سرویس اقتصاد مشرق - طی هفته‌های اخیر، بخش عمده ای از زمان تبلیغات در تمام شبکه های صدا و سیما به پخش تیزرهایی اختصاص یافت که یکی از بازیگران مطرح کشور، مردم را برای ورود به یکی از سایت‌های اینترنتی دعوت و از کسب‌وکارها و تولیدکنندگان کشور می‌خواهد محصولات خود را برای فروش در این سایت عرضه کنند.
فارغ از اینکه این حجم از تبلیغ بی‌هدف و تکراری تا چه میزان باعث رنجش مخاطب از رسانه ملی شده و جدای از اینکه هزینه فرصت در اختیار قرار دادن چنین بستری برای یک کسب‌وکار اینترنتی برای مجموعه صداوسیما چقدر است؟، آنچه برای عموم جامعه بخصوص دلسوزان کشور اهمیت دارد این است که این پلتفرم اولا تا چه اندازه قابل اعتماد است که از اطلاعات و جزئیات رفتاری جامعه آگاه و به ریز اطلاعات تولیدکنندگان و ارائه دهندگان خدمات دسترسی پیدا کند و در مرحله بعد اینکه چه کسانی پشتیبان و حامی آن هستند و سود حاصل از این کسب و کار در شرایط فعلی فروش اینترنتی کشور عاید چه گروهی می شود؟
در این گزارش قصد داریم برخی سوالات و ابهاماتی را که در خصوص فعالیت‌های آن وجود دارد، مطرح کنیم.
سایت فروش اینترنتی بایا زیر مجموعه شرکت دانش پارسیان است که در شهریور ماه سال 1382 توسط آقایان "ابراهیم ابراهیم بای سلامی" و "علیرضا شفقی" تاسیس شد و بنابر اطلاعات موجود پروژه‌هایی را نیز برای برخی از وزارتخانه‌ها، سازمان‌های دولتی، بانک‌ها و ... به اجرا درآورده که از این طریق به بخشی از کلان داده‌های کشور نیز دسترسی پیدا کرده است.-[1]
نگاهی به فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی خانواده "ابراهیم بای سلامی"
آنطور که از بررسی داده‌ها مشاهده می‌شود خاندان ابراهیم بای سلامی که اصالتا اهل شهرستان‌خواف واقع در جنوب استان خراسان‌رضوی هستند، تعداد زیادی شرکت با عناوین و کارکردهای مختلف ثبت کرده و فعالیت می‌کنند.
به عنوان نمونه "ابراهیم ابراهیم بای سلامی" در 2 شرکت ، "غلامحیدر ابراهیم بای سلامی"در 9 شرکت ، "علی ابراهیم بای سلامی" در 9 شرکت ، "وحیدرضا ابراهیم بای سلامی" در 4 شرکت ، "امید ابراهیم بای سلامی" در 2 شرکت سابقه عضویت در هیئت مدیره و مدیرعاملی و ... را دارا هستند که در برخی موارد به صورت مشترک و خانوادگی در یک شرکت حضور دارند.-[2]
گرچه برای آگاهان به مسایل اقتصادی، واضح است که چه سناریوهایی ممکن است به تاسیس شرکت‌های متعدد برسد، آن‌هم در شرایطی که برخی از نامبردگان دارای سمت‌های دولتی و اجرایی نیز بودند، آنچه قابل توجه است حضور چهره‌های شناخته شده در اسامی نامبرده است که با توجه به شواهد موجود ارتباطات نسبی با مدیر مجموعه بایا داشته و از نزدیکان وی هستند. برخی گزاره‌ها نیز حکایت از این دارد که نسبت برادری با وی دارند.-[3]
* نماینده متحصن و عضو حزب منحله مشارکت
