«نام جعبه‌ای که تصویر من را در آن می‌بینید تلویزیون است» منوچهر نوذری مجری و هنرپیشه فقید در مصاحبه‌ای گفته بود نخستین مجری تلویزیون بوده که زمانی که مقابل دوربین قرار گرفته،این جمله را خطاب به بینندگان گفته است، بینندگانی که بعضی با چشمانی شگفت‌زده به تصویر نه چندان واضح صفحه شیشه‌ای چشم دوخته بودند و در ذهنشان به این فکر می‌کردند که این جعبه چطور کار می‌کند؛ جعبه‌ای که تا سال‌ها ابزاری شگفت انگیز برای مردم بود.
شمایل جعبه جادویی شامل یک جعبه چوبی بزرگ و پایه دار با شیشه‌ای محدب و در‌های لولایی و قفلی طلایی بود که در سال‌های انتهایی دهه سی به ابزاری لوکس و پراهمیت در زندگی مردم تبدیل شد و به مرور جای خود را در خانه‌ها باز کرد.
در میان خاطرات آن سال‌ها می‌توان روایت‌هایی از تعجب افراد مسن از حضور یک غریبه در خانه، چادر سر کردن مادربزرگ مقابل تلویزیون و تجمع همسایه‌ها و کودکان در تنها خانه محله که صاحب تلویزیون بود را مرور کرد. جعبه جادو، مردم آن سال‌ها را با دنیایی شگفت‌انگیز و سرگرم کننده مواجه کرده بود، دنیایی که درک مختصات آن تا حدودی برایشان غیرممکن بود.
خیلی زود تلویزیون‌های «سیرا»، «فیلیپس» و «بلر» تبدیل به رسانه‌ای تأثیرگذار در خانه مردم ایران شدند. در میان اسناد و آگهی‌هایی که در رسانه‌های مکتوب آن سال‌ها وجود دارد، ردپای آموزش استفاده از جعبه جادو به چشم می‌خورد. آگهی‌هایی که نشان می‌دهد مردم حتی پس از خرید تلویزیون هم با نحوه کار با آن آشنا نبودند.
زمزمه‌های تأسیس تلویزیون از ابتدای دهه سی به گوش می‌رسید، اما دولت و مجلس به نتیجه واحدی نمی‌رسیدند، در نهایت حبیب ثابت موفق شد در نیمه دوم این دهه مجوز ورود نخستین فرستنده تلویزیونی را بگیرد؛ فرستنده‌ای که ابتدا در تهران و بعد آبادان و اهواز شروع به فعالیت کرد.
اما تیرماه 1337 مجلس قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن به او اجازه داده می‌شد فرستنده تلویزیونی پایتخت را زیر نظر وزارت پست و تلگراف در تهران نصب کند و برای پوشش اخبار و انجام تبلیغات تابع مقررات اداره انتشارات و رادیو باشد. چند ماه بعد از تصویب این قانون، عصر روز 11 مهر نخستین شبکه تلویزیون خصوصی ایران با نام «تلویزیون ایران» که به «تلویزیون ثابت» معروف شد و بعضی آن را با نام «کانال 3» می‌شناختند، افتتاح شد. شاه، نخست‌وزیر، وزیر پست و تلگراف و حبیب ثابت پیام‌هایی را در مراسم افتتاحیه قرائت کردند.
از فردای آن روز تلویزیون ایران از ساعت 6 عصر تا 10 شب به پخش برنامه‌های سرگرم کننده مثل تئاتر، فیلم، سریال، انیمیشن و مسابقه و البته اخبار می‌پرداخت. متن بخش اخبار را اداره انتشارات و رادیو یا خبرگزاری پارس در اختیار مدیران تلویزیون قرار می‌دادند.
شبکه تلویزیونی بعدی که متعلق به ارتش امریکا بود یک سال بعد از افتتاح تلویزیون ثابت پاسال شروع به کار کرد. امریکایی‌ها پنج سال پیش از افتتاح این شبکه، یک ایستگاه رادیویی هم در تهران تأسیس کرده بودند. فعالیت رادیو و تلویزیون ارتش امریکا که برنامه‌هایی به زبان انگلیسی تولید و پخش می‌کرد، در سال 55 به دستور شاه متوقف شد.
اواسط دهه چهل سازمان «رادیو و تلویزیون ملی» تأسیس شد. تلویزیون ملی ایران به‌عنوان سومین شبکه تلویزیونی بعد از تلویزیون ثابت و شبکه ارتش امریکا شروع به کار کرد. پس از مدتی ثابت پاسال فرستنده‌های خود را به دولت فروخت و از این تاریخ به بعد، رادیو و تلویزیون به طور کامل زیر نظر حکومت اداره شد و تلویزیون ثابت اولین و آخرین تلویزیون کاملاً خصوصی ایران باقی ماند.
هر چند سایه سیاست‌های حکومت همواره بر اخبار و برنامه‌های این رسانه باقی ماند، اما وجه سرگرم کننده جعبه جادو تا سال‌ها مردم عصر تلویزیون را مسحور خود ساخت.
منبع: روزنامه ایران
