خبرگزاری مهر: ششم مهرماه امسال تحولات در شمال رود ارس وارد مرحله جدیدی شد و دولت آذربایجان عملیات گسترده و همه جانبه ای را برای عقب راندن نظامیان ارمنستانی از منطقه قره باغ و بازپس‌گیری نقاط اشغالی آغاز کرد.
باکو عملیات آزادسازی مناطق اشغالی را پس از 28 سال در حالی شروع کرد که کشورهای همسایه بویژه ایران تاکید ویژه‌ای بر حل مسالمت‌آمیز این بحران داشتند. نکته دیگری که در آغاز نگرانی‌هایی را به وجود آورد، ایجاد زمینه‌ای برای انتقال برخی از اعضای گروه‌های تکفیری از مناطق اشغالی شمال غرب سوریه بود که واکنش کشورهای همسایه را در پی داشت.
با تمامی این موارد، نتیجه این شد که توازن قدرت در منطقه قره باغ به سود نیروهای آذربایجانی تغییر کرد و نظامیان ارمنستانی متحمل شکست شدند.
نیروهای ارتش آذربایجان پس از 44 روز درگیری سنگین توانستند حدود 3 هزار و 500 کیلومتر از مساحت اشغالی از جمله تمامی مناطق مرزی مشترک با ایران به طول 132 کیلومتر را در منطقه قره باغ آزاد و به کنترل در بیاورند.
دولت آذربایجان در این جنگ پیروز میدان شد و با آزادی مناطق مهمی مانند «شوشا، فضولی، هادروت، قبادلی، زنگیلان، جبرائیل، قراوند و …» حدود 35 درصد از مساحت منطقه قره باغ را از اشغال نظامیان ارمنستانی خارج کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل مهر، در حالی که تحولات در منطقه قره باغ به سود باکو و متحدانش پیش می‌رفت، مسکو برای توقف درگیری‌ها و برقراری آتش بس وارد عمل شد و در نهایت با توافقی که میان دو طرف به امضا رسید جنگ در بیستم آبان ماه در منطقه قفقاز پایان یافت.
دولت آذربایجان در این توافق امتیازهای دیگری را هم به دست آورد و مقرر شد نیروهای ارمنستانی بخش‌هایی دیگر از مناطق اشغالی شمال شرق، شمال غرب، جنوب غرب و غرب منطقه قره باغ را به نیروهای ارتش آذربایجان تحویل دهند.
بر مبنای توافق به دست آمده، نظامیان ارمنستانی حدود 35 درصد از خاک منطقه قره باغ را تخلیه می‌کنند تا باکو در مجموع 70 درصد از مساحت این منطقه مهم و راهبردی (بخش‌های کوچکی از قره باغ کوهستانی و نواحی اشغالی 1993) را به کنترل دربیاورد.
بخش‌های وسیعی از مناطق «آقدام، لاچین، کلبجر، قراگول» که خارج از محدوده قره باغ کوهستانی هستند به همراه مناطق غربی و شمال غربی علادین و مناطق غربی، جنوب غربی و شمال غربی قبادلی نقاطی به شمار می‌آیند که در این توافق از تصرف ایروان خارج و به تسلط باکو در می‌آیند.
ایجاد یک مرکز نظارت بر روند اجرای توافق، بازگشت آوارگان به قره باغ، تبادل اسرا و اجساد و استقرار 5 ساله حدود 2 هزار نیروی صلحبان روسی در خطوط تماس منطقه کوهستانی قره باغ و کریدور لاچین از جمله مناطق «خان کندی، خوجالی، مارتونی و …» بندهای دیگر این توافق است.
بر اساس این توافق، یک مسیر ارتباطی امن از آذربایجان به سمت منطقه نخجوان باز خواهد شد و در مقابل نیز از طریق کریدور لاچین یک مسیر مستقیم زمینی از مرکز منطقه قره باغ کوهستانی (شهر استپاناکرت یا همان خانکندی) به سمت ارمنستان ایجاد می‌شود و روسیه امنیت این دو مسیر را تأمین می‌کند.
به گزارش گروه بین‌الملل مهر، دولت آذربایجان در جریان جنگ 44 روزه و توافق به دست آمده مناطق حومه قره باغ کوهستانی (نواحی اشغالی 1993) که حدود 30 سال قبل از دست داده بود را از اشغال خارج کرد و همچنین بخشی‌های کوچکی از جنوب قره باغ کوهستانی را به تصرف درآورد؛ با این توافق برخی از ارمنی‌های ساکن منطقه قره باغ کوهستانی نیز دراین منطقه ماندند که هنوز وضعیت آن به طور نهایی مشخص نشده است.
