سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ادعای روزنامه نیویورک تایمز مبنی بر اینکه «سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران تلاش کرده از طریق واسطه‌هایی، به تیم جو بایدن درباره بازگشت بدون پیش شرط آمریکا به برجام پیام ارسال کند»، گفت: این خبر مربوط به اول هفته و کاملا ساختگی است. او در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما، با تاکید بر اینکه این دست رسانه‌ها از این پس از این‌گونه اخبار را در هر روز بیشتر خواهند ساخت، اظهار کرد: در نیویورک، همان روز توسط دفتر نمایندگی جواب داده شده که هیچ تماسی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم صورت نگرفته است. سخنگوی وزارت خارجه همچنین تصریح کرد: خبرسازی‌های زرد، شیوه مرسوم برخی رسانه هاست؛ به ویژه در روزهایی که دستشان خالی و تقاضای خبر هم بالاست. روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی با بیان اینکه بازگشت به برجام در حرف ساده اما در عمل به این راحتی نیست به نقل از منابعی دیپلماتیک مدعی شد که «عباس عراقچی» معاون وزیر خارجه ایران پس از انتخابات آمریکا تلاش کرده از طریق واسطه‌هایی این پیام را به «جو بایدن» رئیس‌جمهور منتخب(به گفته رسانه‌های آمریکایی) منتقل کند که آمریکا قبل از شروع هرگونه مذاکره باید بدون پیش شرط به برجام بازگردد. نیویورک تایمز به نقل از همین منابع نوشته، ایران مایل به توقف موقت غنی‌سازی اورانیوم یا کاهش سطح ذخایر اورانیوم خود نیست. این دیپلمات‌ها می‌گویند ایران زمانی به تعهدات کامل خود بازخواهد گشت که آمریکا به تعهدات خود بازگردد. با این وجود، این روزنامه آمریکایی در ادامه گزارش داده است که تیم جو بایدن هیچ پیامی از طرف ایرانی دریافت نکرده است و گفته‌اند که رسیدگی به این مساله(برجام) فقط بعد از مراسم تحلیف بایدن انجام خواهد شد. جو بایدن نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا در خلال مبارزات انتخاباتی قول داده است که تصمیمات دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا را در بعضی از حوزه‌ها از جمله توافق هسته‌ای ایران تغییر خواهد داد. ترامپ در سال 2018 با نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل و باوجود مخالفت جامعه جهانی، تحت فشارهای رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی از برجام به‌طور کامل خارج شد.
تمام گزینه‌ها روی میز است
این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که وزیر خارجه آمریکا در تازه‌ترین اظهارنظر با تاکید بر اینکه هنوز هم تمام گزینه‌ها برای مقابله با ایران روی میز است، مدعی شد کارزار فشار حداکثری و تحریم‌های یکجانبه علیه تهران موفق بوده‌اند. در حالی که طبق ارزیابی رسانه‌های آمریکایی حدود دو ماه بیشتر به پایان دولت کنونی آمریکا باقی نمانده، اما «مایک پمپئو» وزیر خارجه این کشور هنوز هم از تهدید کردن ایران دست برنداشته است. پمپئو روز جمعه در پایان سفر خود به فلسطین اشغالی، طی مصاحبه با روزنامه «جروزالم‌پست»، مدعی شد کارزار فشار حداکثری علیه ایران ادامه دارد و هنوز هم تمام گزینه‌ها برای مقابله با تهران روی میز است. اظهارات پمپئو در حالی است که کریس مورفی سناتور آمریکایی نوشته هیچ‌یک از 12 شرط «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا برای ایران محقق نشده‌اند. مورفی همچنین گفته سیاست ترامپ در قبال ایران شکست تمام‌عیار بوده است. او در ادامه خاطرنشان کرده است: «در عوض، ایران اکنون نسبت به سال 2016 ده برابر اورانیوم بیشتر دارد و زمان گریز هسته‌ای‌اش از 12 ماه به 3 ماه رسیده است. سیاست ترامپ در قبال ایران، شکست تمام‌عیار بوده است.»
