سرویس اقتصاد مشرق- نوسانات نرخ ارز در کنار گرانی و کمبود برخی محصولات خوراکی و دارویی در کشور موجب شده تا برخی افراد و رسانهها، علت اصلی نابسامانیهای اقتصادی را نپذیرفتن استانداردهای گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF و قرار گفتن نام ایران در لیست سیاه FATF عنوان کنند در حالی که نگاهی کارشناسی به حوزه تأثیرگذاری این نهاد مالی، خلاف ادعای این افراد و رسانهها را اثبات میکند.
FATF یک نهاد بین دولتی در زمینه روابط بانکی داخلی و خارجی است که بر اساس استانداردهای ادعایی مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، نسبت به ریسک معاملات بانکی به اعضا خود توصیههایی را ارائه میدهد ولی فاقد توانایی قطع مبادلات بانکی است. بر این اساس FATF با قرار دادن ایران در لیست سیاه خود از اواخر سال 98 صرفاً ریسک معاملات بانکی با ایران را برای دیگر کشورهای عضو افزایش داده و نقشی در قطع برخی مبادلات بانکی نداشته است.
در حال حاضر علت اصلی مشکلات عدیده به وجود آمده در مبادلات بانکی ایران را باید تحریمهای ثانویه امریکا دانست، موضوعی که باعث شده تعداد زیادی از شرکتها و بانکهای غیر آمریکایی از ترس تحریمهای امریکا از همکاری با طرفهای ایرانی خودداری کنند. همچنین باید اضافه کرد که حوزه معاملات بشردوستانه همچون تجارت غذا، دارو و تجهیزات پزشکی اساساً توسط گروه ویژه اقدام مالی پر ریسک شناسایی نمیشود و ادعاهای صورت گرفته مبنی بر نقش FATF در نبود انسولین و دیگر کالاهای بشردوستانه غیرواقعی است.
در این میان میتوان گفت که نپذیرفتن FATF نه تنها در نابسامانیهای اقتصادی اخیر نقشی نداشته است بلکه نپذیرفتن FATF موجب افزایش اطمینان خریداران نفت ایران از لو نرفتن اطلاعات خریدار و خرید گستردهتر نفت نیز شده است که این موضوع صادرات نفت و فراوردههای نفتی ایران و توان ارزآوری کشور را افزایش هم داده است. در همین زمینه گزارشهای غیررسمی از افزایش فروش نفت ایران همزمان با نپذیرفتن FATF حکایت میکند تا جایی که در حال حاضر منابع رسانهای غربی میزان فروش نفت، فرآوردههای نفتی و میعانات گازی ایران را بیش از 1 میلیون بشکه در روز ارزیابی کردهاند.