همین‌طور در ذائقه و میزان خرید مشتری‌ها تغییر ایجاد شده و میزان خریدها بیشتر از 50 درصد کم شده است. یکی از قنادها به ما می‌گوید قیمت برخی از مواد اولیه «هفته به هفته» تغییر می‌کند «برای مثال خامه از ابتدای سال پنج بار گران شده است.»
کاهش فروش 30 درصدی
یکی از قنادی‌های خیابان کارگر شمالی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «فروش شب یلدای امسال سه‌چهارم سال گذشته بود.» بهرامی درباره میزان افزایش قیمت و خرید می‌گوید: «نسبت به سال گذشته بیشتر از 30 درصد افزایش قیمت داشتیم که دلیل اصلی گرانی مواد اولیه است. برخی از افزودنی‌ها و چاشنی‌ها تا دوبرابر افزایش قیمت داشته‌اند و قیمت انواع شیرینی به همان نسبت بالا رفته است.» این فروشنده درباره قیمت مواد اولیه می‌گوید: «قیمت مواد اولیه هفته به هفته تغییر می‌کند. برای مثال قیمت کره‌ای که ما استفاده می‌کنیم از ابتدای سال دوبرابر شده آن هم اگر پیدا بشود وگرنه اصلا نیست. برخی از همکاران من بعضی از شیرینی‌ها را دیگر نمی‌پزند چون مواد اولیه‌‌اش پیدا نمی‌شود. برخی از شیرینی‌های دیگر هم آنقدر گران تمام می‌شود که مشتری ندارد.»
شیرینی‌فروشی دیگری در خیابان وزرا می‌گوید نسبت به سال گذشته 10 درصد کاهش فروش داشته است. حسینی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «مشتری‌های من نسبت به پارسال کم نشده‌اند منتها در میزان خریدشان تغییر زیادی ایجاد شده است. برای مثال قبلا مشتری چهار نمونه شیرینی مختلف می‌گرفت اما الان برای شب یلدا فقط دو نمونه شیرینی می‌خرد.» این فروشنده می‌گوید دلیل اصلی تغییر در میزان خرید مشتری‌ها افزایش قیمت و همین‌طور کرونا است: «من سهم 50 درصدی به هر کدام می‌دهم. مغازه من در محله‌ای است که 10 و 15 هزار تومان افزایش قیمت برای مشتری‌ها واقعا چیزی نیست اما وقتی خریدهای قبلی را انجام می‌دهند متوجه اختلاف قیمت با قبل می‌شوند. فروش امسال اختلاف زیادی با سال قبل نداشت اما هزینه‌های بالای مغازه و همین‌طور آب رفتن میزان خرید باعث شده درآمد کمتری داشته باشم. برای من قیمت‌های سال گذشته سود بسیار بیشتری داشت تا قیمت‌های امسال.» حسینی درباره شرایط خرید مواد اولیه می‌گوید: «اولا که در برخی از مواد مثل کره و روغن کمبود قابل‌توجهی وجود دارد. شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی هم فقط نقد کار می‌کنند؛ قبلا با یک هفته فرصت و فرجه پولشان را پرداخت می‌کردیم اما در حال حاضر شرایط نقدینگی به گونه‌ای است که هنگام خالی شدن بار باید تسویه کنیم.» به گفته این قناد «فقط خامه از ابتدای سال چهار، پنج بار افزایش قیمت داشته است و هنوز هم هیچ ثبات قیمتی ندارد.» حسینی می‌گوید: «قیمت برخی از چاشنی‌هایی که در داخل کشور تولید می‌شود هم به نرخ خارجی نزدیک شده است. بسیاری از همکاران من موفق به خرید مواد خارجی نشدند و اجبارا از مواد اولیه داخلی استفاده کردند. کیفیت برخی جنس‌های خارجی بهتر است اما وقتی نیست دیگر چاره‌ای نداریم. موضوع اینجاست برای کالای خوراکی مثل شیرینی کیفیت خیلی مهم است و نمی‌توان هرچیزی را به خورد مردم داد.» این فروشنده انواع شیرینی تر مخصوص را کیلویی 48 هزار تومان، دانمارکی کرم‌دار شکری را 43 هزارتومان و انواع شیرینی خشک را با قیمت 50 هزار تومان به بالا می‌فروشد.
کاهش تولید 50 درصدی
رئیس اتحادیه نبات و آبنبات و قندریز تهران درباره فروش شب یلدای امسال به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «متاسفانه امسال نسبت به سال گذشته 20 درصد کاهش فروش داشته‌ایم.» حبیب اسلامی‌علیشاه درباره میزان تولید آبنبات شب یلدا می‌گوید: «نسبت به سال قبل 50 درصد کاهش تولید داشتیم و قیمت برخی از مواد اولیه مثل چاشنی‌ها و مواد افزودنی تا سه برابر هم افزایش پیدا کرده است. از بین مواد اولیه فقط قیمت شکر کنترل شده است و مابقی عملا هفتگی قیمت‌هایشان تغییر می‌کند.» اسلامی می‌گوید: «با توجه به اینکه قیمت انواع آجیل برای بسیاری از خانواده‌ها بسیار گران است سیاست اتحادیه این بود تا جای ممکن قیمت تمام‌شده را پایین نگه داریم که شب یلدای امسال پدری شرمنده نشود.» به گفته این تولیدکننده فروش انواع آبنبات در مناطق پایین‌دستی تهران بیشتر از مناطق بالادستی بوده است چراکه «بالاخره دهک‌های بالایی توان خرید آجیل و شیرینی را دارند. محله‌هایی که دهک‌های پایین‌دستی ساکن هستند در میزان خرید آجیل شب یلدا تغییر محسوسی داشته است و حتی فروش آجیل 250 گرمی برای شب یلدا هم گزارش شده است. ولی انواع آبنبات‌ها به گونه‌ای نرخ‌گذاری شد که خرید آن برای اکثر جامعه امکان‌پذیر باشد.»
مشاهدات میدانی خبرنگاران ما نشان می‌دهد قنادی‌ها به طور متوسط 30 درصد نسبت به سال گذشته کاهش فروش شیرینی شب یلدا را تجربه کرد‌ه‌اند. همین‌طور به سبب افزایش قیمت انواع شیرینی در میزان خرید و ذائقه مشتری‌ها تغییر کمتر شده است. تولیدکنندگان و قنادی‌ها می‌گویند اگر بازار مواد اولیه شیرینی ثبات قیمتی پیدا کند و کمبودی نباشد؛ بازار آرامش نسبی پیدا خواهد کرد.