خواسته اروپا تمدید بندهای زوال‌پذیر برجام
همزمان، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران نیز مدعی شده کشورهای اروپایی هم خواستار تمدید «بندهای زوال‌پذیر برجام» هستند. «الیوت آبرامز»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در مصاحبه‌ای که بامداد جمعه (به وقت تهران) منتشر شده گفته کشورهای اروپایی خواستار تمدید «بندهای زوال‌پذیر برجام» هستند. منظور از «بندهای زوال‌پذیر» در برجام که با نام «بندهای غروب آفتاب» هم شناخته می‌شود بندهایی در توافق هسته‌ای است که محدودیت‌های تعریف‌شده ذیل آنها برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران بعد از دوره‌های زمانی مشخص منقضی می‌شوند. آبرامز در مصاحبه با «الشرق‌الاوسط» درباره برنامه‌های احتمالی دولت آتی آمریکا برای بازگشت به برجام گفت: «بازگشت به برجام، مثل فشار دادن کلید برق نیست [استعاره از ساده بودن]. کار بسیار پیچیده‌ای است و برای من روشن نیست چطور این اتفاق می‌تواند در یک روز یا حتی ظرف چند ماه بیفتد.» او در ادامه به همگرایی‌های آمریکا و اروپا درخصوص سیاست‌های دو طرف در قبال ایران هم اشاره کرد و مدعی شد که کشورهای اروپایی هم خواستار تمدید بندهایی از برجام هستند که با گذشت زمان منقضی می‌شوند. سه کشور اروپایی به‌رغم ناتوانی در عمل به وعده‌های خود برای جبران آثار خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای روز چهارشنبه مدعی شده‌اند ایران به‌رغم حسن نیت آنها مرتکب «نقض جدی» این توافق هسته‌ای شده است. تروئیکای اروپا این ادعا را در بیانیه خود که خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر شده مطرح کرده‌اند. انگلیس، آلمان و فرانسه مدعی شده‌اند: «با وجود این، به‌رغم این تلاش‌های مبتنی بر حسن نیت، ایران اکنون یک سال و نیم است که مرتکب اقدامات متعددی در نقض جدی تعهدات هسته‌ای خود شده است. ما کماکان به شدت از اقدامات ایران که در حال تهی کردن توافق از مزایای اصلی آن در زمینه منع اشاعه است نگرانیم.»
تکذیب شایعات درباره درگیری با ایران
الیوت آبرامز نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در ادامه گفت‌وگویش با الشرق الاوسط برخی شایعات درباره اینکه دولت فعلی آمریکا به دنبال جنگ با ایران است را رد کرد و گفت دونالد ترامپ دنبال درگیری جدید در منطقه خاورمیانه نیست. همزمان فرمانده ستاد نیروهای تروریست آمریکایی در غرب آسیا (سنت‌کام) نیز گفته که کشورش دنبال جنگ با ایران نیست. «کنث مک‌کنزی»، روز پنج‌شنبه که در یک ویدئو کنفرانس با اندیشکده «شورای ملی روابط آمریکا-کشورهای عربی» صحبت می‌کرد گفت که کشورش به دنبال جنگ با ایران نیست. او گفت سیاست فشار حداکثری بعد نظامی ندارد. کنث‌مک‌کنزی با وجود این گفت چنانچه ایران وارد «دور فزاینده رفتارهای تنش‌زا با ایالات متحده شوند»، «سرانجام کار برایشان خوشایند نخواهد بود.» مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا نیز دیگر مقامی بود که گزینه نظامی علیه ایران را رد کرد. جان بولتون در گفت‌وگو با روزنامه واشنگتن پست در پاسخ به این سوال که آیا ترامپ اقدام نظامی علیه ایران انجام خواهد داد، گفت: نه فکر نمی‌کنم. این یکی از همان روش‌های معمول غیرمعقول، گمراه‌کننده، متناقض و عجیبی است که طبق آن تصمیم‌گیری می‌کند. بولتون سپس گفت که از نظر او ترامپ ظرف مدت سی روز آینده به ملاقات با مقامات ایران و مذاکره برای بازگشت به توافق هسته‌ای فکر می‌کند.
برجام به مویی بند است
از سوی دیگر معاون سیاسی وزیر خارجه دولت باراک اوباما، شرایط فعلی برجام را بسیار سخت توصیف کرد و گفت شکی نیست که برجام به سختی به مویی آویزان شده است. به گزارش «ایرنا» وندی شرمن روز پنج‌شنبه در گفت‌وگوی مجازی با بخش بازاندیشی ایران که در مدرسه پیشرفته بین‌المللی دانشگاه جان هاپکینز فعالیت دارد، درباره وضعیت فعلی برجام افزود: ناراحت‌کننده است که به خاطر مجموعه اقدامات ایالات متحده و ایران اکنون ما در مکانی هستیم که ایران قدم‌هایی را فراتر از برجام برداشته است که به تازگی گزارشی را درباره سانتریفیوژهای پیشرفته داشتیم که البته نگران‌کننده است. شرمن اظهار کرد: ما در یک شرایط واقعا سخت قرار داریم، به نظر می‌رسد رئیس‌جمهوری ترامپ در تلاش است تا شرایط را به نفع آمریکا تغییر دهد و ایران هم به همان اندازه به دنبال تغییر شرایط به نفع خود، پیش از دولت جدید آمریکا است.
