با برخورد هر الکترون به سطح داینود دو یا سه الکترون از آن تابش میشود، در نتیجه بهرۀ تقویت افزایش مییابد. در نهایت جریان خروجی فتومولتی پلایر را میتوان به مدار تقویت کننده داد، تا در وسایل اندازهگیر توان، مقیاسها یا صفحه نمایش استفاده شود.
آن لامپهایی که نزدیک نقطه تولید کننده نور باشند، بزرگترین پالسها و آنها که از آن دور هستند علایم کوچکی ایجاد میکنند، در نتیجه هر تیوب متناسب با میزان نزدیکی به جرقه، پالس الکتریکی تولید میکند، این پالسها به قسمت تعیین موقعیت رفته و این قسمت موقعیت نور سنتیلاسیون را برحسب محورهای X, Y محاسبه کرده و همچنین روشنایی آن را بر حسب Z یا محور دامنه، (E) انرژی تعیین میکنند. در بعضی موارد پالسهای خروجی آنقدر کوچک هستند که در پارازیتهای الکتریکی معمولی لامپ PM گم میشوند و بنابراین از نظر تصویری هیچ کاربردی ندارند.
در ابتدا به بیمار یک رادیوایزوتوپ تزریق میشود، پس از مدتی ماده رادیوایزوتوپ توسط عضو مورد نظر جذب و شروع به تابش اشعه گاما میکند. فوتونهای تابش شده از عضو موردنظر به کلیماتور برخورد کرده و کلیماتور آن دسته از پرتوهای گامایی را که به موازات حفره هایش حرکت میکنند بهطرف کریستال عبور میدهد، با برخورد پرتوها به کریستال،کریستال شروع به جرقه زدن میکند
.در واقع این عمل کلیماتور موجب میشود که جرقههای نورانی در کریستال، تصویری از توزیع رادیوایزوتوپ در زیر آن را، ایجاد کنند. تعداد اشعه گامایی که به هر نقطه از کریستال میرسند متناسب با مقدار رادیوایزوتوپ موجود در ناحیۀ پایین آن است. اشعههایی که در جهتی غیر از کلیماتور حرکت میکنند و آنهایی که به سرب آن برخورد میکنند در ایجاد تصویر نقشی ندارند.
همچنین اگر پرتوی بدون آنکه جذب کلیماتور و کریستال شود از میان آنها عبور کند تصویری تولید نمیکند. بنابراین دیده میشود که فقط درصد کمی از اشعه گامای نشرشده توسط اندام نشاندار، آشکار میشوند و ایجاد تصویر میکنند. با جذب اشعه گاما در یک نقطه از کریستال فوتون های نورانی تولید میشوند که شدت آنها متناسب با انرژی اشعه گامای جذب شده است. موقعیت جرقههای نورانی توسط لامپ های فتومولتی پلایر که در پشت کریستال قرار می گیرند، تعیین میشود. به این صورت که تیوبهای PMT نور تولید شده در کریستال را به پالسهای الکتریکی تبدیل میکند.
یک لایه شفاف میان کریستال و لامپهای PM قرار دارد تا بین آنها ارتباط اپتیکی برقرار کند. مشخصه اپتیکی این لایه اثر خیلی مهمی در قدرت تفکیک و یکنواختی میدان این نوع آشکار سازها دارد. در مرحله بعد مدار الکترونیکی تعیین مکان، موقعیت پالسها را تشخیصداده و آن را به مدار پردازش میفرستد. مدار پردازش، پس از اعمال پردازشهای موردنیاز روی سیگنالهای دریافتی، آن را برای نمایش به مانیتور رایانه میفرستد و به این ترتیب تصویر عضو موردنظر روی صفحه مانیتور نمایش داده میشود.
کاربری دستگاه
از آنجا که دستگاه دارای بخشهای مختلف الکترونیکی و مکانیکی است، امکان بروز نقص در هر دو بخش وجود دارد و از جمله علل پیدایش آن میتوان به مواردی چون بالارفتن عمر کارکرد دستگاه، عملکرد ناصحیح، نوسانات برق و ... اشاره کرد. با توجه به اینکه دوربین گاما دستگاهی با کاربرد تشخیصی است و نه درمانی، در صورت وجود نقص در دستگاه، اسکنهای انجام شده قابل اعتماد نبوده و صحیح نیست. لذا پزشک متخصص نمیتواند بدرستی بیماری را تشخیص دهد، درنتیجه امکان پیشرفت بیماری در هر مرحله وجود دارد و درصورت عدم تشخیص بیماری (از جمله بیماریهای قلبی و عروقی، تومورهای سرطانی و ....) امکان پیشرفت و مرگ بیمار وجود دارد.
از آنجا که این دستگاه تنها یک آشکارساز بوده و مولد تولید اشعه نیست، اپراتور، در خطر پرتوگیری از جانب خود دستگاه نیست؛ اما به جهت حرکت دستگاه در جهتهای گوناگون، دقت در زمان کار لازم است در هر صورت خطر چندانی متوجه اپراتور نیست. این دستگاه اغلب با پرینترهای پزشکی، رایانههای server PACS، دستگاه Gated نوار قلب،UPS در ارتباط بوده واستفاده میشود.
نگهداری دستگاه
انجام سرویسهای دورهای و منظم برای تضمین کیفیت دستگاه الزامی است. بخشهای مختلفی از جمله قسمتهای مکانیکی (بلبرینگ ها ویاتاقان ها و ...) بهجهت نیاز روغنکاری و گریسکاری و بخشهای الکترونیکی (از جمله فنها، کانکتورها، اتصالات و مدارهای الکترونیکی و قطعات مربوطه) بهجهت بازبینی و کنترل، مطابق با دستورالعملهای کارخانۀ سازنده، اغلب بهصورت 3 ماهه و6 ماهه بازرسی و کالیبره میشوند.
کالیبراسیون حرکتهای مختلف مکانیکی (بهجهت دقت در اندازهگیری حرکت و تعیین ابتدا و انتهای حرکت)، کالیبراسیون آشکارسازهای دستگاه (بهجهت تنظیم یکنواختی تصاویر دریافتی)، تنظیم تقویتکننده آشکارسازها و همچنین تصحیح خطاهای مکانیکی به روش رایانهای است که هر 3 ماه یکبار، مطابق دستورالعملهای کارخانه انجام میپذیرد و در صورت بالاتربودن از حداستاندارد، در بررسی های هفتگی، کالیبراسیون توسط شرکت نمایندگی انجام میشود.
خرید دستگاه
برای خرید این دستگاه، معیارها و پارامترهای مختلفی از جمله کیفیت آشکار سازها از جهت دقت و حساسیت، اندازه و ابعاد آنها، قابلیتهای مکانیکی، توان دستگاه در انجام اسکنهای مختلف و قابلیت نرمافزارهای پردازش تصاویر دریافتی را باید در نظر گرفت.
برای خواندن بخش اول- درباره دوربین گاما- اینجا کلیک کنید.