یکی از اعضای نامبرده خاندان ابراهیم بای سلامی، غلامحیدر است که در دوره‌های پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه خواف و رشتخوار، وارد خانه ملت شد. وی همچنین از نزدیکان مولوی عبدالحمید مولوی اهل سنت است. غلامحیدر بای سلامی همچنین از اعضای حزب منحله مشارکت بود که در لیست انتخاباتی این گروه نیز قرار داشت.- [4]
از سوی دیگر غلامحیدر ابراهیم بای سلامی از جمله امضاکنندگان نامه موسوم به جام زهر 2 خطاب به رهبری معظم انقلاب و از متحصنین مجلس ششم است.-[5] وی پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و دوزادهم به واسطه حمایت‌هایی که در دوران تبلیغات انتخاباتی از روحانی داشت، در سمت‌های دولتی قرار گرفت.-[6]
غلام حیدر ابراهیم بای سلامی
همچنین با توجه به ارتباطات غلامحیدر ابراهیم بای سلامی با علی ظفرزاده نماینده دوره پنجم از حوزه انتخابیه مشهد و عضو سابق هیئت‌مدیره تامین اجتماعی، وی مدتی نیز به عنوان مدیرعامل هلدینگ گردشگری سازمان تامین اجتماعی مشغول به کار بود.-[7]
غلامحیدر ابراهیم بای سلامی هم‌اکنون عضو حزب کارگزاران سازندگی است.-[8]
* متهمی با وثیقه هزاران میلیاردی
دیگر عضو خانواده که او نیز در شرکت‌های متعددی حضور داشته، علی ابراهیم بای سلامی است که نام او در سال‌های اخیر با پرونده موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز بیشتر شنیده شد. به طور خاص نام او در جریان برگزاری جلسات دادگاه رسیدگی به پرونده متهمان موسسات اعتباری البرز ایرانیان، ولیعصر، فردوسی و آرمان که اواخر سال 97 و اوایل 98 برگزار شد، چندین بار مطرح شد.-[9]
در این جلسات، امیرحسین آزاد متهم ردیف اول پرونده که به 25 سال حبس محکوم شد در خصوص وی گفته بود: " علی ابراهیم بای سلامی که از نام مؤسسه البرز ایرانیان سوء استفاده می‌کرد، در حال حاضر با قرار 6 هزار میلیارد تومانی در بازداشت است "-[10]
نقش علی ابراهیم بای سلامی در وقوع بحران موسسات مالی در سال‌های اخیر مربوط به زمانی است که وی مدیرکل تعاون استان خراسان بود. در دوره مدیریت وی، مجوز تاسیس موسسات تعاونی همچون تعاونی اعتبار فرشتگان، تعاونی اعتبار امید جلین (تبدیل به فردوسی شد)، تعاونی اعتبار بدر توس و ... صادر شد. -[11]
برخی از موسسات تعاونی استان خراسان بعدها تبدیل به موسسات مالی و اعتباری شده و پس از مدتی بدلیل ورشکستگی و ناتوانی در بازپرداخت پول سپرده‌گذاران کشور را دچار مشکلات متعدد کردند که از جمله می‌توان به فردوسی و فرشتگان و ... اشاره کرد. -[12]
در نهایت با تصمیم بانک‌مرکزی و با توجه به شرایط خاص کشور موسسات فرشتگان و فردوسی در موسسه اعتباری کاسپین (آرمان ایرانیان سابق) ادغام شدند. نکته قابل توجه اینکه علی ابراهیم بای سلامی به همراه تعدادی از نزدیکان خود، جزو سهامداران اصلی موسسه کاسپین هستند.
