خبرگزاری مهر: هر ساله در ماه آذر ثبت نام آزمون‌های کشوری سال آینده آغاز می‌شود و امسال ثبت نام آزمون‌ها از آزمون دکتری آغاز شده است و ثبت نام برای این آزمون در روز‌های 2 تا 9 آذر صورت می‌گیرد. آزمون بعدی که داوطلبان در انتظار آغاز ثبت نام آن هستند آزمون کارشناسی ارشد است که در روز‌های 16 تا 23 آذرماه انجام می‌گیرد.
ثبت نام کنکور سراسری به عنوان مهمترین آزمون کشوری در روز‌های 12 تا 18 بهمن ماه صورت می‌گیرد. آزمون‌های کشوری سال 1400 به ترتیب در اسفندماه 99، در خردادماه 1400 و در تیرماه 1400 برگزار می‌شوند.
نظام قدیم متوسطه از سکه افتاد!
اما مهمترین تغییر در نظام آزمون‌های کشوری، تغییر شیوه آزمون سراسری از طراحی دو نوع سوال به یک نوع سوال و مبنا قرار گرفتن نظام جدید متوسطه برای طراحی سوالات کنکور بود.
پس از برگزاری کنکور سال 1399، زمزمه‌هایی میان داوطلبان شکل گرفت که با توجه به وجود داوطلبان نظام قدیم متوسطه، آزمون سال 1400 هم همانند سه سال گذشته با دو نوع سوال برگزار می‌شود، اما در دکتر ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در گفتگو با خبرنگار مهر این شایعه را رد و تاکید کرد: با توجه به میزان شرکت کنندگان در کنکور و پوشش محتوای دروس نظام جدید متوسطه، کنکور 1400 بر اساس نظام جدید متوسطه برگزار شده و سوالی از نظام قدیم طرح نمی‌شود.
وی درباره تقاضای تمدید نظام قدیم آموزش متوسطه در طرح سوالات کنکور سراسری سال 1400 گفت: بررسی ما نشان می‌دهد که افرادی متقاضی تمدید نظام قدیم در کنکور هستند که تاکنون حداقل سه بار در کنکور با سوالات نظام قدیم امتحان داده اند. برخی از این افراد بیش از 4 یا 5 بار بیشتر در کنکور شرکت کرده اند.
رئیس سازمان سنجش با اشاره به آمار داوطلبان کنکور سراسری از دو نظام آموزش متوسطه گفت: در کنکور سال 1399 از حدود یک میلیون و 166 هزار نفر داوطلب کنکور سراسری در مجموع گروه‌های آزمایشی 196 هزار نفر از نظام قدیم و 969 هزار نفر از نظام جدید در آزمون شرکت کردند. ضمن اینکه از تعداد 196 هزار نفر، تعداد 53 هزار نفر فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند. در واقع 83.2 درصد داوطلبان نظام جدید و 16.8 درصد نظام قدیم بوده اند.
وی خاطرنشان کرد: بیشترین داوطلب نظام قدیم آموزش متوسطه 117 هزار نفر در گروه تجربی بودند و در بقیه گروه‌های آزمایشی تعداد اندکی نظام قدیم بودند؛ لذا براساس توزیع‌های آماری پیش بینی می‌شود در سال آینده حدود 80 هزار نفر نظام قدیم داشته باشیم که حدود 60 هزار نفر از این تعداد در تجربی خواهند بود.
زمانی که دو نوع سوال طراحی می‌شود برای اینکه سطح دشواری و سختی و همترازی هر دو نظام آموزشی رعایت شود بخش عمده‌ای از سوالات از مباحث مشترک دو نظام انجام می‌گیرد و این در حالی است که نظام آموزش متوسطه حدود 6 سال است که عوض شده است و طراحی بخشی از آن نمی‌تواند نظام جدید آموزش متوسطه را به صورت کامل پوشش دهد و نمی‌شود کل سیستم آموزش کشور معطل یک عده شود
رئیس سازمان سنجش درباره تأثیر طراحی دو نوع سوال بر اساس تفاوت نظام آموزش متوسطه یادآور شد: زمانی که دو نوع سوال طراحی می‌شود برای اینکه سطح دشواری و سختی و همترازی هر دو نظام آموزشی رعایت شود بخش عمده‌ای از سوالات از مباحث مشترک دو نظام انجام می‌گیرد و‌ای ن در حالی است که نظام آموزش متوسطه حدود 6 سال است که عوض شده است و طراحی بخشی از آن نمی‌تواند نظام جدید آموزش متوسطه را به صورت کامل پوشش دهد و نمی‌شود کل سیستم آموزش کشور معطل یک عده شود.
مدتی بعد شورای سنجش و پذیرش دانشجو در 22 مهرماه 99 جلسه‌ای را برگزار کرد و مقرر شد از آزمون سراسری سال 1400 و بعد از آن، سنجش فقط با یک آزمون و بر مبنای دروس نظام آموزشی جدید 3-3-6 انجام می‌شود.
