چگونه با دندان مصنوعی کنار بـیاییم؟

دکتر عباس آذری؛متخصص پروتزهای دندانی

توانایی لازم برای کنار آمدن با دندان مصنوعی
 سلامت فرد به طور کلی  زخم یا هرگونه آسیب در دهان که نیاز به درمان  باقی ماندن ریشه‌ها بعد از کشیدن دندان‌ها  سابقه استفاده از دندان مصنوعی سلامت سیستم اعصاب  سن و سال، شغل و تغذیه فرد   وجود هرگونه بیماری که ایجاد آماس و ورم در بافت نگه دارنده دندان مصنوعی می‌کند. میزان انتظار بیمار  میزان انتظار و توقع فرد از دندان مصنوعی  توانایی فرد در کنترل عضلات فک  درست نشستن دندان‌های مصنوعی در دهان و چفت شدن تمام دندان‌ها روی هم  وجود زواید تیز استخوانی در فکین به هر حال دندان مصنوعی (چه کامل و چه به صورت دندان مصنوعی تکه‌ای) بخشی از بدن طبیعی ما محسوب نمی‌شوند و باید بدانیم که به طور صددرصد نمی‌توان از آنها مثل دندان اصلی استفاده کرد ولی این حالت هر روز بهتر و بهتر می‌شود. میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند و با آن کنار آمده‌اند فقط صبوری لازم است.

روش‌های کنار آمدن با دندان مصنوعی
یکی از روش‌های کنار آمدن با دندان مصنوعی همانگونه که پیش‌تر هم گفته شد، استفاده طولانی مدت از دندان مصنوعی در ساعات شبانه‌روز است روبه‌روی آینه بنشینید و با خودتان حرف بزنید. دهان خود را مرتباً باز و بسته کنید، بخندید و ... با این‌کارها اعتماد به نفس بیشتری نسبت به دندان‌های جدید پیدا می‌کنید. بعد از چند روز (از نخستین شروع استفاده از دندان مصنوعی) دوباره سری به دندانپزشک بزنید تا موقعیت را بررسی کند و تنظیم‌های لازم را انجام دهد. در روزهای اول استفاده از دندان مصنوعی میزان بزاق دهان بیشتر می‌شود. برخی افراد به هنگام استفاده از دندان مصنوعی دچار حال به هم خوردگی می‌شوند.

چرا که تحمل چیزی اضافه در دهان خود را ندارند علت آن نیز اکثراً حجیم بودن دندان مصنوعی فک بالا که باعث می‌شود به کام نرم فشار بیاید و احساس عٌق‌زدن به فرد دست بدهد. گاهی اوقات جمع شدن میکروب‌ها در زیر دندان مصنوعی باعث التهاب لثه می شود پس از گذشت چند روز دندان را از دهان خود در آورید تا لثه‌تان استراحت کند. در برخی از افراد استفاده از دندان مصنوعی باعث کاهش حس چشایی می‌شود این مسئله احتمالاً در روزهای اول بیشتر است و به مرور کاهش می‌یابد. حدود 12-8 هفته پس از کشیدن دندان‌های طبیعی، زمان مناسب برای جای دادن دندان مصنوعی در دهان است.

یکی از اشتباهات رایج در میان مردم راجع به دندان مصنوعی این است که به تصور عموم مردم کسانی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند نه می‌توانند به طور عادی حرف بزنند و نه غذا بخورند. عده محدودی از افرادی که دندان مصنوعی دارند، باید رژیم غذایی خاصی داشته باشند و هر غذایی که دوست دارند را نخورند اما هیچ مشکلی در حرف زدن و تکلم ندارند و اگر هم اینگونه باشد باید سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. دندان‌های مصنوعی نیز همانند دندان‌های طبیعی تحت تأثیر مصرف برخی داروها قرار می‌گیرند. برخی داروهای خاص باعث کاهش بزاق می‌شود و به همین ترتیب جویدن و بلعیدن غذاها را دشوارتر می‌سازد.

بنابراین اگر مجبور به استفاده از چنین داروهایی هستید حتماً آب بیشتری هم بنوشید. معمولاً توقع افرادی که می‌خواهند استفاده از دندان مصنوعی را شروع کنند، بالاست چرا که از دندانپزشک خود انتظار ساخت دندانی را دارند که به راحتی و قابلیت عملکرد دندان طبیعی باشد. در واقع چنین مسئله‌ای عملاً غیرممکن است. تحمل دندان مصنوعی شاید در ابتدای راه بسیار دشوار به نظر برسد اما عجله نکنید، چرا که به‌تدریج به آن عادت می‌کنید. شب‌ها دندان‌های خود را از دهان خارج کنید و آنها را داخل یک ظرف پُر از آب و یا محلول مخصوص نگهداری دندان مصنوعی قرار دهید.

 چگونه با دندان مصنوعی غذا بخورید

در روزهای ابتدایی، غذا را به تکه‌های کوچک تقسیم کنید و بخورید. از هر دو طرف فک برای جویدن استفاده کنید تا از همان ابتدا، تعادل ثابتی در دهان شما به وجود آید. از جویدن و خوردن غذاهایی که به سختی خورده می‌شوند، پرهیز کنید. دندان‌های مصنوعی نباید باعث ایجاد درد و ناراحتی مداوم و پیوسته کنند. بسیار طبیعی است که در ابتدا (چند روز اول) کمی احساس ناراحتی داشته باشید، اما اگر این ناراحتی بعد از چند روز برطرف نشد، به دندانپزشک مراجعه کنید. چرا که زخم یا تاولی در لثه‌تان به وجود آمده باشد و استفاده از دندان مصنوعی را بسیار دشوار سازد. وقتی که پا به سن می‌گذارید، دهان‌تان کوچک‌تر می‌شود این فرایند کاملاً طبیعی است. در چنین مواقعی معمولاً نیاز به عوض کردن دندان‌های مصنوعی نیست بلکه پزشک‌تان تغییراتی در آن ایجاد خواهد کرد.

 تمیز کردن دندان مصنوعی

خرده‌های ریز غذاها معمولاً در لابه‌لای دندان‌های مصنوعی تجمع می‌کنند و باید به‌طور مرتب تمیز شوند حتی اگر ریزه‌های غذا نیز بین آنها جمع نشوند باز هم لازم است که آنها را شست‌وشو کنید. این کار را دست‌کم روزی دو بار انجام دهید تا از جمع شدن باکتری‌ها جلوگیری شود. مسواک و خمیردندانی که برای این منظور استفاده می‌کنید را با توصیه دندانپزشک‌تان تهیه نمایید. بهتر است که دندان‌های مصنوعی را هر روز و مداوم با خمیر دندان نشویید چرا که باعث آسیب‌پذیری‌شان می‌شود و ممکن است لایه نازک پلاستیکی‌شان را از بین ببرد.