چه گروه ‌هایی همه‌ پرسی قانون اساسی را تحریم کردند؟

با تأکیدات امام خمینی، مجلس خبرگان قانون اساسی پس از سه ماه فعالیت، کار تدوین قانون اساسی را در 24 آبان 1358، به پایان رسانید. قانون اساسی تدوین شده، شامل 12 فصل و 175 اصل و یک مقدمه و مؤخره بود. بدین ترتیب زمینه و بستر برگزاری همه پرسی قانون اساسی جهت تصویب نهایی آن از سوی ملت ایران فراهم شد.

مواضع برخی از گروه ها و شخصیت ها

اما برخی منتقدان، احزاب و شخصیت ها که با متن قانون تدوین شده توسط مجلس خبرگان قانون اساسی فاصله گرفته بودند؛ این همه پرسی را تحریم کردند.

از جمله تحریم کنندگان می توان به حزب ایران اشاره کرد که طی بیانیه ای رسماً عدم شرکت خود را در انتخابات اعلام کرد. البته این موضع گیری باعث اختلاف درون حزبی شد تا آنجا که چند روز بعد با صدور بیانیه ای از سوی مهندس کاظم حسیبی این اختلاف بروز پیدا کرد. ایشان در این بیانیه با اظهار تاسف در مورد انتشار اعلامیه حزب ایران در مورد عدم شرکت در همه پرسی قانون اساسی، شخصاً از کلیه قشرهای ملی تقاضا کرد که با توجه به وضع بحرانی فعلی، با شرکت در همه پرسی قانون اساسی، علاقه خود را به سرنوشت کشور ابراز نمایند.

"حزب جمهوری خلق مسلمان" نیز نسبت به متن پیشنهادی قانون اساسی دیدگاهی انتقادی داشت. این حزب اندکی پیش از برگزاری همه پرسی، طی بیانیه ای اعلام کرد در صورتی می تواند در همه پرسی شرکت کند که قبل از آن، اصلاحات مورد نظرش در باب حقوق ملت، در متن پیشنهادی به عمل آمده باشد.

در پی چاپ متن قانون اساسی پیشنهادی برخی اقلیت های مذهبی و قومی هم با صدور بیانیه هایی، نسبت به آینده خود و عدم ضمانت اجرایی برای حقوق خود، ابراز نگرانی کردند و خواستار به تعویق انداختن برگزاری همه پرسی شدند.

امام خمینی در پاسخ به مواضع این گروه ها فرمودند:

...بی تفاوت نباشید نسبت به سرنوشت مملکت خودتان، نسبت به اسلام، نسبت به ملت.نسبت به کشور بی تفاوت نباشید. گوش نکنید به این حرف این ها که قانون اساسی خوب نشده، و محتوایش چه است. این ها تمام در نظر دارند که نگذارند که شما رأی بدهید به قانون اساسی، و شما را بی تفاوت کنند یا بدبین کنند. این ها آن ها]یی[ هستند که طرز فکرشان این است که اسلام اصلًا عقب افتاده است، این ها طرز فکرشان این است. یک عدّه زیادشان هم هستند که اجیرند...

نتایج همه پرسی قانون اساسی

با اتمام کار تدوین قانون اساسی توسط مجلس خبرگان قانون اساسی، در مرحله بعد، طبق نظر امام خمینی(ره) می بایست این قانون با همه پرسی به تصویب و تأیید مردم برسد. ایشان در این خصوص فرمودند: به این اکتفا نکنند، باز یک دفعه دیگر در اختیار مردم بگذارند که حالا بعد از اینکه نمایندگان شما این را تصویب کردند، یا تصدیق کردند به اینکه این بسیار خوب است و صحیح است و موافق با اسلام است و موافق با مصلحت کشور است، ثانیاً بیایند به مردم بگویند آقا -اینی که- کسانی که شما تعیین کردید، تأیید کردند، بیایید خودتان هم باز بفرمایید در دنیا یک همچو چیزی نیست.

روزهای 11 و 12 آذر 1358، به رأی گیری در مورد قانون اساسی تدوین شده، اختصاص یافت، همه پرسی برگزار شد و با 99/5 درصد آرای موافق شرکت کنندگان، به تصویب نهایی ملت ایران رسید.

بیانات امام پس از برگزاری همه پرسی

امام در 15 آذر 1358، در سخنرانی خود در قم و در جمع نمایندگان مجلس خبرگان با پرداختن به موضوع پرهیز از اختلاف و استقبال ملت از قانون اساسی فرمودند:] گروهک ها و عناصر مخالف با قانون اساسی [ یک وقت یک حرف داشتند که بگویند قانون اساسی فلان جایش اشکالی دارد، بیایید این اشکال را مثلًا رفع بکنید. یک وقت این است که افتادند به قلدری و یک دسته از اشخاص مغرض؛ از بستگان رژیم منحوس پهلوی، از بستگان امریکا افتادند توی مردم. یک دسته اشخاص ساده لوح هم تحت تأثیر واقع می شوند و خیال می کنند که این ها یک نظر صحیحی دارند. در صورتی که مسئله اینطور نیست. این ها نظر صحیح ندارند. و این ها از اول تا حالا قدم به قدم که مخالفت کردند، و حالا این قدم هم برداشته شد و دیدند همه ملت تقریباً موافق با این قانون اساسی هستند، حالا می خواهند با قلدری کار را پیش ببرند. یعنی خیال می کنند که در مقابل یک ملت که همه این ریشه های فساد را دارد می کند و کنده است، باز می شود که یک عده ای قلدری کنند و بگویند که ما نمی خواهیم این را. چطور می شود در مقابل یک ملت چند نفر بگویند ما نمی خواهیم؟ اختیار دست شما نیست که نخواهید یا بخواهید، بخواهید یا نخواهید. این قانون اساسی تصویب شد و مردم به آن رأی دادند. قریب به اتفاق به آن رأی دادند و دیگر دست و پا کردن صحیح نیست.