تحریریه هفته نامه پزشک امروز
غده پروستات چیست؟
پروستات بخشی از دستگاه تناسلی مردان است که به شکل و اندازه‌ی تقریبی گردو، زیر مثانه قرار گرفته و مجرای خروجی آن را مطابق شکل احاطه کرده است.
نقش پروستات چیست؟
نقش پروستات تولید مایع منی و روان کردن حرکت اسپرم‌ها به خارج است.
چرا انجام آزمایش پروستات ضرورت حیاتی دارد؟
- عوارض بیماری‌های پروستات دردناک و رنج‌آور است.
- با تشخیص به موقع، نتیجه درمان موفق‌تر خواهد بود.
بیماری‌های پروستات کدامند؟
مشکل عمده‌ی پروستات، رشد نامتناسب (هیپرپلازی خوش‌خیم) آن است که حجم پروستات از 40 سالگی شروع به پیشرفت می‌کند و ممکن است در سنین 60 تا 70 سالگی به بزرگی یک پرتقال نیز برسد. تقریبا نیمی از مردان در دهه‌ی هفتاد سالگی عمر خود گرفتار هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات می‌شوند.
علت بروز این بیماری به درستی مشخص نشده است، ولی تغییرات هورمونی یکی از عوامل موثر محسوب می‌شود. هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات خطر جانی ندارد و از نظر فعالیت جنسی نیز مشکلی به‌وجود نمی‌آورد. ولی کلا بیماری مزاحمی است. مشکلات ادراری آن مانند احساس فشار در دفع و تخلیه‌‌ی ادرار، قطع و وصل دردناک آن در حین تخلیه و همچنین تکرر ادرار به‌خصوص شب‌ها از عوارض عمده‌ی آن است.
تشدید این عوارض گاهی منجر به انسداد مجرای ادرار می‌شود که بیمار را اجبارا روانه‌ی اورژانس می‌کند. درمان هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات با دارو و یا عمل جراحی امکان‌پذیر می‌باشد. دومین بیماری التهاب حاد و مزمن پروستات است که در هر سنی از دوران بلوغ به بعد اتفاق می‌افتد.
نوع حاد التهاب، اکثرا به علت آلودگی میکروبی به طور ناگهانی و با شدت بروز می‌کند. بیماری با تب و لرز و احساس سرماخوردگی شروع شده و عوارضی شبیه هیپرپلازی پروستات دارد. بیمار از سوزش دفع و تکرر ادرار و همچنین درد کمر و فشار بین ران‌ها و اطراف بیضه‌ها شکایت دارد. این عارضه با کشت ادرار، تعیین نوع میکروب و تجویز آنتی‌بیوتیک مناسب به سهولت درمان‌پذیر می‌باشد.
التهاب پروستات گاهی به علل نامشخص با عوارض ضعیف‌تر برگشت کرده و مزمن می‌شود. در این حالت کشت ادرار غالبا منفی است ولی افزایش گلبول‌های سفید در ادرار، وجود التهاب را تایید می‌ند. التهاب مزمن به سادگی التهاب حاد درمان‌پذیر نمی‌باشد.
سرطان پروستات شایع‌ترین نوع سرطان در مردان بالای 50 سال است. معروفیت این نوع سرطان نسبت به سایر سرطان‌ها، نه به علت خطرناک بودن آن است، بلکه وجود روش‌های تشخیصی و امکان پیشگیری موفقیت‌آمیز آن، دلیل بر شهرت بیماری می‌باشد.
سرطان پروستات اکثر کند رشد هستند و تا ده‌ها سال می‌توانند در داخل غده، بدون بروز علائمی باقی بمانند. طبق آمار تهیه شده در آمریکا حدود 16 درصد مردان در طول عمر خود با نوعی از سرطان کند رشد یا تند رشد روبه‌رو می‌شوند. حدود نیمی از آنها بدون عارضه به زندگی ادامه می‌دهند. ولی نیم دیگر گرفتار عوارض آن می‌شوند که از این تعداد تنها 3 نفر جان می‌بازند. علائم اولیه‌ی سرطان پروستات در مرحله‌ی داخل غده‌ای که هنوز پیشرفت نکرده، نیز شبیه هیپرپلازی و شامل تکرار ادرار و قطع و وصل جریان ادرار در موقع تخلیه می‌باشد.
سرطان پروستات چه کسانی را تهدید می‌کند؟
مردان مسن بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. طبق آمار موجود، احتمال بروز سرطان در سنین زیر 50 سال حدود 7 درصد است. در حالی که در دهه‌ی 70 سالگی به 75 درصد می‌رسد. افراد با زمینه ارثی، دومین گروهی هستند که در معرض ابتلا می‌باشند.
کسانی که 2 تا 3 نفر از بستگان نسبی و نزدیک آنها سرطان پروستات داشته‌اند، 10 برابر بیشتر از سایرین با خطر بیماری روبه‌رو می‌شوند. در گزارشاتی که اخیرا منتشر شده است، به نظر می‌رسد که روش زندگی و رژیم غذایی نامناسب نیز از عوامل موثر در بروز سرطان باشد.
تشخیص سرطان پروستات چگونه انجام می‌گیرد؟
در مراکز تخصصی، اولین اقدامی که برای تشخیص سرطان پروستات به کار می‌رود، لمس انگشتی از طریق مقعد یا توشعه رکتال است که بدین ترتیب حجم و استحکام غده بررسی می‌شود. البته تجربه عملی پزشک در این روش، نقش عمده‌ای در چگونگی تفسیر آزمایش خواهد داشت.
اندازه‌گیری غلظت PSA خون نیز به عنوان تست تکمیلی و تائیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشکان می‌توانند آزمایش PSA را به‌تنهایی و یا همراه با انجام توشه رکتال درخواست نمایند...
برای خواندن بخش دوم -پروستات و چگونگی حفظ سلامت آن- اینجا کلیک کنید.