(PSA) چیست؟
PSA نوعی پروتئین است که در سلول‌های غده‌ی پروستات تولید و وارد جریان خون می‌شود. ترشح PSA در برخی از بیماران به طور طبیعی بیشتر از دیگران است. پزشکان غلظت خونی PSA زیر 4 میکروگرم در لیتر را طبیعی به حساب می‌آورند و مقادیر 4 تا 10 و 10 تا 20 میکروگرم را به ترتیب «افزایش کم» و «افزایش متوسط» تلقی می‌کنند و مقادیر بیش از 20 میکروگرم در لیتر را «افزایش زیاد» می‌دانند.
در صورت بالا بودن PSA چه باید کرد؟
PSA خون علاوه بر سرطان، در موارد دیگری نیز از جمله هیپرپلازی پروستات و التهاب و عفونت آن و حتی ماساژ و فعالیت‌های جنسی و بعضی تحریکات فیزیکی افزایش می‌یابد. از طرف دیگر چنانکه اشاره شد، حدود 8 تا 10 درصد نتایج بطور غیرطبیعی «مثبت کاذب» می‌باشند. بنابراین تغییرات PSA باید با نظر پزشک معالج تفسیر شود و بیمار نباید تنها با یک نتیجه‌ی غیرطبیعی به اقدامات تهاجمی مانند نمونهبرداری غده و یا جراحی بپردازد.
چگونه می‌توان ضریب اطمینان اندازه‌گیری PSA را بالا برد؟
اعتماد به نتایج آزمایش PSA را می‌توان با اندازه‌گیری سرعت افزایش آن نسبت به زمان (PSA Velocity) بالا برد. به این معنی که PSA بیمار، چند بار در فواصل زمانی معین اندازه‌گیری می‌شود. چنانکه افزایش آن تداوم داشته باشد، احتمال وجود سرطان بیشتر است. در این صورت بیمار باید تحت مراقبت مخصوص قرار گیرد.
نظریه‌ی کلی برای چک‌آپ سرطان پروستات چیست؟
متخصصین برای ارائه‌ی جواب به این سوال در انتظار تکمیل طرح تحقیقاتی PLCO* می‌باشند که از ده سال قبل در آمریکا روی 37 هزار داوطلب در حال انجام است. طرح PLCO خود به منظور تعیین ارزش غربالگری چهار نوع سرطان شایع، از جمله سرطان پروستات برنامه‌ریزی شده است که مشخص شود آزمایش‌های توشه رکتال و PSA تا چه اندازه‌ای می‌توانند قابل اطمینان باشند و همچنین معلوم شود چند درصد از سرطان‌های تشخیص داده شده، درمان‌پذیر خواهند بود.
در عین حال، انجمن سرطان آمریکا(ACS) انجام سالیانه دو آزمایش فوق را در مردان بالای 50 سال و همچنین مردان بالای 40 سال که پدر یا برادر بزرگ‌تر آنها سرطان پروستات داشته‌اند، توصیه کرده و جامعه‌ی اورولوژیست‌های آمریکا (AUA) نیز بر آن صحه گذاشته است. این آزمایش‌ها در نهایت با نمونهبرداری و آزمایش میکروسکوپی تایید می‌گردند.
روش پیشگیری سرطان پروستات چگونه است؟
بهترین روش حفظ سلامت پروستات، چک‌آپ سالیانه و مراجعه سریع به پزشک، در صورت بروز مشکلات اداری است. چک‌آپ مرتب حتی برای کسانی که جراحی پروستات داشته‌اند نیز ضروری است. زیرا جراحی پروستات نمی‌تواند تضمینی در برابر سرطان باشد. در هر حال با تشخیص هر چه سریع‌تر سرطان، موفقیت درمان بیشتر خواهد بود.
در حال حاضر طرحی توسط انستیتو سرطان آمریکا NCI تحت نام PCPT* روی 18 هزار داوطلب در جریان است. هدف از این طرح این است که مشخص شود آیا فیناسترید Finasteride داروی مهارکننده‌ی فعالیت هورمون تستوسترون که برای کاستن حجم پروستات بزرگ شده مصرف می‌شود، توانایی ممانعت از پیشرفت سرطان را دارد یا خیر؟
برای خواندن بخش اول -پروستات و چگونگی حفظ سلامت آن- اینجا کلیک کنید.