همچنین در این جلسه تاکید شد میزان و نحوه تأثیر سوابق تحصیلی در آزمون سراسری سال 1400 همانند سال 1399 حداکثر 30 درصد با تأثیر مثبت است و مواد و ضرایب دروس امتحانی و دروس مؤثر سوابق تحصیلی آزمون سال 1400 همانند سال 1399 است.
با وجود تاکید رئیس سازمان سنجش بر این موضوع که پرونده کنکور 1400 بر اساس نظام جدید بسته شده است، اما همچنان تعدادی از داوطلبان از ظرفیت کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و فضای مجازی برای طرح خواسته خود استفاده کردند و تاکید کردند که حتی با وجود تعداد کم داوطلبان نظام قدیم، این داوطلبان حق دارند از سوال جداگانه استفاده کنند.
این داوطلبان مطالبات خود را مطرح کردند تا جایی که علیرضا منادی سفیدان رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در نامه‌ای از دکتر منصور غلامی وزیر علوم خواست موضوع تمدید کنکور نظام قدیم در سال 1400 در نشست شورای سنجش و پذیرش دانشجو مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در این نامه یادآور شد: «با توجه به تقاضای تعداد قابل توجهی از داوطلبان کنکور سراسری نظام قدیم مبنی بر تمدید مجدد کنکور نظام قدیم برای آخرین بار، لطفاً دستور فرمائید موضوع با نظر مساعد و موافق در شورای سنجش و پذیرش دانشجو که جایگاه قانونی تصمیم گیری در این خصوص را برعهده دارد مورد بررسی مجدد قرار گیرد».
اما شورای سنجش و پذیرش دانشجو با کنکور 1400 برای نظام قدیم موافقت نکرد و اعلام کرد که آزمون سراسری سال 1400 و بعد از آن، صرفاً بر مبنای دروس نظام آموزشی جدید 3-3-6 برگزار خواهد شد و به این ترتیب داوطلبان نظام قدیم باید دروس نظام جدید متوسطه را مطالعه کنند.
تغییر وزن آزمون کتبی در دکتری؛ درصدی که تنها 24 ساعت دوام آورد.
اما آزمون دکتری تخصصی نیز سال‌ها است به آزمونی با بیشترین تغییر بدل شده است. آزمون دکتری تخصصی پیش از این در سال‌های گذشته توسط دانشگاه‌ها به صورت متمرکز برگزار می‌شد و پذیرش دکتری دانشگاهی بود، اما بعد از شکایات زیادی که از سوی داوطلبان مبنی بر عدم رعایت عدالت آموزشی در پذیرش مطرح شد، تصمیم گرفته شد که آزمون به صورت نیمه متمرکز برگزار شود.
آزمون نیمه متمرکز هم در این سال‌ها دستخوش تغییرات زیادی شد و با تغییرات مکرر وزن آزمون کتبی، سوابق تحصیلی، وزن مصاحبه، دائماً برای داوطلبان نوآوری بوجود آمد!
در جدیدترین تغییرات برای آزمون ورودی دوره‌های دکتری (Ph.D) سال 1400 ابتدا سازمان سنجش اطلاعیه‌ای درباره رشته‌ها، مواد امتحانی و ضرایب دروس هر یک از مجموعه‌های امتحانی آزمون منتشر کرد.
در این اطلاعیه تاکید شده بود که پذیرش دانشجو در سال 1400 بر اساس قانون «سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» مصوب 18 اسفند 94 مجلس شورای اسلامی و همچنین آئین نامه اجرایی مربوطه و مصوبات «شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی» صورت خواهد گرفت.
بر اساس قانون فوق و مصوبه جلسه 13 تاریخ 30 آذرماه سال 98 شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی از آزمون دکتری سال 1400 به بعد میزان تأثیر هر یک از مولفه‌ها در سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری ناپیوسته بر حسب هر یک از شیوه‌های «آموزشی پژوهشی» و «پژوهش محور» به شرح زیر است:
الف. دکتری آموزشی پژوهشی: سنجش و پذیرش برای ورود به دوره دکتری ناپیوسته آموزشی پژوهشی بر اساس معیار‌های زیر صورت می‌گیرد:
1- آزمون متمرکز (40 درصد)
2- سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (20 درصد)
3- مصاحبه علمی و سنجش عملی (40 درصد)
بر اساس این مصوبه مشخص شد که خواسته دانشگاه‌ها مبنی بر افزایش وزن مصاحبه و افزایش اختیار آن‌ها در پذیرش دانشجوی دکتری تأمین شده است و 10 درصد از وزن آزمون کتبی کاسته شده است، اما میزان درصد‌ها تنها 24 ساعت دوام یافت و سازمان سنجش آموزش کشور در اصلاحیه‌ای اعلام کرد سهم آزمون متمرکز برای ورود به دوره دکتری ناپیوسته آموزشی-پژوهشی همچون گذشته 50 درصد است.
