دانستنی هایی درباره سرطان کلیه

دکتر محمد رضا صفری نژاد

کلیه‌‌ها دو عضو لوبیائی شکل هستند که در هر طرف در زیر دنده‌‌ها  و در ناحیه پهلوها قرار گرفته‌اند و مثل هر عضو دیگر بدن می‌‌توانند سرطانی شوند. کلیه‌‌ها مسئول دفع مواد زائد از بدن هستند. سرطان کلیه جزو سرطانهای با مشی بد محسوب می‌‌شود. سرطان کلیه 2 درصد سرطان‌های بدن را شامل می‌‌شود. در آمریکای شمالی بیشترین میزان شیوع و در آسیا و آفریقا کمترین میزان شیوع را دارد.  در انگلستان سرطان کلیه هشتمین سرطان شایع در مردان و نهمین سرطان شایع در زنان می‌‌باشد. در سالهای اخیر به میزان شیوع سرطان کلیه در تمامی جوامع افزوده شده است. من از وجود آمار سرطان کلیه در کشور خودمان اطلاعی ندارم ولی میزان بروز سرطان کلیه در 30 سال گذشته در انگلستان 2 برابر شده است. مقداری از این افزایش، مربوط به پیشرفت در تکنیکهای تشخیصی می‌‌باشد. تعدادی از سرطان‌ها به آهستگی پیشرفت می‌‌کنند و تعدادی دیگر رشد سریع داشته و غیر قابل درمان هستند. هنوز شیمی درمانی مؤثر برای سرطان کلیه ابداع نشده است. سرطان کلیه اکثرا در افراد بالای 40 سال دیده می‌‌شود. هنوز علت این بیماری بخوبی مشخص نشده است، ‌ولی یک عده فاکتورهای خطر وجود دارند که فرد را مستعد ایجاد سرطان کلیه می‌‌کنند.

فاکتورهای خطر 
 کشیدن سیگار: کشیدن سیگار خطر ایجاد سرطان کلیه را دو برابر می‌‌کند.  چاقی: افراد چاق بیشتر از افراد عادی مبتلا به سرطان کلیه می‌‌شوند.  فشارخون بالا  دیالیز طولانی مدت   شغل: افرادیکه با آسبستوز (لنت ترمز) و کادمیوم (صنایع تلویزیون سازی) سروکار دارند، خطر ابتلاء به سرطان کلیه در آنها زیاد می‌‌شود. ذرات پراکنده آسبستوز در فضا ناشی از خوردگی لنت ترمز سرطانزا است.   جنس: مردان بیشتر از زنان مبتلا به سرطان کلیه می‌‌شوند.   سابقه فامیلی: کسانی‌که در یکی از افراد خانواده سابقه سرطان کلیه دارند، شانس ایجاد سرطان کلیه در آنها بیشتر از افراد عادی است.
اینکه تمامی افراد مبتلا به سرطان کلیه دارای عوامل خطر فوق باشند، اینطور نیست، بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کلیه، دارای هیچیک از فاکتورهای خطر فوق نیستند.

علائم

علائم و نشانه‌های سرطان کلیه کدام‌ها هستند؟ شایعترین علامت وجود ادرار خونی  است. درد مبهم در پهلوها که مداوم است و از بین نمی رود. وجود توده (Mass) در پهلوها  کاهش وزن. تب خستگی، ضعف و بیحالی
ممکن است یک عفونت، کیست کلیه و سایر موارد نیز سبب علائم فوق شوند، ولی بیمار باید هوشیار باشد، که به موقع به پزشک مراجعه و بررسی شود. سه علامت وجود خون در ادرار، درد پهلو و وجود توده در پهلو بیانگر وجود سرطان کلیه است، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.   در مردان 8/1 برابر زنان دیده می‌‌شود. سرطان کلیه شیمی درمانی موثر ندارد. سرطان کلیه در مقابل پرتو درمانی مقاوم است. تنها درمان موثر سرطان کلیه در  هر مرحله جراحی است.  در مراحل پیشرفته بیماری، پیش آگهی خیلی بد است.

تشخیص
پزشک ابتدا بیمار را معاینه می‌‌کند، اگر مشکوک به سرطان کلیه باشد، بهترین تست تشخیصی، CT اسکن است.

درمان

برای مشخص ساختن روش درمانی هر سرطانی باید ابتدا مشخص کرد که سرطان در کدام مرحله است (مراحل ابتدائی یا پیشرفته). 
سرطان کلیه دارای 4 مرحله است:   مرحله یک: اندازه توده (Mass) سرطانی کوچکتر از 7 سانتی متر و محدود به کلیه است.   مرحله 2: اندازه توده سرطانی بزرگتر از 7 سانتیمتر و محدود به کلیه است.   مرحله 3: توده سرطانی از کلیه عبور کرده و نواحی اطراف کلیه را گرفتار کرده است، ولی دست‌اندازی دور دست ندارد.   مرحله 4: سرطان به نقاط دور دست مثل کبد و ریه دست‌اندازی کرده است. متأسفانه سرطان کلیه شیمی درمانی مؤثر ندارد و در مقابل پرتودرمانی نیز مقاوم است، بنابراین درمان در هر مرحله ای جراحی است. باید حداکثر سعی را کرد که تمام سرطان از بدن بیمار با جراحی خارج گردد. در جراحی برای سرطان کلیه هر آنچه که در داخل فاسیای کلیه وجود دارد که شامل غده فوق کلیه نیز می‌‌شود، درآورده می‌‌شود. پس از جراحی بیمار باید بطور دقیق تحت نظر باشد و دستورات پزشک را اجرا کند. معمولاً  در ابتدا هر شش ماه CT اسکن، عکس سینه و آزمایشات خون انجام می‌‌شوند.  شانس عود سرطان پس از جراحی بخصوص در مراحل 3 و 4 زیاد است. اگر سرطان کلیه عود کرد باید مجددا جراحی شود. شایعترین محل عود، همان محل درآوردن کلیه می‌‌باشد. روی هم رفته 70 درصد بیماران مبتلا به سرطان کلیه 5 سال زنده می‌‌مانند ولی متأسفانه در مراحل پیشرفته از این میزان به مقدار زیادی کاسته می‌‌شود.