیه به نام استروما حمله می‌کند. کراتیت استرومایی احتمال بیشتری دارد موجب زخم شدن قرنیه و کاهش بینایی شود. افزون بر درمان ضد ویروس، استفاده از قطره‌های چشم استروئیدی (ضد التهاب) به کاهش تورم در استروما کمک خواهد کرد.
بهبود تبخال چشم
در صورت درمان تبخال چشم با قطره‌های چشم و با توجه به دارویی که پزشک تجویز کرده است ممکن است نیازمند ریختن قطره هر دو ساعت یک بار در چشم خود باشید. شما باید برای دو هفته استفاده از قطره‌ها را ادامه دهید.
در مورد آسیکلوویر خوراکی، به طور معمول پنج قرص در روز مصرف می‌شود. شما باید طی دو تا پنج روز شاهد بهبود شرایط خود باشید. علائم باید طی دو تا سه هفته از بین بروند.
عود بیماری
پس از اولین حمله تبخال چشم، حدود 20 درصد افراد شیوع دیگری را در سال بعد تجربه خواهند کرد. پس از چندین بار عود بیماری، پزشک ممکن است مصرف روزانه دارو‌های ضد ویروس را توصیه کند.
این به دلیل آن است که عود مکرر به قرنیه چشم آسیب وارد می‌کند. عوارض شامل موارد زیر می‌شوند:
- زخم
- بی حسی سطح قرنیه
- سوراخ شدن قرنیه
اگر آسیب قرنیه به اندازه‌ای باشد که موجب کاهش چشمگیر بینایی شود، ممکن است به پیوند قرنیه (کراتوپلاستی) نیاز داشته باشید.
چشم انداز
اگرچه تبخال چشم درمان ریشه کن کننده ندارد، شما می‌توانید آسیب به بینایی خود را هنگام شیوع بیماری به حداقل برسانید. پس از ظاهر شدن نخستین نشانه ها، با پزشک خود تماس بگیرید. هرچه درمان تبخال چشم زودتر آغاز شود، احتمال بروز آسیب چشمگیر در قرنیه کمتر خواهد بود.