ابهامات در خصوص روند فعالیت "بایا"
با در نظر گرفتن نکاتی که در خصوص شرایط خانوادگی ابراهیم بای سلامی بخصوص مواردی که در حوزه مسایل سیاسی و اقتصادی مطرح است، علامت سوال بزرگی وجود دارد که آیا مجموعه بایا صرفا پلتفرمی برای تجارت b2b و یا b2c است یا باید نگرانی هایی نیز نسبت به آینده این سایت در نظر گرفته شود؟
به عنوان نمونه یکی از مهم‌ترین ابهاماتی که در حال حاضر در خصوص فعالیت این وبسایت فروش مطرح است اینکه با چه پیوست امنیتی در حال جمع‌آوری اطلاعات تولیدکنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات در سراسر کشور است، بطوریکه از جزئی‌ترین اطلاعات مالکان تا کلی‌ترین اطلاعات کسب و کارها را جمع‌آوری می‌کند.
مسئله ناگفته دیگر در تبلیغات تلویزیونی این فروشگاه اینترنتی، ناگفتن تمام واقعیت است بگونه‌ای که این موضوع به مخاطب گفته نمی شود که حتی برای ثبت‌نام اولیه در این سایت فرد باید 300 هزار تومان پرداخت کند که البته تخفیف 50 درصدی شروع پروژه نیز برای آن در نظر گرفته‌اند. در عین حال معلوم نیست این هزینه که در مجموع کشور رقم بسیار زیادی می‌شود قرار است کجا هزینه شود؟
سوال جدی دیگری که در خصوص تبلیغات پر حجم این وبسایت فروش مطرح است اینکه آیا شرکتی که به صورت مسئولیت محدود ثبت شده و تابع قوانین آن است -در این نوع شرکت‌ها هر کدام از اعضا فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت می باشد- با سرمایه ثبتی 2 میلیارد تومانی توان این را دارد که نسبت به بازپرداخت دیون و خسارات احتمالی به مردم پاسخگو باشد؟
آگهی شرکت در روزنامه رسمی
این میزان پاسخگو نبودن در صورت وقوع زیان‌های احتمالی وارده به مشتریان در حالیست که اساسا تا پیش از 11 شهریور ماه سال 96 این شرکت کارکرد فروش نداشت و در این تاریخ با اضافه کردن عبارات «واردات، صادرات، انجام امور بازرگانی و خرید و فروش کالا و خدمات بصورت اینترنتی و سایر روشهای الکترونیکی و غیر حضوری (در صورت ضرورت قانونی انجام موضوعات پس از اخذ مجوزهای لازم)» شرح وظایف شرکت را اصلاح کرده است.
آگهی شرکت در روزنامه رسمی
این موارد و مواردی از این دست ابهاماتی است که مسیر فعالیت پیش رو را برای ورود به این سامانه با ابهامات بسیاری مواجه کرده و چه بسا علی‌رغم تبلیغات فراوان استقبال مخاطب را نیز به همراه نداشته باشد. دراین زمینه لازم است مدیران صداوسیما نیز برای در اختیار قراردادن ظرفیت رسانه ملی، ابتدا آسیب ها و ابهامات چنین قراردادهایی را پیش از رسیدن به نقطه غیرقابل بازگشت و جبران ناپذیر، بررسی و تمهیدات موثری بیاندیشند.
البته ابهامات موجود درباره شرکت فوق به همین جا ختم نمی شود و مشرق به قراردادهای این شرکت با برخی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی و دسترسی به کلان داده هایی که گاه پیوست امنیتی و طبقه بندی نیز نیاز دارند، در گزارش های بعدی خواهد پرداخت.
مشرق آماده انعکاس توضیحات شرکت دانش پارسیان است.
1 -https://b2n.ir/208159
2- روزنامه رسمی کشور
3- https://rzto.ir/1y-v
4-https://www.jjo.ir/000981
5-https://cdn.mashreghnews.ir/d/2019/07/09/0/2552193.pdf
6-hamshahrionline.ir/x4wLG
7-https://www.isna.ir/news/97032913893/
8- snn.ir/0033GT
9- https://www.yjc.ir/00SwgP
10- https://www.yjc.ir/00SwgP
11-https://b2n.ir/751696
12-https://b2n.ir/132546
