براساس فرضیه‌ای که در یک پژوهش جدید ارائه شد، دانشمندان بیم دارند که ماه ممکن است به سرعت به دست شرکت‌های خصوصی که به استخراج منابع ارزشمند آن امید بسته‌اند، غارت شود.
مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین در یک مقاله جدید می‌گوید فقدان سیاست‌گذاری‌های بین‌المللی و توافق‌نامه‌ها می‌تواند به تنش، ازدحام و گسترش سریع پروژه‌های استخراج معادن ماه منجر شود.
آب و آهن به طور مشخص منابع ارزشمندی هستند که می‌توانند از ماه استخراج شوند. چیزی که به شرکت‌ها در بنا کردن زیرساخت‌ها و توسعه کشاورزی و همچنین جلوگیری از هزینه‌های سنگین انتقال چنین موادی از زمین کمک خواهد کرد.
مارتین الویس، ستاره‌شناس در مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین و نویسنده اصلی این مقاله که در نشریه Philosophical Transactions انجمن سلطنتی A منتشر شده است می‌گوید: «از نظر بسیاری از مردم، فضا محل صلح و هماهنگی بین ملت‌هاست.
مساله این است که هیچ قانونی برای این وجود ندارد که چه کسی حق و اجازه دسترسی به منابع را دارد و در عین حال تعداد قابل توجهی از آژانس‌های فضایی و سایر شرکت‌ها در بخش خصوصی وجود دارد که قصد دارند ظرف پنج سال آینده روی ماه فرود بیایند.
ما به تمام نقشه‌های ماه که می‌توانستیم پیدا کنیم نگاه کردیم و دریافتیم که همه مناطق آن، منابعی جالب توجهی ندارند و آن‌هایی که منابع دارند نیز بسیار کوچکند. چنین مساله‌ای می‌تواند به ظهور مناقشاتی بر سر یک سری منابع مشخص دامن بزند.»
توافق‌نامه‌های موجود مانند معاهده فضای ماورای جو که در سال 1967 امضا شده است، اشاره چندانی به حفاظت اجرام آسمانی در برابر شرکت‌ها و نهاد‌ها نمی‌کند.
پیمان فضایی ماورای جو می‌گوید: «ماه و سایر اجرام آسمانی باید از سوی همه دولت‌های عضو این معاهده، انحصارا برای اهداف صلح‌آمیز مورد استفاده قرار گیرد.»، اما مساله‌ای که اینک با آن مواجهیم، فقط منحصر به دولت‌ها نیست.
ایالات متحده بر تبصره‌ای اصرار داشت که به شرکت‌های تجاری امکان می‌داد تا جایی که نظارت و مجوز مستمر دولت نیاز است به اکتشاف در فضا بپردازند، اما در مقابل، دیدگاه روسیه این بود که اکتشاف در فضا باید صرفا محدود به دولت‌ها بماند.
معاهده بعدی یعنی پیمان ماه در سال 1979 از طرف هیچ یک از کشور‌هایی مانند ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین، ژاپن یا اعضای آژانس فضایی اروپا که خود در پرتاب فضاپیما سهم داشتند، مورد استقبال قرار نگرفت.
دکتر جیل استورات رئیس مرکز سیاست فضایی در مدرسه اقتصاد لندن، پیش‌تر گفته بود: «این معاهده تلاش می‌کرد که مالکیت منابع به دست آمده از فضای بیرونی را مدیریت کند، مساله‌ای که قاطعانه از سوی جامعه بین‌المللی رد شد.»
در سال 2020 معاهده آرتمیس اعلام شد. مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌ها که کشور‌هایی را که با ایالات متحده آمریکا برای بازگشت به ماه همکاری می‌کنند ملزم می‌کند به شفافیت در کار خود متعهد بمانند و کار اکتشاف در فضا را تنها به منظور اهداف صلح‌آمیز انجام دهند و تضمین کنند در نجات هر فضانوردی که طی ماموریت به خطر می‌افتد با یکدیگر همکاری کنند.
با این حال این معاهده نیز، از اجسام آسمانی در برابر بهره‌برداری بیش از حد منابع آن‌ها محافظت نمی‌کند.
آلانا کرولیکوفسکی استادیار سیاست‌گذاری علم و فناوری در دانشگاه علم و فناوری میسوری و نویسنده همکار این مقاله در اظهارات خود می‌گوید:
«بزرگترین مساله این است که همه، چه دولت‌ها چه شرکت‌های خصوصی، همه، برای بهره‌برداری از منابع مشخصی آماده شده‌اند. در حالی که منابع محدود است. ما ماه دوم نداریم که به آن جا برویم. همین یک ماه است که باید با همان سر و کار داشته باشیم.
در حالی که دستیابی به یک رژیم حقوقی جامع بین‌المللی برای مدیریت منابع فضایی همچنان یک چشم‌انداز دور از دسترس به نظر می‌رسد، اما مبانی و مفاهیم مهمی از قبل در اختیار داریم و ما می‌توانیم از حالا اقدامات جزیی‌تر یا حداقل تدابیری در سطح محلی را برای رفع مشکلات قابل پیش‌بینی در یک سری از میادین استخراج و بهره‌برداری، آغاز کنیم.»
کرولیکوفسکی می‌گوید دولت‌ها همچنین باید بدترین حالت‌های ممکن را مانند ازدحام و تداخل در هر منبع بهره‌برداری مورد بررسی قرار دهند و این بررسی‌ها را پایه و مبنای قانونگذاری قرار دهد.
قوانین موجود که از منابع مشترک دریایی از قبیل اقیانوس‌ها و دریاچه‌های محلی روی زمین محافظت می‌کنند، می‌توانند به عنوان مبنای اصلی این قانونگذاری مد نظر قرار داده شوند، اما لازم است که سیاستگذاران تصمیم بگیرند که این منابع چطور باید طبقه‌بندی شوند.
کرولیکوفسکی می‌گوید: «آیا این منابع، مناطق باارزشی مانند قله همیشه روشن (PEL)، منطقه‌ای که نور خورشید دائما به آن می‌تابد هستند؟ یا واحد‌هایی از تولید انرژی که در آن‌ها صفحات خورشیدی نصب شده است؟ در چه سطحی منابع ماه می‌توانند واقعا استخراج شوند؟
منافع فعالیت‌هایی از این دست چگونه باید توزیع شود؟ پیشبرد موافقت‌نامه‌هایی بر مبنای پاسخ به این پرسش‌ها احتمالا می‌تواند پیش‌شرط یک توافق موفقیت‌آمیز برای حق فعالیت در این مناطق جذاب و بی‌همتای ماه باشد.»
ویلادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه سال گذشته در خصوص رقابت فضایی جدید (بر سر گسترش فناوری‌های ضدماهواره و سلاح‌های مستقر در فضا که قادرند اهدافی را در زمین و در مدار مورد هدف قرار دهند) هشدار داده بود. رقابتی که ممکن است بین کشور او و ایالات متحده آمریکا پیش بیاید و بالا بگیرد.
منبع: ایندیپندنت