در اصلاحیه آمده بود: «به اطلاع داوطلبان آزمون دکتری سال 1400 می‌رساند که با توجه به عدم اطلاع رسانی قبلی بر اساس آئین نامه اجرایی قانون سنجش و پذیرش تحصیلات تکمیلی، میزان تأثیر هریک از مولفه‌ها در سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری ناپیوسته در بند الف مربوط به دکتری آموزشی-پژوهشی در اطلاعیه مذکور به شرح ذیل اصلاح و همانند سال 1399 خواهد بود:
الف- دکتری آموزشی – پژوهشی: سنجش و پذیرش برای ورود به دوره دکتری ناپیوسته آموزشی-پژوهشی بر اساس معیار‌های زیر صورت می‌گیرد:
1. آزمون متمرکز (50 درصد)
2. سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (20 درصد)
3. مصاحبه علمی و سنجش عملی (30 درصد)
با انتشار این اصلاحیه همچنان آزمون دکتری رکورد دار تغییرات در آزمون‌ها است و داوطلبان و دانشگاه‌ها نیز همچنان در تلاطم این موضوع هستند که وزن بیشتری را به شیوه مورد نظر خود بدهند.
اما این در حالی است که همچنان باید منتظر تغییرات در آزمون‌های دکتری و کارشناسی ارشد بود. طبق گفته منصور کبگانیان قائم مقام ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی ساماندهی پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی به ویژه در مقطع دکتری در دستور کار قرار گرفته است.
قائم مقام ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره یادآور شده است دانشگاه‌های مطرح به طور مرتب نارضایتی خود را از نحو پذیرش دانشجو در دوره دکتری تخصصی اعلام می‌کنند و اعلام کرده اند پذیرش در این دوره‌ها کیفیت لازم را ندارد.
کبگانیان خاطرنشان کرد: وزارت علوم ملزم شده است طی یک ماه آینده طرح کنکور پذیرش دانشجویان دکتری تخصصی را به ستاد نقشه جامع علمی کشور ارائه دهد تا راه حلی جامع در این زمینه پیش بینی شود.
داوطلبان ارشد همچنان منتظر پذیرش بدون آزمون
آزمون کارشناسی ارشد نیز تحت تأثیر کرونا قرار گرفته است و با وجود اینکه جزئیات رشته‌ها و مواد امتحانی آزمون ورودی مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته سال 1400 اعلام شده است و ثبت نام برای این آزمون از 16 آذر 99 آغاز می‌شود، اما هنوز تکلیف پذیرش بدون آزمون در مقطع کارشناسی ارشد در سال 1399 مشخص نشده است.
پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد بر اساس قانون «سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی» مصوب 18 اسفند سال 94 مجلس شورای اسلامی و همچنین آئین نامه اجرایی مربوطه و مصوبات «شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی» صورت خواهد گرفت، اما امسال ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا نیز مصوبه‌ای در زمینه کارشناسی ارشد ارائه کرده است.
علیرضا منادی سفیدان رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره موافقت ستاد ملی کرونا در زمینه پذیرش بدون کنکور در مقطع کارشناسی ارشد گفت: مقرر شده است برای رشته محل‌هایی که تعداد داوطلب آن‌ها در آزمون کارشناسی ارشد کمتر از ظرفیت است کنکور برگزار نشود و پذیرش از طریق سوابق تحصیلی باشد.
وی یادآور شد: با شیوع ویروس کرونا جذب دانشجویان به ویژه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد بدون برگزاری آزمون مطرح شد که این مسئله در شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی مطرح و مقرر شد این پیشنهاد از دو طریق پیگیری شود.
رئیس کمیسیون آموزش مجلس خاطرنشان کرد: مقرر شد برای رشته محل‌هایی که تعداد داوطلب آن‌ها در آزمون کارشناسی ارشد کمتر از ظرفیت است، بدون برگزاری آزمون و صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی و معدل دوره کارشناسی پذیرش دانشجو به صورت متمرکز انجام شود و تخمین زده می‌شود بیش از 90 درصد رشته‌های آزمون کارشناسی ارشد این شرایط را داشته باشند.
این در حالی است که شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی باید آئین نامه‌ای برای این منظور تدوین کند که هنوز این آئین نامه اجرایی نشده است تا رشته‌ها و شرایط پذیرش بدون آزمون در مقطع کارشناسی ارشد مشخص شود.
به گزارش مهر، به نظر می‌رسد با توجه به شرایط بحران کرونا و تغییراتی که در نحوه آموزش دانشگاه‌ها رخ داده است، هم دانشگاه‌ها و هم داوطلبان باید در انتظار تغییرات جدی در نظام آموزش عالی باشند.
