باشگاه خبرنگاران: نمازها به سه قسم تقسیم میشود، نمازی که واجب است به جماعت خوانده شود، نمازی که واجب است فرادا خوانده شود و نمازی که هم میشود فرادا خواند و هم به جماعت. نماز جمعه، واجب است به جماعت خوانده شود و فرادا خواندن آن باطل است. نماز جمعه عبادتی است که در ظهر روز جمعه و با شرائط خاصی انجام میشود و فضیلتهای زیادی دارد. در دین اسلام به نماز جمعه تاکید فراوانی شده است و خداوند در قرآن مؤمنان را به حضور در نماز جمعه دعوت فرموده است.
نماز جمعه از عباداتی است که از اهمیت ویژهای برخوردار است و در آیات و احادیث نیزبه اهمیت نماز جمعه تأکید فراوانی شده است. در خطبهای از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «خداوند نماز جمعه را بر شما واجب کرده؛ هر کس آن را در حیات من یا بعد از وفات من از روی استخفاف یا انکار ترک کند خداوند او را پریشان میکند و به کار او برکت نمیدهد. بدانید نماز او قبول نمیشود، بدانید زکات او قبول نمیشود، بدانید حج او قبول نمیشود، بدانید اعمال نیک او قبول نخواهد شد تا از این کار توبه کند».
البته در صورتی است که نماز جمعه واجب عینی باشد، مذمتهای شدیدی در مورد ترک آن آمده است. به فتوای اکثر مراجع تقلید نماز جمعه در زمان غیبت، واجب تخییری است. یعنی در ظهر جمعه میتوان چهار رکعت نماز ظهر خواند یا دو رکعت نماز جمعه.
دلیل دیگر بر اهمیت نماز جمعه این است که یک عبادت بزرگ دسته جمعی است و خواندن آن موجب تلطیف روح و جان، پاک شدن دل از آلودگیهای گناه و زدودن زنگار معصیت از قلب میشود. از نظر اجتماعی و سیاسی، نماز جمعه یک کنگره عظیم هفتگی است که بزرگترین کنگره اسلامی بعد از کنگره سالانه حج است. همچنین از پیامبر (ص) نقل شده که «نماز جمعه حجّ کسانی است که قادر به شرکت در مراسم حجّ نیستند.»
نماز جمعه در منزل نیز میتوان خوانده شود البته اگر شروط برگزاری آن فراهم باشد.
شرایط نماز جمعه
در نماز جمعه علاوه بر مقدمات و شروطی که در تمام نمازهای جماعت باید رعایت شود شروط دیگری نیز برای وجوب یا صحت نماز لازم است مانند: وقت خاص، دو خطبه، عدد خاص، جماعت بودن، وحدت نماز و امام عادل که به اختصار برخی از آنان را توضیح میدهیم.
وقت نماز جمعه
داخل شدن وقت نماز جمعه از زوال آفتاب است و وقتش تا برابر شدن سایه شاخص است با شاخص بنا بر اظهر. پس هر گاه تا برابر شدن سایه با شاخص نماز جمعه را تأخیر انداخت، وقتش خارج شده و نماز ظهر را باید بجا آورد.
تعداد افراد در نماز جمعه
فقهای مذاهب اسلامی درباره حداقل تعداد کسانی که حضورشان برای انعقاد نماز جمعه ضروری است اختلاف نظر دارند: اکثر فقها شیعه حداقل نفرات را پنج و برخی هفت نفر میدانند.
جامع الشرایط بودن امام جمعه
امام در نماز جمعه باید جامع شرائط امامت از عدالت و غیر آن از چیزهائى که در امام جماعت معتبر است را دارا باشد و بدون او نماز واجب نمى شود. البته باید به این نکته هم توجه کرد که، چون نماز جمعه از مناسبتهای حکومتی است نیازمند نصب از طرف، ولی فقیه است. (فتوای برخی مراجع)
حداقل فاصله مکانی بین دو نماز جمعه
شرط دیگر صحت نماز جمعه که فقیهان شیعه و بیشتر مذاهب اهل سنّت ذکر کردهاند رعایت فاصله مکانی مناسب میان نماز جمعهها یا متعدد نبودن آن در یک شهر است. به نظر فقها امامی حداقل یک فرسخ فاصله میان دو نماز جمعه لازم است و اگر این شرط رعایت نشود نماز جمعه متأخر باطل خواهد بود.