تصویر صادرات نفتی در بهار ۹۹

کاهش 50 درصدی صادرات در فصل بهار

بانک مرکزی در گزارش نماگرهای اقتصادی، آمار صادرات نفتی و غیرنفتی در سه ماه نخست سال‌جاری را منتشر کرد. آمارها نشان می‌دهد مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی کشور در بهار 99، حدود 9 میلیارد دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 50 درصدی را تجربه کرده است. کل صادرات کالایی کشور در 12 ماه سال گذشته 4/ 59 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال 97 کاهش 4/ 36 درصدی را ثبت کرده است.

براساس گزارش رسمی بانک مرکزی در بهار سال‌جاری مبلغ صادرات نفتی کشور 9/ 3 میلیارد دلار بوده که نسبت به بهار سال گذشته کاهش قابل ملاحظه‌ای را ثبت کرده است. آمارها نشان می‌دهد صادرات نفتی در سه ماه نخست 98، حدود 4/ 10 میلیارد دلار بوده است. برای این کاهش می‌توان سه دلیل عمده در نظر گرفت؛ اولا تحریم‌ها که مهم‌ترین مانع صادرات نفت ایران به‌شمار می‌آید. دوم شیوع ویروس کرونا که به واسطه آن در سه ماه نخست سال‌جاری اغلب کشورهای دنیا درگیر موج اول پاندمی بودند و به واسطه آن بسیاری از کارخانه‌ها با تعطیلی مواجه شدند. سومین دلیل نیز کاهش قیمت نفت است. تعطیلی سراسری در دنیا سبب کاهش تقاضای جهانی برای نفت و افت قیمت آن بود.

بررسی روند صادرات نفتی از سال 95 نشان می‌دهد که در این سال صادرات نفتی حدود 7/ 55 میلیارد دلار بوده است. در سال 96، صادرات نفتی با رشد 18 درصدی به حدود 8/ 65 میلیارد دلار می‌رسد، اما در سال 97، صادرات نفتی با کاهش مواجه می‌شود. براساس آمار منتشر شده در این سال، درآمد نفتی حدود 7/ 60 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال قبل آن، کاهش 8/ 7 درصدی را تجربه کرده است. روند کاهشی در سال 98 نیز ادامه داشته به‌طوری که در این سال کل صادرات نفتی کشور 29 میلیارد دلار بوده است. در واقع صادرات نفتی 98 نسبت به 99 تقریبا نصف شده است. تحریم‌ها از یک سو و کاهش قیمت نفت از سوی دیگر دو عامل کاهش درآمدهای نفتی کشور طی این سال‌ها بوده است.

کاهش 31 درصدی درآمدهای غیرنفتی

گزارش بانک مرکزی در نماگرهای اقتصادی، میزان صادرات غیرنفتی را نیز منتشر می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که در سه ماه نخست سال‌جاری میزان صادرات غیرنفتی 1/ 5 میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 31 درصد کاهش داشته است. رقم صادرات غیرنفتی کشور در فصل بهار سال گذشته 4/ 7 میلیارد دلار بوده است. کاهش صادرات غیرنفتی در سالی که اپیدمی کرونا وجود داشته، قابل پیش‌بینی بود. البته متوسط قیمت دلار در خرداد ماه 99 نسبت به اسفند 98 حدود 15 درصد رشد داشته که انگیزه زیادی برای صادرات ایجاد می‌کند. اما به نظر می‌رسد تحریم‌ها مانع مهمی برای رسیدن به این هدف بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد بسته بودن مرزها به دلیل شیوع ویروس کرونا و تحریم‌ها دو عامل مهم در کاهش صادرات غیرنفتی در فصل بهار بوده است.

روند صادرات غیرنفتی در کشور نیز از سال 95 تا 97 روندی صعودی بوده است. آمارها نشان می‌دهد مبلغ صادرات غیرنفتی در کشور سال 95 حدود 28 میلیارد دلار بوده که در سال 96 با افزایش 5/ 14 درصدی به رقم 3/ 32 میلیارد دلار رسیده است. در سال 97 نیز این روند افزایشی ادامه داشته و با افزایش حدود 2/ 1 درصدی رقم صادرات غیر نفتی به حدود 7/ 32 میلیارد دلار رسیده است. اما آمارها نشان می‌دهد که صادرات غیرنفتی در سال 98، حدود 4/ 30 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال گذشته کاهش 7 درصدی را ثبت کرده است. احتمالا علاوه بر افزایش قیمت دلار که بر روی صادرات غیرنفتی اثر گذار بوده، برخی معافیت‌های صادراتی از کاهش بیشتر مبلغ صادرات غیرنفتی کشور اثرگذار بوده است.