دکتر مانا هادی‌پور جهرمی
سیاه سرفه بیماری طول کشیده و بالقوه کشنده‌ای است که سیستم تنفسی تحتانی را درگیر می‌کند و ارگانیسم مسئول آن بوردتلاپرتوسیس نام دارد. باکتری عامل بیماری از طریق قطرات تنفسی فرد آلوده به سیاه سرفه که علائم بیماری را داراست، منتقل می‌شود.سم باکتری سیستم تنفسی را ملتهب می‌کند و سبب فلج شدن مژک‌های سلول‌های سیستم تنفسی که وظیفه پاکسازی راه تنفس از ترشحات را دارند، می‌گردد. پیشگیری از سیاه سرفه به وسیله واکسن، از تشخیص زودرس و درمان ارحج‌تر است.واکسیناسیون علیه سیاه سرفه به طور محسوسی بروز بیماری را در کشورهای توسعه یافته کاهش داده است.
در میان افرادی که به سیاه سرفه مبتلا می‌شوند، کودکان زیر 5 سال با شیوع بیشتری دچار بیماری شده و بچه‌های زیر 6 ماه به نوع شدید بیماری مبتلا می‌گردند. وقوع سیاه سرفه در بالغین و جوانان بیشتر به علت عدم واکسیناسیون در دوران کودکی است.
نکات کلیدی در مورد بیماری کزاز
کزاز بیماری عفونی کشنده‌ای است که توسط ارگانیسم کلستریدیوم تتانی منتقل می‌شود. عفونت غالبا از طریق خراش یا زخم‌های پوستی به بدن منتقل می‌گردد. سفتی و اسپاسم شدید تمام عضلات بدن، تشنج و مرگ نتیجه ابتلا به این عفونت است.
شایع‌ترین علت مرگ در بیماران مبتلا به کزاز، نارسایی تنفسی، ذات‌الریه، اسپتی‌سمی (عفونت خون) و درگیری قلبی – عروقی می‌باشد. عفونت قلبی با کلستریدیوم تتانی سبب ایجاد ایمنی نمی‌شود.کزاز تمام گروه‌های سنی را درگیر می‌کند، اما در کشورهای پیشرفته در بین افراد پیر که واکسیناسیون کامل علیه کزاز نداشته‌اند، شایع‌تر است.واکسیناسیون علیه کزاز به طور محسوسی بروز آن را کاهش داده است. ایمن‌سازی passive (تزریق آنتی‌بادی علیه ارگانیسم)، سبب محافظت سریع، اما موقتی علیه بیماری می‌شود. ایمن سازی active (تزریق شبه سم کزاز)، ایمنی طولانی‌مدت علیه کزاز را به همراه دارد.
نکات کلیدی در مورد بیماری دیفتری
دیفتری بیماری حاد عفونی است که سیستم تنفس فوقانی و گاهی پوست را درگیر می‌کند. ارگانیسم عامل بیماری، کورینه باکتریوم دیفتریه نام دارد که از طریق تنفس یا تماس دست به دهان منتقل می‌شود. کورینه باکتریوم دیفتریه غشاء مخاطی ناحیه نازوفارنکس (حلقی - بینی) را عفونی کرده و یک لایه خاکستری رنگ در گلو تشکیل می‌دهد که تنفس و بلع را مختل می‌کند. سم تولید شده توسط باکتری به قلب و اعصاب آسیب رسانده و می‌تواند سبب مرگ ناشی از نارسایی قلبی شود. گرچه دیفتری با مصرف آنتی‌توکسین‌ها (ضدسم) و آنتی بیوتیک‌ها قابل درمان است، اما پیشگیری از ابتلا به آن توسط واکسیناسیون ارجح است، زیرا که آنتی‌توکسین‌ها فقط در مراحل اولیه بیماری که هنوز سم به بافت نفوذ نکرده موثر می‌باشند.
واکسیناسیون بر علیه دیفتری به طور محسوسی بروز این بیماری را در کشورهای پیشرفته و برخی کشورهای در حال رشد کاهش داده است. اما با این حال این بیماری در برخی نقاط جهان هنوز شایع است. واکسیناسیون علیه دیفتری باید انجام شود و ادامه یابد، چرا که در صورت بروز مجدد، دیفتری می‌تواند خطر بزرگی برای سلامت عمومی تلقی شود.