بازگشت رونق به حراج اوراق

جزئیات حراج اوراق دولتی

بانک‌مرکزی آخرین آمار حراج اوراق دولتی را که طی هفته منتهی به 4 آذر ماه انجام شده منتشر کرده است. آمارها نشان می‌دهد از سه‌شنبه 27 آبان ماه که حراج بیست و پنجم برگزار شده تا سه‌شنبه هفته جاری، مجموعا 5/ 5 هزار میلیارد تومان اوراق دولتی به فروش رسیده است. این آمارها نشان می‌دهد در چهارشنبه 28 آبان ماه نهادهای مالی 500 میلیارد تومان اوراق اراد56 را با نرخ بازده تا سررسید 5/ 21 درصد و 9/ 1هزار میلیارد تومان اوراق اراد53 را با نرخ بازده تا سررسید 3/ 21 درصد خریداری کردند. در روزهای یکشنبه و دوشنبه هفته جاری نیز سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی 6/ 17 میلیارد تومان اوراق اراد53 را در نرخ بازده کشف شده در آخرین حراج خریداری کردند. بنابراین تا پیش از حراج روز سه‌شنبه 4 آذر ماه، در مجموع 4/ 2 هزار میلیارد تومان اوراق دولتی به فروش رفته است. در حراج روز سه‌شنبه نیز سه بانک سفارش‌های‌ خود را به ارزش 1/ 2 هزار میلیارد تومان در سامانه‌های بازار بین‌بانکی ثبت کردند که وزارت اقتصاد با کل تقاضای ثبت شده موافقت کرد. به عبارت دیگر، وزارت امور اقتصادی و دارایی با فروش یک هزار میلیارد تومان اوراق اراد49 با نرخ بازده تا سررسید 3/ 21درصد، هزار میلیارد تومان اوراق اراد54 با نرخ بازده تا سررسید 5/ 20درصد و 5/ 46 میلیارد تومان اوراق اراد53 با نرخ بازده تا سررسید 3/ 21درصد موافقت کرد. علاوه براین، در هفته جاری، حدود هزار میلیارد تومان نیز اوراق دولتی در فرآیند خارج از حراج و در بورس به فروش رسیده است. بانک‌مرکزی در اطلاعیه خود اعلام کرده سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی در فرآیند خارج از حراج و از طریق بورس 250 میلیون تومان اوراق اراد53 و یک هزار میلیارد تومان اوراق اراد55 را خریداری کردند. نرخ تا سررسید این اوراق نیز مانند سایر اوراق سه ساله در هفته جاری، 3/ 21 درصد بوده است. در مجموع 26 حراج انجام‌شده، حدود 79 هزار میلیارد تومان اوراق دولتی به فروش رسیده که 51 هزار میلیارد تومان آن از طریق حراج و 28 هزار میلیارد تومان آن از طریق فروش در بورس بوده است.

تاثیر انتظارات بر رونق اوراق دولتی

بررسی روند فروش اوراق دولتی در فصل پاییز نشان می‌دهد در پنج دوره حراج اوراق دولتی که از اول مهرماه تا 29 مهرماه انجام شده، کل درآمد دولت از فروش این اوراق حدود 7/ 1 هزار میلیارد تومان بوده که به نسبت ماه‌های قبل کاهش قابل‌توجه داشته است.

در چهار حراج انجام شده در آبان ماه نیز که از 6 آبان تا 28 آبان ماه انجام شده کل اوراق فروخته شده در حدود 1/ 4 هزار میلیارد تومان بوده است. در هفته اول آذر ماه نیز حدود 1/ 3 هزار میلیارد تومان اوراق دولتی فروخته شده است. این آمارها نشان می‌دهد اگرچه فروش اوراق دولتی در ابتدای پاییز با کم‌تقاضایی از سوی بانک‌ها و نهادهای مالی روبه‌رو بوده است، اما از هفته آخر آبان ماه رونق به بازار اوراق دولتی بازگشته است. به‌نظر می‌رسد تحولات سیاسی آمریکا در پی انتخابات انجام شده و انتخاب جو بایدن برای ریاست‌جمهوری آمریکا، به‌شدت روی انتظارات تورمی مردم در کشور ما اثرگذار بوده است. نگاهی به تحولات سایر بازارها و کاهش قیمت ارز، سکه و خودرو نیز نشان می‌دهد مردم افق آینده را به تاریکی قبل نمی‌بینند در نتیجه انتظارات تورمی کاهش پیدا کرده است. کاهش انتظارات تورمی روی تقاضای بانک‌ها و نهادهای مالی نیز اثرگذار بوده است. به‌طوری که روند تقاضای بانک‌ها برای خرید اوراق دولتی در هفته جاری به سطح 2 هزار میلیارد تومان رسیده است.

افزایش نرخ سود اوراق

بانک‌مرکزی در گزارش هفتگی خود از فروش اوراق دولتی، آمار نرخ سود این اوراق را نیز منتشر می‌کند. در واقع گزارش بانک‌مرکزی شفاف‌ترین آمار از وضعیت نرخ سود را نشان می‌دهد. بررسی روند نرخ سود اوراق دولتی که در گزارش بانک‌مرکزی منتشر می‌شود نشان می‌دهد نرخ سود اوراق دو ساله در هفته جاری به 5/ 20 درصد و نرخ سود اوراق سه ساله به 3/ 21 درصد رسیده است.  این درحالی است که در هشت حراج انجام شده طی دوره اول مهر تا 20 آبان، نرخ سود اوراق دو ساله 20 درصد و نرخ اوراق سه ساله 21 درصد بوده است.  

کارشناسان یکی از دلایل کم‌رونقی بازار خرید اوراق دولتی را ثابت ماندن این نرخ سود می‌دانستند. اما در آخرین حراج آبان ماه نرخ سود اوراق دو ساله با افزایش 4/ 0 درصدی به 4/ 20 درصد و نرخ سود اوراق سه ساله با افزایش 3/ 0 درصدی به 3/ 21 درصد رسیده است. اگرچه تقاضا در دو حراج متوالی منتهی به 4 آذر ماه به نسبت هفته‌های گذشته پاییز بیشتر شده که نشان می‌دهد خرید اوراق دولتی دارای مزیت اقتصادی شده است، اما به‌نظر می‌رسد این تقاضا همچنان برای جبران کسری بودجه دولت کافی نبوده و باید دید روند انتظارات تورمی در هفته‌های آتی به کدام سمت حرکت می‌کند. به عبارت دیگر، روند تقاضای اوراق دولتی در هفته‌های آینده می‌تواند نشان‌دهنده میزان جذابیت این اوراق باشد.

بنابراین دولت همچنان باید برای جبران کسری بودجه به‌دنبال راهی برای داغ نگه‌داشتن بازار فروش اوراق باشد.