تحریریه پزشک امروز
ایدز مخفف نام کامل سندرم نارسایی اکتسابی ایمنی برای اولین بار در سال 1981 در ایالات متحده گزارش شد و از آن زمان تا کنون اپیدمی اصلی جهانی محسوب می‌شود. عامل مولد ایدز ویروس نارسایی ایمنی انسانی یا همان ویروس آچ آی وی است این ویروس با کشتن یا آسیب رساندن به سلول‌های سیستم ایمنی بدن به طور فزاینده‌ای توانایی بدن را برای مبارزه با عفونتها و سرطانهای خاص تضعیف کرده و مختل می‌کند افراد مبتلا به ایدز ممکن است به بیماریهای تهدید کننده موسوم به عفونت‌های فرصت طلب دچار شوند که این عفونتها از طریق میکروب‌ها شامل ویروسها و باکتری‌هایی که اغلب افراد سالم را نمی‌توانند بیمار کنند ایجاد می‌شوند از سال 1981 بیش از 830 هزار مورد ابتلا به این بیماری تنها در ایالات متحده گزارش شد.
ویروس ایدز اغلب و به طور شایع از راه تماس جنسی مراقبت نشده و از طریق یک شریک جنسی آلوده منتقل می‌شود. این ویروس می‌تواند در هنگام تماس جنسی از راه اعضایی چون مهبل، دهان و اندام‌های تناسلی منتقل شود. این ویروس همچنین از طریق تماس با خون آلوده منتقل می‌شود. پیش از اینکه مسوولان بهداشتی خون اهدایی را نسبت به وجود این عفونت بررسی و آزمایش کرده و از فناوری‌های گرما درمانی برای تخریب آن در خون آلوده استفاده کنند این ویروس به میزان قابل توجهی از طریق خون و اجزای خونی آلوده منتقل می‌شد اما در حال حاضر به خاطر توجه به این تکنیک‌ها این انتقال به حد چشمگیری کاهش یافته است.
این ویروس اغلب در میان تزریق کنندگان مواد مخدر به دلیل استفاده از سوزن ها و سرنگ‌های مشترکی که حتی به مقادیر اندکی خون بیمار آلوده هستند گسترش پیدا می‌کند. اما این انتقال در بیمارستانها و مراکز بهداشتی یعنی انتقال از راه سرنگ آلوده بسیار به ندرت اتفاق می‌افتد. زنان نیز در حین بارداری می‌توانند این ویروس را به نوزادان خود منتقل کنند.
تقریبا یک چهارم تا یک سوم از کل مادران باردار درمان نشده این عفونت را به نوزادان خود منتقل می‌کنند این بیماری همچنین از طریق شیردهی از سوی مادر بیمار به نوزاد منتقل می‌شود. چنانچه مادر در طول بارداری از داروی AZT استفاده کند به میزان چشمگیری احتمال انتقال بیماری به نوزاد را کاهش می‌دهد و در صورتی که علاوه بر مصرف دارو مراقبان بهداشتی نوزاد را با عمل سزارین متولد کنند احتمال ابتلای کودک به ایدز تا یک درصد کاهش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهد اگرچه این ویروس در بزاق افراد مبتلا وجود دارد اما از راه بزاق قابل انتقال نیست.
ایدز می‌تواند هر فردی را که در رفتارهای پرخطر شرکت می‌کند مبتلا سازد. این رفتارها شامل استفاده از سوزن و سرنگ مشترک، داشتن تماس جنسی با فرد بیمار بدون استفاده از کاندوم و تماس جنسی با فردی که بیمار بودن وی مشخص نیست می‌باشد. به علاوه ابتلا به بیماری‌هایی که از راه تماس جنسی منتقل می‌شوند مانند سیفلیس، عفونت قارچی کلامیدیا، سوزاک و غیره افراد را مستعد ابتلا به ایدز در طول تماس جنسی با شریک بیمار می‌کند. در مورد علائم نشان دهنده عفونت ایدز باید گفت که بسیاری افراد وقتی برای اولین بار به این بیماری مبتلا می‌شوند هیچ علامتی ندارند.
اما در برخی دیگری علائمی چون علائم سرماخوردگی در ظرف یک یا دو ماه پس از قرارگرفتن در معرض ویروس بروز می‌کند. این علائم شامل تب، سردرد، خستگی و بزرگ شدن غدد لنفاوی است. این علائم اغلب ظرف یک هفته تا یک ماه ناپدید شده و اغلب با سایر عفونت‌های ویروسی اشتباه گرفته می‌شود. در طول این دوره افراد بسیار عفونت پذیر هستند و ویروس ایدز در مقادیر زیادی در مایعات اندام‌های تناسلی وجود دارد.
علائم شدیدتر معمولا تا 10 سال یا بیشتر در بزرگسالان و یا ظرف 2 سال در کودکان که در ابتدای تولد مبتلا به این بیماری بوده‌اند بروز می‌کند. زمانی که این بیماری برای اولین بار در امریکا مشاهده شد هیچ شیوه درمانی و دارویی برای معالجه آن وجود نداشت اما به تدریج محققان داروهای مختلفی را برای مقابله با آن تولید کردند از آنجا که این ویروس می‌تواند در برابر هر دارویی مقاوم شود پزشکان و متخصصان باید از روش‌های درمانی ترکیبی برای معالجه موثر آن استفاده کنند.
